Wieś i Rolnictwo nr 1(186)/2020

Bogato ilustrowany atlas identyfikacji najważniejszych chwastów, chorób, szkodników i niedoborów występujących w uprawie kukurydzy. Zawiera opisy rozwoju, szkodliwości i zwalczania najgroźniejszych agrofagów kukurydzy. Atlas pomaga rozpoznać 38 gatunków chwastów (m. in. bylica pospolita, chwastnica jednostronna, ostrożeń polny, rdesty), 36 gatunków szkodników (m. in. omacnica prosowianka, ploniarka zbożówka, stonka kukurydziana, urazek kukurydziany), 9 chorób (m. in. głownia pyląca kukurydzy, drobna plamistość liści kukurydzy, choroba szalonych wiech) i aż 10 objawów niedoborów wynikających z nieodpowiedniego odżywienia kukurydzy w azot, fosfor, potas, cynk, magnez, siarkę, żelazo, mangan, wapń i bor.

Czy wiesz, że susza pojawia się coraz częściej? Może dotyka Twojego regionu? A może poczułeś negatywne skutki suszy na Twoim polu? Jeżeli chociaż na jedno pytanie odpowiedziałeś twierdząco to ta publikacja jest dla Ciebie!

Może ciekawi Cię to jak zmienia się klimat i czy susze będą coraz częściej występowały w naszym kraju? A może chciałbyś się dowiedzieć jakie znaczenie ma nawożenie i prawidłowe odżywienie roślin? Czy wiesz jak zmieniający się klimat wpływa na pojawianie się szkodników? Na te pytania odpowiedzi znajdziesz w naszej nowej publikacji specjalnej „Poradnik Suszowy”. Ale to nie wszystko.

W publikacji znajdują się zagadnienia związane z uprawą bezorkową, stosowaniem adiuwantów czy deszczowaniem upraw. Ciekawym zagadnieniem jest również rola korzenia w przeciwdziałaniu skutkom suszy. Poradnik porusza również zagadnienia związane z uprawą grochu ozimego, alternatywnymi sposobami zatrzymywania wody w glebie oraz rozwiązaniami stosowanymi na świecie.

Spis treści



S t o l a t r o z w o j u p o l s k i e j w s i



Monika Stanny: Ciągłość i zmiana – sto lat rozwoju polskiej wsi – wielowymiarowy dialog naukowy [Continuity and Change – One Hundred Years of the Polish Countryside – A Multidimensional Scientific Dialogue], doi 10.7366/wir042019/01, s. 7-24

Wywiad z Profesorem Zbigniewem Tadeuszem Wierzbickim przeprowadzony przez Michała Łuczewskiego [Interview with Professor Zbigniew Tadeusz Wierzbicki by Michał Łuczewski], doi 10.7366/wir042019/02, s. 25-44

Aleksandra Bilewicz: Wiejska spółdzielczość spożywców 1900−1939. Zapomniana karta z dziejów samoorganizacji wsi polskiej [Rural Consumer Cooperatives 1900–1939: The Forgotten Chapter of Self-organisation in the Polish Countryside], doi 10.7366/wir042019/03, s. 45-66

Adam Koziolek: Od „prasy dla ludu” do „prasy ludowej” − ewolucja polskich czasopism w zaborze austriackim [From “Press for People” to “People’s Press”: The Evolution of Polish Journals in the Austrian Partition], doi 10.7366/wir042019/04, s. 67-86

Karolina Echaust: Meandry polskiej prasy pszczelarskiej w kontekście zmian politycznych i społecznych w Polsce [Selected Bee-keeping Magazines in the Context of Political and Social Changes in Poland], doi 10.7366/wir042019/05, s. 87-108

Marta Błąd: Gospodarowanie ziemią rolniczą w Polsce w latach 2000−2018 [Agricultural Land Management in Poland in 2000–2018], doi 10.7366/wir042019/06, s. 109-140

Mariusz Niestrawski: Narodziny, potęga i schyłek polskiego lotnictwa rolniczego [Birth, Supremacy and the Decline of Polish Agricultural Aviation], doi 10.7366/wir042019/07, s. 141-164

Gabriela Czapiewska: Dialog międzypokoleniowy a aktywizacja społeczna osób starszych w środowisku wiejskim [Intergenerational Dialogue and Social Activation of Older People in the Rural Environment], doi 10.7366/wir042019/08, s. 165-186

Uwagi: red. naczelny – Mirosław Drygas periodyk wydawany wraz z Instytutem Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie chelatami nowej generacji, w których jedna do trzech cząsteczek glicyny połączona jest z takimi mikroelementami jak miedź, żelazo, cynk lub mangan. Ta forma gwarantuje większą stabilność oraz jednorodność chemiczną i fizyczną niż dotychczas stosowane chelaty z lizyną lub metioniną.
Celem badań było porównanie wpływu dwóch form chemicznych (siarczany, chelaty glicynowe) miedzi i żelaza podawanych w różnych ilościach w mieszankach paszowych na wskaźniki odchowu, jakość tuszek i procesy metaboliczne u kurcząt brojlerów Ross 308.
Dwa doświadczenia wzrostowe przeprowadzono na kogutkach odchowywanych w klatkach, w pomieszczeniu o regulowanej temperaturze i wilgotności, przy stałym dostępie do paszy i wody. W każdym z doświadczeń 300 kurcząt podzielono na 6 grup, po 10 kogutków w 5 powtórzeniach. Składniki mineralne Cu lub Fe wprowadzano do mieszanek w formie siarczanów lub chelatów na 3 poziomach: 100% zapotrzebowania, 50% lub 25%. W trakcie badań kontrolowano masę ciała, określono zużycie paszy, przyrosty masy ciała i przeżywalność kurcząt. W pobranych podczas uboju tkankach oznaczono zawartość składników podstawowych oraz Cu, Fe, Zn i Ca. Ocenie poddano także masę, długość, parametry wytrzymałościowe, geometryczne i wskaźniki korowe trzonu kości udowej oraz określono zawartość popiołu surowego, Ca, P, Mg, Cu, Fe i Zn. W pobranej krwi oznaczono wartość wskaźników biochemicznych i hematologicznych, a także Cu, Fe, Zn i Ca.
Przeprowadzone badania potwierdziły hipotezę o zasadności stosowania chelatów glicynowych nowej generacji w żywieniu kurcząt brojlerów.

Kawitacja, polegająca na wytwarzaniu i gwałtownym zanikaniu pęcherzyków gazowo-parowych w cieczach, towarzyszy procesom hydrodynamicznym i jest wywoływana przez drgania mechaniczne. Zjawisko to w złożony sposób oddziałuje na ciecze oraz ciała stałe i powoduje zmiany ich właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych. Mimo że kawitacja jest wykorzystywana w medycynie, technice, przemyśle chemicznym, farmaceutycznym, spożywczym i innych, wciąż budzą wątpliwości skutki jej oddziaływania na substancje biologiczne i organizmy.
Badaniom poddano zmiany właściwości fizykochemicznych substancji znajdujących się w układach biologicznych żywności pod wpływem kawitacji.
Wykorzystano instrumentalne metody fizyczne, optyczne, elektroanalityczne, chromatograficzne i mikrobiologiczne stosowane w analizie i ocenie jakości żywności. Materiałem badawczym były substancje modelowe i ich naturalne kompozycje, takie jak: woda, białko, tłuszcz, węglowodany, bakterie i tkanka mięśniowa. Poddawano je działaniu kawitacji indukowanej ultradźwiękami o niskiej częstotliwości 37,5 kHz i o średnim natężeniu 2,5 W·cm-2.
Lokalny i przypowierzchniowy charakter kawitacji w materiałach oraz zależność skutków oddziaływania od odległości od źródła drgań są istotnym problemem w postępowaniu technologicznym i wpływają na możliwości oraz warunki wykorzystania kawitacji w technologii żywności. Zróżnicowanie właściwości fizykochemicznych substancji i materiałów biologicznych stosowanych jako składniki żywności istotnie ogranicza możliwości fizycznego modelowania skutków oddziaływania kawitacji, a optymalizacja procesów wykorzystujących kawitację wymaga prowadzenia badań empirycznych w kierunku jakości technologicznej i bezpieczeństwa żywności. Wyniki przedstawionych badań są obiecujące, ukazują duże i wciąż nie do końca rozpoznane możliwości wykorzystania kawitacji w technologiach spożywczych, a także mogą być wskazówką w projektowaniu aparatury procesowej. Implikują także empiryczną optymalizację procesów wspomaganych ultradźwiękami i kawitacyjnie w celu poprawy jakości produktów żywnościowych.

Różnorodność gatunkowa mięty, a także stosunkowo łatwa zdolność krzyżowania w obrębie gatunku, przyczyniły się do powstania wielu jej odmian botanicznych, regionalnych i uprawnych. W Polsce i w wielu regionach świata najbardziej popularna w uprawie jest mięta pieprzowa oraz jej odmiany. W większości krajów mięta pieprzowa stała się składnikiem lokalnej kuchni, wypierając częściowo rodzime gatunki.
Zmienność składu chemicznego, a co za tym idzie, także działania farmakologicznego surowców roślinnych jest uwarunkowana wieloma czynnikami, z których najistotniejszym jest czynnik biologiczny, zwany dojrzałością wegetacyjną roślin. Z danych zawartych w literaturze wynika, iż problemowi temu poświęcono wiele badań dotyczących surowców olejkowych, poświęconych zwłaszcza zmianom ilościowym olejku eterycznego w roślinach i ich organach w różnych okresach wegetacji oraz zmiennych warunkach uprawowych. Jednak żadna z dostępnych prac nie dotyczy zmienności składników kształtujących aktywność przeciwutleniającą surowców. Intensyfikacja prac nad roślinnymi substancjami biologicznie czynnymi, wpływającymi na prawidłowe funkcjonowanie organizmu ludzi i zwierząt, powoduje konieczność podejmowania badań mających na celu identyfikację tych substancji w różnych znanych gatunkach, również w gatunkach mięty cechujących się odmiennym aromatem.
Plantacje mięty pieprzowej zakładane są najczęściej z rozłogów, których reprodukcja staje się jednak kosztowna i coraz trudniejsza, zwłaszcza przy wieloletnim systemie użytkowania plantacji. Wydajność rozłogów zależy od wielu czynników. Ich jakość w dużym stopniu związana jest z wiekiem plantacji matecznej, sposobem użytkowania, a także sposobem zbioru ziela. Rozłogi jednoroczne są lepszym jakościowo materiałem rozmnożeniowym w porównaniu z rozłogami pozyskiwanymi z roślin matecznych dwuletnich i starszych. Z praktyki rolniczej i obserwacji własnych wynika, że ukorzenione rozłogi rzadko pozyskiwane są ze specjalnych plantacji – mateczników. Najczęściej pochodzą one z plantacji produkcyjnych, będących w różnym roku użytkowania i różnej kondycji.
Wzrastające zapotrzebowanie na ziele mięty i rosnące wymagania jakościowe w stosunku do surowca, a także wzrost świadomości konsumentów co do wpływu jakości żywności na stan zdrowia człowieka stymulują pojawianie się nowych produktów spożywczych wzbogaconych w naturalne składniki prozdrowotne. Wykazują one cechy żywności konwencjonalnej, jak i funkcjonalnej, mają również na celu obniżenie ryzyka powstania chorób cywilizacyjnych i dietozależnych, co wynika z obecności w nich składników bioaktywnych, korzystnie oddziałujących na organizm człowieka. Do takich składników zaliczane są m.in. oligosacharydy, witaminy, błonnik, fenolokwasy, flawonoidy, antocyjany, garbniki, olejki eteryczne i in.