Wartości w muzyce. Studium monograficzne. T. 1

Rosnąca liczba badań i raportów klinicznych dostarczają bogatej wiedzy na temat efektywności muzykoterapii u wcześniaków. Coraz więcej wiemy jak interpretować zmiany rozwojowe niemowląt, czy to dzięki postępowi technologii obrazowania, czy poprzez bezpośrednie obserwowanie zachowań dziecka, takich jak płacz, jedzenie. Od niedawna w badaniach i działaniach klinicznych uwzględnia się rolę rodziców w procesie psychoterapii za pomocą muzyki. (…)|Przedstawiona Czytelnikowi książka jest kompleksowym spojrzeniem na kulturę i kontekst muzykoterapii na Oddziale Intensywnej Terapii Noworodka. Ten kontekst praktyki jest już obecny w Polsce. Wezwanie Redaktorów tej książki zostało wysłuchane.
Joanne Loewey
The Louis Armstrong Center for Music & Medicine, Mount Sinai Beth Israel
oraz Icahn School of Medicine at Mount Sinai (USA)

Do lektury książki zapraszamy muzykoterapeutów i studentów muzykoterapii oraz innych specjalistów klinicznych pracujących na OITN, w tym psychologów, pielęgniarki, neonatologów, pediatrów i innych pokrewnych pracowników służby zdrowia, a także rodziców, którzy pragną poszerzyć swoją wiedzę na temat efektywności muzykoterapii i korzyści, jakie można zaczerpnąć z uczestnictwa w sesjach muzykoterapeutycznych. Informacje zawarte w opracowaniu mogą być źródłem inspiracji również dla tych badaczy, którzy chcą się przyczynić do powstania kolejnych badań klinicznych weryfikujących efektywność tej niefarmakologicznej formy interwencji w dziedzinie zdrowia najmłodszych pacjentów, którymi są wcześniaki. (…)

Publikacja podzielona została na pięć części. Następujące po sobie części i rozdziały w zamyśle tworzą spójną narrację, jednak każdy element stanowi jednocześnie samodzielną całość. Książkę można zatem czytać w całości lub zgłębiać poszczególne jej fragmenty, zależnie od zainteresowań Czytelnika i jego perspektywy. Pozostajemy z nadzieją, że lektura przyczyni się do profesjonalizacji i popularyzacji muzykoterapii w Polsce, dostarczając interdyscyplinarnej wiedzy zarówno środowiskom medycznym i terapeutycznym, jak i rodzicom wcześniaków.
ze Wstępu

W tomie publikują:

Łucja Bieleninik, Mariola Bidzan, Anna A. Bukowska, Magdalena Chrzan-Dętkoś, Darcy DeLoach, Michael Detmer, Mark Ettenberger, Claire Ghetti, Friederike Haslbeck, Ludwika Konieczna-Nowak, Justyna Kwaśniok, Ilona Poćwierz-Marciniak, Joanna Preis-Orlikowska, Krzysztof Stachyra, Alexandra Ullsten.

Słownik synonimów dla muzyków stanowi pierwszą, nie tylko w Polsce, próbę stworzenia tego rodzaju narzędzia umożliwiającego przekazanie odbiorcy intencji twórców oraz treści dzieła, jego struktury i rozwiązań warsztatowych. Zawiera blisko dwa i pół tysiąca haseł – słów i zwrotów równoznacznych i bliskoznacznych pogrupowanych alfabetycznie, w tym rzeczowników, czasowników, przymiotników i przysłówków niezbędnych w opisie zjawisk muzycznych. Prócz haseł stricte muzycznych obejmuje bogaty zasób form korespondujących ze sferą ekspresyjno-emocjonalną i brzmieniową. Czytelnik odnaleźć może także słowa i zwroty w językach obcych, głównie włoskim i łacińskim, utrwalone w piśmiennictwie muzykologicznym. Słownik powstał z myślą o uczniach szkół muzycznych, studentach kierunków muzycznych, teoretykach muzyki, krytykach muzycznych, jak również melomanach.

Przeciętny człowiek, mimo bardziej lub mniej świadomego odbioru muzyki, niekoniecznie zwraca uwagę na akustyczny obraz współczesnego świata. A jeśli już, to postrzega go na zasadzie balansu „cisza – hałas”. Ci, dla których otaczające nas dźwięki stanowią ważną część przestrzeni, wyrabiają go sobie głównie na podstawie nagrań i efektów dźwiękowych obecnych w radiu, kinie, muzyce i innych formach sztuki dźwięku. Zdaniem tych, którym ów obraz jest nieobojętny warto postawić pytanie o sposoby słuchania mediów. Czego słuchamy, słuchając przekazów zapośredniczonych medialnie? Jakie są relacje między naturalną a zapośredniczoną rzeczywistością akustyczną? Czy granica między „naturalnym” a „sztucznym” w kontekście słuchania jest jeszcze do utrzymania? Jak i czego słuchamy, gdy nie potrafimy wskazać źródła słuchanych dźwięków? Jakie znaczenia mają współcześnie doświadczenia akuzmatyczne? Te i inne pytania stanowiły punkt wyjścia dla rozważań zawartych w prezentowanej książce.

Monografia zbiorowa z pogranicza muzyki i historii kultury, stanowi oryginalne i wartościowe uzupełnienie stanu wiedzy na temat dziejów Kielc i regionu świętokrzyskiego w aspekcie kultury muzycznej. Artykuły autorstwa specjalistów z zakresu muzykologii, wiedzy o sztuce, historii kultury, teorii muzyki, pedagogiki muzycznej pozwalają na interdyscyplinarną penetrację tego obszaru dociekań naukowych, proponując odbiorcy wieloaspektowe spojrzenie na podejmowaną problematykę. Jej zakres obejmuje rozległe spektrum zagadnień związanych z organizacją życia muzycznego, kulturą muzyczną i jej dziedzictwem, instrumentarium organowym, twórczością artystyczną, działalnością koncertową, edukacją i publicystyką w oparciu o materiały i przekazy źródłowe oraz współczesne badania naukowe. Ukazanie różnych form i przejawów życia muzycznego na przestrzeni wieków jest nie tylko przyczynkiem do dziejów życia kulturalnego miasta i regionu, ale stanowić może inspirację do dalszych, usystematyzowanych badań nad polską kulturą muzyczną. Publikacja skierowana jest do studentów kierunków artystycznych, humanistycznych jak również szerokiej rzeszy odbiorców chcących poznać dziedzictwo kulturowe naszego regionu.

Książka składa się z piętnastu rozdziałów, w których Autorka zastanawia się, w jaki sposób ludzki mózg wykorzystuje pomyłki w procesie uczenia się muzyki, by tworząc audiacyjne wzory, rozwinąć odpowiednie umiejętności. Zwrócono uwagę, że znacznie ważniejsze od gromadzenia jak największego zasobu informacji jest to, by o niektórych kwestiach zapominać lub całkowicie usuwać je ze świadomości. Wszystko to, co ma być na dłużej zapamiętane, jest najpierw wewnętrznie rozpoznawane, a po chwili identyfikowane poprzez łączenie z zewnętrznym znaczeniem. Podstawowym kryterium selekcji jest nowość i odmienność muzycznych komunikatów. Mózg skupia się na ogólnych regułach, więc każde nieutrwalone brzmienie może być łatwo wymienione na inne wrażenie, wpływając na efekty uczenia się. Sprawnie funkcjonujący umysł zachowuje w pamięci wzorce, a nie szczegóły, które zaciemniają obraz. Audiowanie oznacza mentalne analizowanie motywów i w zależności od tego, jak przebiega aktywność, mózg może z nich świadomie korzystać. W nadmiarze informacji nie zwracamy uwagi na ich treść i nie jesteśmy w stanie brzmień rejestrować. Neuronalny system przetwarzania dźwięków może osiągnąć znakomitą sprawność, bo jest elastyczny, nie potrzebuje zewnętrznej kontroli i łatwo dostosowuje się do różnych warunków.

Wariacje bachowskie to książka, która w wyjątkowo ciekawy i inspirujący sposób udowadnia tezę, że w wypadku twórczości Jana Sebastiana Bacha, „największego z geniuszów muzycznych ludzkości” (Witold Lutosławski), „im dalej w las, tym więcej drzew. Im bliżej zwiedzamy ogromny gmach Bachowskiej muzyki, tym więcej odkrywamy w nim nieznanych zakątków, wspaniałych sal, korytarzy, krużganków” (Stefan Kisielewski). Czternaścioro Autorek i Autorów, wywodzących się z różnych – i to nie tylko muzycznych czy muzykologicznych – akademickich środowisk naszego kraju, Hiszpanii, Rosji i Stanów Zjednoczonych, przedkłada bardzo różne gatunkowo rozważania, swoiste wariacje na temat życia i muzyki Bacha. W książce znajdziemy oryginalne wykładnie dzieł, prezentację debat i sporów, syntezy interpretacyjne, nowe informacje, a nawet odkrycia historyczne, rozmyślania czy wręcz medytacje egzystencjalne, ujęcia muzykologiczne, dociekania estetyczne, spekulacje filozoficzne oraz refleksję symboliczno-teologiczną. Ta ostatnia dotyczy zarówno utworów wokalnych, jak i instrumentalnych, w tym – co w polskiej literaturze przedmiotu bardzo rzadkie – czysto instrumentalnych. Wraz z lekturą kolejnych rozdziałów coraz lepiej rozumiemy, że muzyka Bacha, która swoim pięknem tak nas wzrusza, skrywa prawdziwe tajemnice. W książce niektóre z nich odkrywamy w takich utworach, jak Wariacje goldbergowskie, Kunst der Fuge, Chorały schüblerowskie, Fantazja chromatyczna, kantata chorałowa Aus tiefer Not schrei ich zu Dir czy Canone doppio sopril Soggetto, kanon w postaci zagadki, którą lipski kantor muzycznie napisał dla pewnego teologa luterańskiego. Wariacje bachowskie to książka, która sprawia, że pragniemy słuchać muzyki Bacha uważniej i głębiej.