W drogę!!!

Witajcie w technoświecie. W świecie, w którym przez 24 godziny na dobę nieświadomie pracujemy dla wielkich firm technologicznych, przekazując im bezcenne dane. W którym sztuczna inteligencja zastępuje ludzką pracę, infosfera zatruta jest masą kłamstw i bzdur, a technologie, które powinny nam służyć, wymykają się nam spod kontroli, zaczynają nami rządzić.
Stop. A może nie jest tak źle? Ubóstwo na świecie maleje, poszerzają się obszary demokracji, firmy technologiczne oferują nam masę wspaniałych narzędzi, których potrzebujemy do rozwiązywania codziennych problemów…
Ta rozmowa to starcie technosceptyka, profesora Andrzeja Zybertowicza, socjologa, nauczyciela akademickiego, doradcy społecznego prezydentów Lecha Kaczyńskiego i Andrzeja Dudy – z (umiarkowanym) technoentuzjastą, socjologiem Jaremą Piekutowskim.
Jak zatruta infosfera szkodzi państwu (polskiemu i nie tylko)? Jak Putin prowadzi przeciwko Zachodowi walkę informacyjną? Jak wyzwolić się z panowania technologii i cybernetycznych władców? Czy potrzebne jest nam Wielkie Spowolnienie? O tym wszystkim opowiada profesor Zybertowicz w wywiadzie-rzece.
***
„Od polityki po duchowość, w wielkim biznesie i wychowaniu dzieci – nasze życie »cyfryzuje się« na każdym froncie. W tym, co najbardziej intymne, i tam, gdzie to najbardziej powszechne. Nie ma dziś ważniejszego, bardziej wszechobejmującego tematu. Dlatego tak ważne jest, żeby myśleć i mówić o nim tak, jak to zrobili profesor Andrzej Zybertowicz z Jaremą Piekutowskim. Z szerokiej perspektywy, ze świadomością przełomowości czasu, w jakim żyjemy. Wskazując zagrożenia, ale nie rozrywając szat. A nawet pozostawiając czytelnika z nadzieją, że człowieczeństwu, jakie znamy, uda się wyjść z tego wszystkiego cało”– Jan Maciejewski, publicysta („Plus Minus”, „Kontra”, „Teologia Polityczna”).
***
„Czytam Zybertowicza od lat. Uważam, że absolutna ekstraklasa europejskich intelektualistów naszych czasów. Cyber kontra real tylko mnie w tym przekonaniu utwierdza. Zresztą przekonajcie się sami” – Rafał Woś, dziennikarz, felietonista, publicysta ekonomiczny autor książek i scenariuszy filmowych.
***
„Cyberprzestrzeń jest współczesnym polem walki, na którym zaciera się pojęcie czasu pokoju, kryzysu i wojny, co pokazuje w szczególności obecny konflikt w Ukrainie. Czy jesteśmy gotowi na rewolucję technologiczną, jaką niesie? Czy nie jest jednak odwrotnie, że to potoczne cyber nas kontroluje, uzależnia? Czy współczesny człowiek – użytkownik globalnej sieci Internet – jest w stanie rozróżnić prawdę od fałszu w tym całym infozgiełku? Na te i wiele innych pytań odpowiedzi udzieli prof. Andrzej Zybertowicz w publikacji »Cyber kontra real«” – Gen. bryg. Karol Molenda.

W słynnej powieści Douglasa Adamsa Autostopem przez galaktykę po tysiącach lat zastanawiania się nad odpowiedzią na pytanie „Jaki jest sens życia?” komputer ostatecznie udziela odpowiedzi: 42. Odpowiedź na równie ważne pytanie postawione w tytule książki Zupančič zajmuje autorce nieco mniej czasu, ale może okazać się równie zaskakująca. Alenka Zupančič prowadzi nas przez psychoanalityczne i filozoficzne rozważania kwestii, czym jest seks i seksualność, z wdziękiem i korzystając obficie z popularnej literatury oraz filmu, jak na szkołę słoweńską przystało.

Sprawa Polski, podzielonej pomiędzy trzech zaborców, zajmuje szczególne miejsce w publicystyce Bakunia. Konsekwentnie domagał się niepodległości Polski. „Polacy to nasi najbliżsi sąsiedzi. Historia do tego stopnia
związała nas z nimi, że losy obu narodów stały się nierozdzielnymi: ich niedola to nasza niedola, ich jarzmo to nasze jarzmo, ich niezawisłość i wolność - nasza wolność" - pisał. „Polacy mają prawo nam niedowierzać i nas nienawidzić. My, wszyscy Rosjanie, od małego do wielkiego, w ich i we własnych oczach odpowiedzialni jesteśmy za podłe czyny, za czarne zbrodnie rosyjskich żandarmów i generałów, rosyjskich czynowników i oficerów, za monstrualnie barbarzyńską przemoc naszych oszołomionych wódką i pałkami sołdatów" - czytamy w eseju „Do Polski, Rosji, Słowian!". Wspierał Polaków zresztą nie tylko słowem. W 1863 roku próbował zorganizować armię, która miała wesprzeć powstanie styczniowe. Miał żonę Polkę, Antoninę Kwiatkowską, która towarzyszyła mu podczas jego ośmioletniego zesłania do Tomska na Syberii. Bakunin był też rzecznikiem utworzenia federacji pansłowiańskiej. Współorganizował Zjazd Słowiański w Pradze w 1848 roku.

Jak technologie ery internetu zmieniają współczesną kulturę? Dwaj badacze mediów przyglądają się czasom, w których stare kategorie przestały pasować do wyłaniających się zjawisk. Dwa zero. Alfabet nowej kultury i inne teksty to przystępny i wciągający przewodnik po nowej rzeczywistości, w której real miesza się wirtualem, cyfrowe splata się z analogowym, a twórcy muszą na nowo ułożyć się z odbiorcami. Publikowane w latach 2009-2013 w internetowym magazynie dwutygodnik.com teksty składają się nie tylko na opis przemian związanych z nowymi technologiami, ale i na pozytywny projekt wykorzystania tych technologii do budowania bardziej otwartej i zróżnicowanej kultury życia codziennego.



Przyszłość nie jest już taka jak kiedyś – powiedział Robert Graves i to widać także po tekstach Filiciaka i Tarkowskiego. W 2006 roku przyszłość kultury wyglądała różowo. Internet miał nam dać wolność, równość, braterstwo, powszechny dostęp do kultury i erupcję kreatywności. Zamiast tego dostaliśmy korporacyjne monopole i filmy o przebieraniu psa za pająka. Czytając te teksty, uroniłem łezkę nostalgii za utraconym cyberoptymizmem.

Wojciech Orliński, „Gazeta Wyborcza”

Pisane na gorąco minieseje to słownik na nowe czasy – doskonale dokumentują zachodzące w kulturze współczesnej zmiany, których konsekwencji ciągle nie znamy. Autorzy bez łzawego sentymentalizmu za starym światem i nadmiernej euforii wobec przyszłości pomagają zrozumieć ten złożony i burzliwy proces.

Edwin Bendyk, „Polityka”

Seria książkowa powstaje we współpracy z Narodowym Instytutem Audiowizualnym, wydawcą magazynu dwutygodnik.com.

We wspólnej serii magazynu dwutygodnik.com i wydawnictwa słowo/obraz terytoria będziemy publikować książki poświęcone współczesnej kulturze i jej pograniczom. Ich autorami będą stali współpracownicy magazynu. Jako kolejne w serii ukażą się książki Iwony Kurz i Macieja Sieńczyka.

Zbiór esejów na temat męskiego stylu, ubranych elegancko w formę „podręcznika dla klas wyższych”.
To pierwsze na polskim rynku tak obszerne i kompetentne opracowanie, w którym autor niezwykle fachowo i błyskotliwie omawia aspekty bycia dżentelmenem doskonałym, krążąc swobodnie pomiędzy kwestiami mody odzieżowej, heraldyki, funkcjonowania rezydencji, doboru alkoholi, a nawet muzyki, leksykografii czy antropologii kultury. Tytuł odwołuje się zarówno do zachodnich wzorców kulturowych, jak i do najlepszych polskich tradycji.

W tym numerze zajmujemy się współczesnymi przemianami na rynku prasy. Dlaczego nakłady wszystkich poważnych tytułów spadają na łeb na szyję? Dlaczego zamiast czytać poważne eseje w gazetowych działach opinii wolimy czytać 140-znakowe wiadomości na Twitterze albo oglądać zdjęcia kotków w internecie. Czy serwisy w rodzaju Wykopu czy Reddita pełnią dziś rolę, którą dawniej odgrywały dzienniki? Czy właśnie doświadczamy zmierzchu dziennikarstwa i narodzin fenomenu, który został już określony mianem „ciennikarstwa”? A może lamenty w związku z upadkiem „prasy papierowej” są przesadzone, w końcu cyfrowa zmiana oferuje jednak całkiem poważne korzyści dla czytelników i medialnych twórców? Rozmawiamy o tym wszystkim z dziennikarzami i teoretykami mediów, a wszystkie te przemiany pokazujemy na szerszym tle przeobrażeń społeczno-gospodarczych i politycznych – w Polsce i na świecie. Wśród autorów m.in. Astra Taylor, Artur Domosławski, Nic Newman (twórca internetowego serwisu BBC), Evgeny Morozov, Jakub Dymek, Miłada Jedrysik, Maciej Gdula, Aleksandra Przegalińska, Anna Wójcik czy Karolina Mikołajewska-Zając. Poza głównym tematem numeru Slavoj Zizek mierzy się z problemem kryzysu uchodźczego, zajmujemy się też tematem pomnika Sprawiedliwych, który miał stanąć na warszawskim Muranowie – głos oddajemy twórcom koncepcji, która wygrała międzynarodowym konkurs na to upamiętnienie, ale nigdy nie zostanie zrealizowana. Przyglądamy się temu, jak wyglądałaby ekspozycja w Muzeum Historii Żydów Polskich, gdyby wyłączono tam prąd. Całość uzupełniają rozmowy Michała Sutowskiego z Andrzejem Lederem i Małgorzatą Mazurek (kierowniczką Katedry Studiów Polskich na Columbia University w Nowym Jorku) oraz wywiad Magdy Majewskiej z Grażyną Walczewską-Klimczak o niewykorzystanym potencjale bibliotek szkolnych. Jak zawsze zapraszamy też do lektury dziennika Cezarego Michalskiego oraz cyklu Adelajdy Truścińskiej.