«Vtoroj» drevnerusskij perevod Apofegmat Benâša Budnogo Issledovanie i izdanie teksta

Książka „Mówimy, jak mówimy…”. Gdzie ukrywa się potoczność powstała pod auspicjami Pracowni Badań nad Potocznym Językiem Rosyjskim przy Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Czy po zapoznaniu się z rozważaniami w niej zawartymi możemy odpowiedzieć na tytułowe pytanie: Gdzie ukrywa się potoczność? Zapewne możemy, ale w sposób bardzo ogólny. Wydaje się, że potoczność znajduje się przede wszystkim w samym człowieku, w jego mentalności, która kreuje sposób widzenia i doświadczania świata, taktykę uwidocznienia siebie poprzez mniej lub więcej zakamuflowane formy wypowiedzi, a także to, jak sami do siebie, o sobie i o innych mówimy. Natomiast w sensie czysto materialnym potoczność jest ukryta w Internecie: na forach, czatach, blogach itp. Materiał tam zgromadzony stanowi bez wątpienia najbogatsze i najcenniejsze źródło przydatne do interdyscyplinarnych badań potoczności, co znalazło swój wyraz także w tej monografii.

Książka poświęcona jest kompleksowej analizie specyfiki komunikacji w języku potocznym. Jej zadaniem jest stworzenie nowego forum wymiany myśli pomiędzy naukowcami, których badania (z zakresu językoznawstwa, logiki, erystyki, psycholingwistyki, psychologii społecznej, socjologii, prawa, marketingu i innych) przyczyniają się do zgłębienia wiedzy o codziennej komunikacji. Novum niniejszego projektu stanowi wielokierunkowa analiza problemów komunikacji potocznej w szerokim opracowaniu interdyscyplinarnym.

Monografia poświęcona jest czeskiemu dorobkowi encyklopedycznemu ostatnich 150 lat, a w szczególności nowoczesnej i dotychczas największej czeskiej encyklopedii powszechnej, stanowiąc prawdopodobnie pierwsze polskie opracowanie na ten temat. Ottův slovník naučný [Słownik naukowy J. Otto] (OSN, 1888–1909) i jego kontynuacja – niedokończony Ottův slovník naučný nové doby [Słownik naukowy J. Otto nowych czasów] (OSNND, 1930–1943) to jedno z najdonioślejszych dzieł nie tylko czeskiej oraz czechosłowackiej leksykografii encyklopedycznej, ale także wybitny projekt leksykograficzny nowoczesnej encyklopedystyki europejskiej, stanowiący wielowymiarowe i rzetelne źródło wiedzy o Słowiańszczyźnie, jak i niesłowiańskiej Europie przełomu XIX i XX wieku (a także okresu międzywojennego w. XX). Jest to nadal „encyklopedia narodowa” Czechów, ale także cenne dzieło językowe, dokumentujące stan ówczesnego języka czeskiego, na którym swój ślad odcisnęło wspaniałe słowiańskie i czeskie Odrodzenie Narodowe przełomu wieków XVIII i XIX. Książka oprócz zagadnień teoretycznych (terminologia leksykograficzna i typologia dzieł, kwestia „słownik czy encyklopedia” itp.) opisuje czeskie tradycje i dorobek encyklopedyczny w. XIX i XX, poświęcając największą uwagę OSN i OSNND, kulisom polityczno-społecznym i kulturowym powstania, sukcesu rynkowego oraz prestiżu naukowego dzieła, podkreślając zasługi budzicieli narodowych i animatorów czeskiej nauki i kultury przełomu XIX i XX wieku. Jeden z rozdziałów monografii stanowi charakterystyka leksykograficzna, językowa (w tym leksykalna i stylistyczna) samego Słownika, w której zwrócono także uwagę na słowianizmy i polonizmy („polskie ślady”) obecne w korpusie OSN. Pracę wzbogacają tabele i wykresy w tekście głównym oraz zdjęcia, skany i odpisy oryginalnych dokumentów zamieszczone w Aneksie.

Tom Aksjologiczne aspekty komunikacji jest poświęcony zagadnieniom współczesnego języka rozpatrywanym w aspekcie szeroko rozumianej aksjolingwistyki, ze szczególnym uwzględnieniem wartości etycznych. Teksty umieszczone w niniejszym zbiorze stanowią pokłosie ogólnopolskiej interdyscyplinarnej konferencji z udziałem gości zagranicznych pn. FORUM ETYKI SŁOWA, która odbyła się w Bydgoszczy 15-16 marca 2018 r. Treść artykułów pokazuje, jak wielkie znaczenie we współczesnej rzeczywistości ma interpretująca moc wartościującego słowa, jakie skutki może pociągać za sobą także w wymiarze etycznym. […] Oddając ten tom do rąk Czytelnika, życzymy inspirującej lektury i mamy nadzieję na włączenie się w dyskusję aksjologiczną, pogłębiającą refleksję nad kondycją i wielowymiarowością współczesnej komunikacji.

(ze wstępu)

Czwarty tom serii Zbliżenia jest niemieckojęzyczną odpowiedzią na zorganizowane w 2017 roku przez Wydział Filologiczny Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie konferencje międzynarodowe. Monografia stanowi forum dyskusyjne oraz jest platformą prezentacji projektów naukowych, metod pracy i wyników badań w zakresie literaturoznawstwa i językoznawstwa germańskiego. Zaprezentowana tematyka poszczególnych rozdziałów monografii pokazuje możliwość przenikania się szerokiego spektrum perspektyw badawczych i specjalizacji. Ujęcie rozdziałów w poszczególnych częściach tomu jest w kilku przypadkach konwencją, wynika z umowy, co potwierdza prawdziwość tezy o przenikaniu się i wzajemnym uzupełnianiu nauk, przede wszystkim humanistycznych.

Annäherungen 4: Sprachwissenschaft – Literaturwissenschaft
Der vierte Band der Annäherungen-Reihe ist die deutschsprachige Antwort auf die im Jahre 2017 von der Philologischen Fakultät der Staatlichen Fachhochschule in Konin veranstalteten, internationalen Konferenzen und gilt als Diskussions- und Präsentationsforum für qualifizierende Forschungsprojekte, Arbeitsmethoden und/oder Untersuchungsergebnisse zu wissenschaftlichen Einzelfragen im Bereich der germanistischen Literatur- und Sprachwissenschaft. Die präsentierte Thematik zeigt, dass sich das breite Spektrum der Forschungsperspektiven und -richtungen durchdringen kann. Die Platzierung der einzelnen Beiträge in entsprechenden Teilen der Monografie ist in einigen Fällen rein konventionell, was die These von dem wechselseitigen Durchdringen und der gegenseitigen Ergänzung in den einzelnen Wissenschaften, insbesondere Humanwissenschaften bestätigt.

Piąty – jubileuszowy – tom cieszącej się znacznym zainteresowaniem serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej studentów, doktorantów i młodych doktorów (Katowice, 6–7 XI 2012). Autorki zgromadzonych w książce artykułów, reprezentujące liczne ośrodki akademickie Polski, wyzyskały w swych badaniach źródła słownikowe i/lub tekstowe, a formułując różne cele w toku poszukiwań badawczych, sięgnęły także po rozmaite rozwiązania metodologiczne, co w rezultacie pozwoliło wyciągnąć wiele interesujących i ważnych dla badań historycznojęzykowych wniosków, prezentowanych w pięciu częściach niniejszej publikacji. Na pierwszą z nich (Wokół wyrazów i znaczeń) złożyły się prace poświęcone analizom leksyki historycznej, też zmianom znaczeń i frazeologii; na drugą (W stronę onomastyki) – studia onomastyczne przedstawiające dalszą i bliższą historię polskiego imiennictwa. Z kolei artykuły części trzeciej (W kręgu zmysłów i uczuć) łączą tematyka oraz próby przedstawienia zamkniętej w języku, historycznie zmiennej, konceptualizacji wybranych aspektów zmysłowości i uczuć. W kolejnym dziale (Wokół tekstu i gatunku) znajdziemy zdeterminowane tekstologicznie omówienie wypowiedzi typu religijnego (snopek mirry), opis gatunku pieśni wyzyskanego perswazyjnie oraz prezentację genologicznego kształtu twórczości Jana Kasprowicza. Całość dopełniają studia części piątej (Od uzusu w stronę świadomości językowej), w których opisano m.in. sposób funkcjonowania polszczyzny na terenie wielokulturowym i wielojęzycznym (Żytomierz) oraz zwrócono uwagę na różne aspekty świadomości językowej ujmowanej diachronicznie. Tom jest adresowany do wszystkich osób zainteresowanych historią języka polskiego – językoznawców, studentów kierunków humanistycznych (zwłaszcza filologicznych) oraz licealistów. Szczegółowe ustalenia i proponowane rozwiązania dyskutowanych problemów, jakie znajdujemy w kolejnych artykułach publikacji, mogą zostać wykorzystane w dalszych badaniach nad językiem, kulturą i człowiekiem.