Witold Gombrowicz, pisarz argentyński. Antologia

Opowieść jest kobietą. Zamkniętą w audialnej ekspresji, w historii, snutą brzmiącym słowem, muzyką i ciszą. Otwartą na udźwiękowione świadectwo i utrwalenie pamięci. „Już nie Żydowica, a ocalona”. Kobiety w Holocauście z perspektywy radiowych narracji artystycznych to monografia o kobiecym doświadczeniu Zagłady. Napisana z myślą o głosach stłumionych, którym audialne reportaże i słuchowiska radiowe pozwoliły wybrzmieć.
Radiowe reportaże artystyczne oraz teatr wyobraźni skupiające w swym centrum Zagładę stanowią doskonały sposób na intymne opowiadanie o „epoce pieców”. Prezentowana książka to analiza audialnych tekstów kultury, ich środków artystycznego wyrazu oraz próba odnalezienia wspólnego pola badawczego dla radio studies i women studies. Monografia stanowi konsekwencję wniosków i refleksji obecnych w poprzedniej publikacji Brzmienie Holocaustu. O reprezentacjach Zagłady w sztuce radiowej (WUŁ 2020).
*
Monografia bez wątpienia zasługuje na wydanie ze względu na nowatorski, pionierski charakter i rzetelność przeprowadzonych analiz oraz interpretacji. Wraz z poprzednio opublikowaną książką […] stanowić będzie znaczący wkład w dziedzinę badań radioznawczych związanych ze świadectwami przeżyć żydowskich kobiet w obozach Zagłady.
Z recenzji prof. dr hab. Barbary Zwolińskiej
Autorki znają doskonale najnowszy stan badań i powołują się nawet na publikacje, które wolno uznać za nowości wydawnicze. Analizowany temat znają doskonale, a jeśli – zachowując wszelkie wymogi naukowe – potrafią również zainteresować czytelnika nieprofesjonalnego, to jest to wielką zaletą przedstawionego tekstu. Mam nadzieję, że tak się właśnie stanie, iż zdoła on zainteresować różnych odbiorców. Książka naukowa powinna być czytana nie tylko przez naukowców reprezentujących określoną specjalizację, ale – zwłaszcza w przypadku takiego tematu – docierać również do szerszej publiczności.
Z recenzji prof. dr. hab. Jana Tomkowskiego

Autorka nie tylko rekonstruuje biografie trzech autorów (Konstantego Krumłowskiego, Edmunda Biedera i Józefa Wiśniowskiego) i przybliża ich najważniejsze utwory, lecz także poszerza formułę krakowskiego modernizmu o zjawiska zmarginalizowane.

Powiedzieć, że ojciec nowoczesny, przynajmniej od czasów Freuda, jest problemem politycznym, który dotyczy nas wszystkich, to z pewnością nie powiedzieć nic nowego. Ojciec i jego imię, jego władza i waga. Ojciec i jego reprezentacje, jego braki i wybrakowania. Ojciec i nasze rewolty, nasze oczekiwania i pragnienia. Ojciec symboliczny, ojciec fantazmatyczny i dany ojciec – z krwi i kości. Wreszcie obecność ojca: nieredukowalna, potężna i niekwestionowalna; zarówno dla tych, które i którzy jej doświadczyli, jak i dla tych, którym była obca. Wszystko to jest znane. Warto jednak przyjrzeć się bliżej warunkom, w których te rozpoznane już problemy pojawiają się na nowo, aby lepiej odpowiedzieć na powracające widmo ojca i przewidzieć związane z jego nadejściem wydarzenia.

Druga część pracy zbiorowej poświęconej Życiu literackiemu po roku 1989, stanowiącej zapis wystąpień z ogólnopolskiej konferencji naukowej zorganizowanej przez Uniwersytet Śląski w listopadzie 2007 roku. Katowickie spotkanie otwarło cykl konferencji o wspólnej nazwie: Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009, współtworzony przez ośrodki akademickie w Szczecinie i Poznaniu. Zgromadzone w tomie artykuły cechuje wysoka różnorodność problemowa, wynikająca z bogactwa zainteresowań i fascynacji literackich prelegentów. Publikację otwiera szkic poświęcony mechanizmom rynkowym i promocyjnym, wpływającym na sposób funkcjonowania tekstów literackich. Kolejny tekst współgra z poprzednim, opisując problem recepcji tomiku poetyckiego Ryszarda Kapuścińskiego. Dalej następuje przegląd nawiązań do romantyzmu w literaturze najnowszej, podjęta zostaje również kwestia fetyszu książki we współczesnej świadomości literackiej, a także powrotu poetyki realistycznej. Przedmiotem badań są też dyskusje krytycznoliterackie dotyczące sposobów przedstawiania Polski Ludowej w prozie. Dalsze artykuły koncentrują się na twórczości prozaików: Janusza Andermana, Stefana Chwina, Andrzeja Stasiuka, Jacka Dukaja. Omówieniu podlegają także: seria Wydawnictwa Czarne – „Inna Europa, inna literatura”, fikcja autobiografii, problematyka muzyczna w prozie najnowszej oraz wyraz feminizmu w życiu społecznym i literaturze. Zwrócono uwagę na kondycję polskiego komiksu oraz prowokacyjnie zaproponowano dosłowne potraktowanie metafory życia literackiego.

Zamknięty historycznie ( ale chyba nie literacko) okres literatury enerdowskiej przynosi po przełomie "jesieni narodów" szereg literackich publikacji autorstwa pisarzy różnych pokoleń. Ciekawie zwłaszcza prezentują się utwory najmłodszego pokolenia, urodzonego po roku 1965, a więc jeszcze z rodowodem wschodnioniemieckim i socjalizacją w NRD. I z każdym upływającym rokiem od cezury roku 1989 narasta w nauce o literaturze coraz więcej pytań związanych z metodą badania tej twórczości i jej wartościowaniem. Pytania te są tym bardziej skomplikowane na styku różnych dyscyplin humanistycznych gdyż prowadzą do wniosków, że pola badawcze interferują, wciągając coraz więcej otaczających je kontekstów.

Annie Proulx należy do grona najważniejszych współczesnych pisarzy amerykańskich związanych z nurtem literatury regionalnej. Urodziła się w 1935 roku w Norwich w stanie Connecticut. Przed swoim debiutem literackim, na początku lat 80. na łamach czasopisma Esquire, wydała kilka poradników, m.in. ogrodniczych. W 1988 roku ukazała się jej pierwsza książka - tom krótkiej prozy Pieśni serca i inne opowiadania, a cztery lata później pierwsza powieść Pocztówki. Literacki dorobek Proulx obejmuje pięć powieści, cztery zbiory opowiadań i jedną książkę wspomnieniową. Na kanwie jej utworów powstały dwa głośne filmy kinowe - Kroniki portowe (2001) i Tajemnica Brokeback Mountain (2005) - oraz serial telewizyjny Drwale (2020). Proulx jest laureatką nagrody Pulitzera, National Book Award i PEN/Faulkner Award.

W wymiarze filozoficznym i egzystencjalnym pisarstwo Proulx sytuuje się w tradycji naturalizmu. Człowiek w jej prozie to byt biologiczny, nierzadko albo w pewien sposób ograniczony przez czynniki fizyczne, albo napędzany przez bodźce, nad którymi nie ma kontroli. Pisarka z reguły portretuje przedstawicieli nizin społecznych, ludzi niemających już sił, by próbować przełamać impas, w jakim się znaleźli. Jak najdalszy od idyllicznych sentymentów sposób pisania o doświadczeniu miejsca osadza jej twórczość w nurcie tzw. nowego regionalizmu. Proulx wywraca na nice pastoralne konwencje opisu krajobrazu, pokazując, jak degradujące dla ludzkiej psychiki bywa ciężkie życie pośród pięknej przyrody. Obserwuje zarazem procesy utowarowienia kultury regionalnej, odbierając je jako symptomy niebezpiecznej tendencji ery globalizacji.

The philosophical underpinnings and existential implications of Annie Proulx’s fiction situate it in the tradition of literary naturalism. The writer portrays characters from the lower social classes, people who are unable to overcome the impasse in which they have found themselves. Far from idyllic sentiments, Proulx’s approach to the experience of place connects her to the writers associated with so-called new regionalism. She shows the degrading influence of the life amidst beautiful natural surroundings on individual human psyche. Proulx looks closely at the processes of the commodification of regional culture and interprets them as symptoms of a dangerous global tendency.