Użycie siły zbrojnej między państwami w świetle międzynarodowego prawa zwyczajowego

Upadek żelaznej kurtyny na początku lat 90. XX wieku pozwalał żywić nadzieję, że społeczność międzynarodowa uwolniła się od groźby wybuchu poważnego konfliktu zbrojnego. Niestety, aktualnie trwająca rekonfiguracja ładu międzynarodowego, odradzanie się narodowych nacjonalizmów oraz rywalizacja gospodarcza mocarstw sprawiła, że we współczesnym świecie ponownie zapanował stan bezwładu i niepokoju. Tym samym nie możemy wykluczyć, że staniemy się czynnymi lub biernymi uczestnikami zbrojnych zmagań.
Prawo, które reguluje postępowanie uczestników konfliktów zbrojnych, należy do najstarszych działów prawa międzynarodowego i określane jest jako międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Zawiera ono normy zmierzające do ochrony w czasie konfliktu zbrojnego osób, które w ogóle nie uczestniczą w walce albo przestały w niej uczestniczyć, ochrony obiektów, a także do ograniczenia stosowanych metod i środków prowadzenia działań zbrojnych.
Należy zaznaczyć, że większość aktów prawnych regulujących te kwestie zostało przyjętych kilkadziesiąt lat temu. Od tego czasu zmieniła się specyfika prowadzenia konfliktów zbrojnych i to zarówno w zakresie podmiotowym, jak i przedmiotowym. Obok żołnierzy regularnych sił zbrojnych występują kontraktorzy prywatnych firm wojskowych, najemnicy, członkowie różnego rodzaju formacji paramilitarnych i sił samoobrony. Natomiast środki walki zostały uzupełnione przez najnowsze rozwiązania
technologiczne.
W monografii zaproponowano zastosowanie odpowiednich zapisów międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych do sytuacji, z jakimi możemy mieć do czynienia w czasie konfliktów zbrojnych o międzynarodowej lub wewnętrznej proweniencji.

Recenzowana monografia zbiorowa dotyczy ważnego zagadnienia, jakim jest historia nauki prawa międzynarodowego w Polsce. Jest to temat rzadko podejmowany i często niedoceniany. Opiniowana praca wypełnia lukę w polskiej literaturze przedmiotu. Można więc przyjąć, że jej odbiorcą będzie stosunkowo szerokie grono zarówno doświadczonych prawników internacjonalistów i historyków, jak i osób, które dopiero rozpoczynają swą przygodę z prawem międzynarodowym. Nie mam też wątpliwości co do tego, że praca przyczyni się do refleksji nad rozwojem prawa i jego nauki, a także skłoni do szerszego dyskursu nad współczesnymi problemami prawa międzynarodowego. […] Należy w pełni poprzeć cel Redaktorów publikacji, którzy postanowili przybliżyć sylwetki i dorobek tych, którzy na trwałe zapisali się w polskiej nauce, podkreślając, że wkład ten nie jest reliktem przeszłości, lecz stanowi żywy głos w dyskusjach dotyczących współczesnych problemów prawa międzynarodowego.
Z recenzji prof. Dr hab. Barbary Mikołajczyk
(Uniwersytet Śląski w Katowicach)

Prezentowana publikacja to kompendium wiedzy na temat wszystkich najważniejszych aspektów prawnych i organizacyjnych służby dyplomatyczno-konsularnej. Podręcznik nie ogranicza się tylko do problematyki prawa dyplomatycznego i konsularnego, lecz także omawia status prawny pozostałych działów współczesnej dyplomacji i służby konsularnej, czyli m.in. takie zagadnienia jak: misje specjalne (dyplomacja ad hoc), dyplomacja na forum organizacji międzynarodowych, w tym Unii Europejskiej, konsulowie honorowi, specyficzne podmioty prawa legacji, paradyplomacja.

W 13. wydaniu podręcznika szczególną uwagę zwrócono na zmiany wprowadzone przez ustawę z 25.06.2015 r. – Prawo konsularne oraz omówiono kwestie tworzenia w przedstawicielstwach dyplomatycznych państw tzw. wydziałów lub stanowisk konsularnych, a także stale
powiększającej się liczby konsulatów honorowych.

W celu ułatwienia nauki wprowadzono pogrubienia podkreślające ważne partie materiału, piktogramy ułatwiające odnalezienie istotnych fragmentów nie tylko tuż przed egzaminem oraz numery boczne umożliwiające szybkie odnalezienie w tekście książki pojęć z indeksu.

Podręcznik "Prawo międzynarodowe publiczne" to kompendium wiedzy z zakresu prawa międzynarodowego publicznego.

Przedstawione zagadnienia obejmują m.in.:
problematykę źródeł prawa międzynarodowego,
problematykę podmiotów tegoż systemu prawnego,
sposoby załatwiania sporów międzynarodowych,
status jednostek w prawie międzynarodowym,
aspekty prawne działalności organizacji międzynarodowych.
Prawo międzynarodowe jako dziedzina przedstawione jest w sposób dynamiczny, przy zachowaniu proporcji między teoretycznymi i praktycznymi aspektami funkcjonowania tego szczególnego porządku prawnego. Rozważania doktrynalne wzbogacone są analizą praktyki międzynarodowej oraz orzecznictwa.

W każdym z rozdziałów Czytelniczka i Czytelnik znajdą wykazy zalecanej literatury, które mogą posłużyć jako punkt wyjścia dla dalszych studiów nad prawem międzynarodowym publicznym.

Publikacja jest adresowana przede wszystkim do studentów prawa oraz stosunków międzynarodowych.

Podręcznik zawiera zwięzły wykład z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego obowiązującego w Polsce. Autor uwzględnił osiągnięcia współczesnej doktryny zagranicznej i krajowej oraz najnowsze orzecznictwo. Oprócz ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. w książce uwzględniono kolizyjnoprawne regulacje unijne i konwencyjne. Najważniejsze z nich - rozporządzenie spadkowe nr 650/2012 z 4 lipca 2012 r. - jest obecnie głównym źródłem prawa w zakresie spraw spadkowych. Unormowano w nim:
- jurysdykcję,
- prawo właściwe,
- uznawanie i wykonywanie orzeczeń,
- dokumenty urzędowe i ugody spadkowe,
- europejskie poświadczenie spadkowe.

Od najdawniejszych czasów człowiek realizuje w środowisku morskim wiele form działalności gospodarczej. Obejmują one między innymi: przewozy różnego rodzaju towarów, wszelkie formy rybołówstwa, eksploatację kopalin zalegających pod dnem morskim, różnorakie formy morskiej rekreacji oraz wykorzystanie odnawialnej energii, której niewyczerpalne zasoby tam się znajdują.
Prowadzenie jakichkolwiek działań powodujących zakłócenia realizacji wspomnianych form morskiej działalności człowieka może mieć poważne konsekwencje dla funkcjonowania istotnej części populacji ludzkości. Do najgroźniejszych z nich należy zaliczyć międzynarodowe i wewnętrzne konflikty zbrojne.
Dlatego społeczność międzynarodowa starała się ograniczać prowadzenie działań zbrojnych na morzu oraz minimalizować ich skutki poprzez wprowadzanie odpowiednich unormowań prawnych.
Normy dotyczące prowadzenia konfliktów zbrojnych na morzu tworzą istotną część międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych oraz jedną z najstarszych części prawa międzynarodowego publicznego.
Specyficzne środowisko naturalne - jakim jest morze - wymaga zastosowania swoistego rodzaju konstrukcji prawnych, w których znaczącą rolę odgrywa prawo zwyczajowe.
W niniejszej publikacji autorzy podjęli próbę przeglądu skodyfikowanych i zwyczajowych norm prowadzenia konfliktów zbrojnych na morzu oraz wybranych opracowań krajowych i zagranicznych, odnoszących się do tej problematyki.