ebook
Włosko-polskie pogranicze literackie za panowania Stanisława Augusta
Justyna Łukaszewicz
Justyna Łukaszewicz jest profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie kieruje Zakładem Italianistyki w Instytucie Filologii Romańskiej. Redaktor naczelna półrocznika naukowego „Italica Wratislaviensia”, romanistka, komparatystka, przekładoznawczyni, tłumaczka. Autorka wielu prac poświęconych francusko-polskim i włosko-polskim relacjom w dziedzinie literatury i teatru od XVIII do XXI wieku, literaturze dziecięcej, seriom przekładowym, paratekstom przekładu, problemom kulturowym w tłumaczeniu. Opublikowała m.in. monografie Carlo Goldoni w polskim Oświeceniu (1997) i Dramaty Franciszka Zabłockiego jako przekłady i adaptacje (2006).
Książka przynosi ważną porcję nowej wiedzy na temat procesów transferu kulturowego między Italią i Polską, poszerza o istotne ustalenia obraz polskiej kultury literackiej stanisławowskiego trzydziestolecia, ukazuje w nowym świetle jej otwartość na zewnętrzne kontakty i niepozbawioną dystansu reakcję na inspiracje płynące z innych kręgów kulturowych.
prof. dr hab. Teresa Kostkiewiczowa
Przedstawiona w monografii panorama polskich przekładów włoskich utworów (czasem dokonywanych za pośrednictwem francuskich wersji) pozwala przyjrzeć się całej palecie typowych, ale także zaskakujących postaw dawnych tłumaczy.
prof. dr hab. Jadwiga Miszalska
Ten produkt nie ma jeszcze opinii
Twoja opinia
aby wystawić opinię.
- Wysyłka na email (tylko dla produktów cyfrowych) 0.00 zł brutto
Autorka książki przeanalizowała świadectwa włosko-polskich relacji kulturowych za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, biorąc pod uwagę m.in. libretta oper wystawionych przez Wojciecha Bogusławskiego, dwie włoskie powieści oraz polskie edycje prawniczo-filozoficznych tekstów Cesarego Beccarii, Giacinta Dragonettiego i Gaetana Filangieriego. Efektem analiz polskich wersji tych utworów słynnych w drugiej połowie XVIII wieku, ale nadal w dużej mierze aktualnych, jest uwidocznienie roli pośrednictwa francuskiego. Francuskie wydanie wykorzystał także – tym razem przewrotnie – największy manipulator spośród przedstawionych tu polskich pośredników: tłumacz dzieła o życiu i masońskiej działalności Giuseppe Balsamo (Cagliostra), opublikowanego pod auspicjami inkwizycji. Tłem rozważań dotyczących przekładów i adaptacji jest obraz Włoch i Włochów w polskiej prasie drugiej połowy XVIII w., twórczości Ignacego Krasickiego oraz pamiętnikach ostatniego króla Polski.
Justyna Łukaszewicz jest profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie kieruje Zakładem Italianistyki w Instytucie Filologii Romańskiej. Redaktor naczelna półrocznika naukowego „Italica Wratislaviensia”, romanistka, komparatystka, przekładoznawczyni, tłumaczka. Autorka wielu prac poświęconych francusko-polskim i włosko-polskim relacjom w dziedzinie literatury i teatru od XVIII do XXI wieku, literaturze dziecięcej, seriom przekładowym, paratekstom przekładu, problemom kulturowym w tłumaczeniu. Opublikowała m.in. monografie Carlo Goldoni w polskim Oświeceniu (1997) i Dramaty Franciszka Zabłockiego jako przekłady i adaptacje (2006).
Książka przynosi ważną porcję nowej wiedzy na temat procesów transferu kulturowego między Italią i Polską, poszerza o istotne ustalenia obraz polskiej kultury literackiej stanisławowskiego trzydziestolecia, ukazuje w nowym świetle jej otwartość na zewnętrzne kontakty i niepozbawioną dystansu reakcję na inspiracje płynące z innych kręgów kulturowych.
prof. dr hab. Teresa Kostkiewiczowa
Przedstawiona w monografii panorama polskich przekładów włoskich utworów (czasem dokonywanych za pośrednictwem francuskich wersji) pozwala przyjrzeć się całej palecie typowych, ale także zaskakujących postaw dawnych tłumaczy.
prof. dr hab. Jadwiga Miszalska
- Tytuł
- Włosko-polskie pogranicze literackie za panowania Stanisława Augusta
- Autor
- Justyna Łukaszewicz
- Wydawnictwo
- Universitas
- ISBN
- 978-83-242-6616-6
- Rok wydania
- 2021 Kraków
- Wydanie
- 1
- Liczba stron
- 344
- Format
- pdf, mobi, epub
- Format pliku
- ebook
Pobierz fragment
Produkty podobne
"Który tak śpiewa?" Ptaki w kulturze
„A co z ptakami / naszych miast, miasteczek, / wiosek i osiedli?” – zaczyna jeden z swoich najnowszych wierszy Piotr Sommer. Na to pytanie solidarnie próbują znaleźć odpowiedź ornitolodzy oraz kulturo- i literaturoznawcy, tropiąc ptasie ślady w tekstach i filmach, języku i historii, a także w codziennych praktykach – ludzkich i nie-ludzkich. W czasach, gdy antropocen musi radzić sobie z coraz większą dominacją Homo sapiens, odnotowujemy rosnącą potrzebę zmiany perspektywy. Nie dziwi popularność tych prądów w nauce, które proponują upodmiotowienie zwierząt: od animal studies, przez ekokrytykę, po humanistykę środowiskową. W tym kontekście emancypacja ptaków nie ulega wątpliwości. Nie są dla nas już wyłącznie obiektem zainteresowań kulinarnych lub atrakcyjnymi trofeami nad kominkiem, jak to drzewiej bywało. Przeciwnie, usamodzielniły się i wyfrunęły z gniazd, a nam przypadła rola skromnych ptasiarzy, birdwatcherów, ornitofilów, którzy za drobną chwilę kontaktu ze „skrzydlatymi przyjaciółmi” są w stanie zapłacić najwyższe sumy. Ptaki fascynują innością (jak kwiczoły u Mirona Białoszewskiego czy jaskółki u Krystyny Miłobędzkiej), objaśniają nam świat (jak drozdy i sroki u Miłosza czy kosy u nowofalowców) albo zwiastują nieszczęścia (jak sowy u Davida Lyncha, które, jak wiadomo, nie są tym, czym się wydają). Boimy się ich dzikiej natury, choć jednocześnie pragniemy wkupić się w ich łaski. Najważniejsze, że ptaki wciąż mają jeszcze na tyle swobody, by od czasu do czasu móc popatrzeć na nas z góry. Tylko te kaczki – wróćmy na koniec do Sommera – „toczą się pod miastem”.
Ta nowatorska publikacja przynosi całe spektrum sposobów widzenia i badania ptasiej obecności w tekstach kultury: od prób uchwycenia wizerunku ptactwa w wybranych epokach do drobiazgowych studiów poświęconych roli, w jakiej został obsadzony konkretny gatunek ptaka w poszczególnych, interesujących autorów, dziełach. Po lekturze tomu czytelnik musi przyznać, że „ornitofilologia”, której celem być może stanie się rekonstrukcja najpiękniejszego z istniejących atlasów ptaków – zawartego w niezliczonych utworach, w których ptaki na stałe uwiły sobie gniazda lub zjawiły się przelotem – ma przed sobą wdzięczną perspektywę.
Z recenzji dr. hab. Adriana Glenia, prof. UO
"This isthmus of a middle state" The Suburban Fiction of John Cheever, John Updike and Richard Ford
„Ten przesmyk stanu średniego” – już ów cytat, będący częścią tytułu, pozwala rozpoznać, że prezentowana publikacja to studium rozwoju literatury północnoamerykańskich przedmieść przełomu ostatnich stuleci. Autor koncentruje się na powieściach Johna Cheevera, Johna Updike’a i Richarda Forda, których tłem są przemiany społeczne tego okresu, zwłaszcza rozwój amerykańskich miast. Związki tej literatury z tradycją pozwalają przypisać mityzujące tendencje prozie Cheevera, „rokokowy” realizm – twórczości Updike’a, Forda zaś ukazać jako przedstawiciela postmodernistycznej wizji miejsca jako produktu gospodarki kapitalistycznej.
Problemem podjętym przez Autora jest stosunek establishmentu intelektualnego – krytyki literackiej – do suburbiów. Ukazane zostało pewne napięcie między sceptyczną oceną tej formy urbanistycznej wyjaławiającej duchowo a faktem, że większość Amerykanów – również elity – wychowała się na terenach podmiejskich.
Teoretycznoliteracki punkt odniesienia dla tych rozważań stanowią: Lionela Trillinga – teoria powieści jako gatunku m.in. o stratyfikacji społecznej, i Johna Gardnera – koncepcja „literatury moralnej” z ideą odrodzenia Dobra, Piękna i Prawdy.
„Istoriâ o cesare Otone” v drevnerusskom perevode i ee pozdnejŝie obrabotki (issledovanie i izdanie tekstov)
Dziesiąty tom serii BIBLIOTEKA PRZEKŁADÓW ROSYJSKICH XVII–XVIII WIEKU Z LITERATURY STAROPOLSKIEJ jest poświęcony recepcji przekładu Historii o cesarzu Otonie – polskiej wersji popularnego romansu rycerskiego o cesarzu Oktawianie (Ottonie). Aby pokazać specyfikę rosyjskiego etapu dziejów tego interesującego utworu, we wstępnej części monografii przypomniano jego genezę i szczegółowo scharakteryzowano staropolską prozaiczną parafrazę niemieckiego romansu Eine schöne und kurzweilige Histori von dem Keyser Octaviano, seinem weib und zweien sünen autorstwa Wilhelma Salzmanna. Ustaliwszy najbardziej prawdopodobne źródło rosyjskiego przekładu, za jakie uznano siedemnastowieczną edycję Historii o cesarzu Otonie, podjęto w oparciu o zachowane odpisy przekładu (których liczbę zweryfikowano) próbę oceny strategii translatorskiej anonimowego autora. Porównanie polskiego oryginału z przekładem ujawniło, że starał się on zachować fabułę i wszystkie osobliwości kompozycji pierwowzoru, jednak nie ustrzegł się błędów wynikających z interferencji językowej. Osobliwością przekładu jest wyraźnie rzucające się w oczy wielosłowie, którego przyczyną bywają kłopoty ze znalezieniem rosyjskiego jednowyrazowego ekwiwalentu polskich leksemów i skłonność tłumacza do maksymalizacji określeń.
Rękopiśmienna forma transmisji staroruskiego przekładu Historii o cesarzu Otonie (w odróżnieniu od petryfikującego polski tekst druku) wpływała na pojawianie się w kolejnych odpisach mniejszych bądź większych odstępstw od pierwowzoru, ale równocześnie stwarzała doskonałą okazję do samodzielnych amplifikacji bądź redukcji motywów zbędnych z punktu widzenia kopisty-redaktora, ujawniających jego upodobania estetyczne i świadome dążenie do stworzenia na kanwie wielowątkowego oryginału swojej niepowtarzalnej wersji głównego wątku romansu. Analiza zachowanych odpisów pozwoliła wyodrębnić ponad dziesięć redakcji i wariantów przekładu romansu końca XVII – XVIII w., adaptacje teatralne i oryginalne przetworzenia romansowej fabuły w historie budujące, czyli Opowieść o carycy i lwicy oraz Opowieść o rzymskim cesarzu Antonie.
Ponieważ tekst staroruskiego przekładu Historii o cesarzu Otonie nigdy dotąd nie był publikowany, a znajomość jego odpisów wśród badaczy jest znikoma, w drugiej części monografii zamieszczono transkrypcje czterech rękopiśmiennych redakcji przekładu oraz teksty towarzyszących romansowi historyjek o niezwykłej płodności, tj. Historię o zacnej płodności, Historię o grabinej Altdorfskiej i powiastkę o Małgorzcie Wierzbosławskiej, która «jednym rodzeniem żywych dziatek trzydzieści i sześcioro porodziła ». Nadto opublikowano oryginalną rosyjską Opowieść o rzymskim cesarzu Antonie z początku XVIII w. i nigdy wcześniej nie wznawianą Bajkę o dwóch carewiczach ze zbiorku Opowiadacz bajek rosyjskich (1787), będącą pierwszą drukowaną parafrazą romansu o cesarzu Otonie.
„Już nie Żydowica, a ocalona”
Opowieść jest kobietą. Zamkniętą w audialnej ekspresji, w historii, snutą brzmiącym słowem, muzyką i ciszą. Otwartą na udźwiękowione świadectwo i utrwalenie pamięci. „Już nie Żydowica, a ocalona”. Kobiety w Holocauście z perspektywy radiowych narracji artystycznych to monografia o kobiecym doświadczeniu Zagłady. Napisana z myślą o głosach stłumionych, którym audialne reportaże i słuchowiska radiowe pozwoliły wybrzmieć.
Radiowe reportaże artystyczne oraz teatr wyobraźni skupiające w swym centrum Zagładę stanowią doskonały sposób na intymne opowiadanie o „epoce pieców”. Prezentowana książka to analiza audialnych tekstów kultury, ich środków artystycznego wyrazu oraz próba odnalezienia wspólnego pola badawczego dla radio studies i women studies. Monografia stanowi konsekwencję wniosków i refleksji obecnych w poprzedniej publikacji Brzmienie Holocaustu. O reprezentacjach Zagłady w sztuce radiowej (WUŁ 2020).
*
Monografia bez wątpienia zasługuje na wydanie ze względu na nowatorski, pionierski charakter i rzetelność przeprowadzonych analiz oraz interpretacji. Wraz z poprzednio opublikowaną książką […] stanowić będzie znaczący wkład w dziedzinę badań radioznawczych związanych ze świadectwami przeżyć żydowskich kobiet w obozach Zagłady.
Z recenzji prof. dr hab. Barbary Zwolińskiej
Autorki znają doskonale najnowszy stan badań i powołują się nawet na publikacje, które wolno uznać za nowości wydawnicze. Analizowany temat znają doskonale, a jeśli – zachowując wszelkie wymogi naukowe – potrafią również zainteresować czytelnika nieprofesjonalnego, to jest to wielką zaletą przedstawionego tekstu. Mam nadzieję, że tak się właśnie stanie, iż zdoła on zainteresować różnych odbiorców. Książka naukowa powinna być czytana nie tylko przez naukowców reprezentujących określoną specjalizację, ale – zwłaszcza w przypadku takiego tematu – docierać również do szerszej publiczności.
Z recenzji prof. dr. hab. Jana Tomkowskiego
„Miastu wierni”. Zapomniani literaci Krakowa (1898–1939)
Autorka nie tylko rekonstruuje biografie trzech autorów (Konstantego Krumłowskiego, Edmunda Biedera i Józefa Wiśniowskiego) i przybliża ich najważniejsze utwory, lecz także poszerza formułę krakowskiego modernizmu o zjawiska zmarginalizowane.
Adaptacje biografii i twórczości Josepha Conrada w kulturze współczesnej
Współcześnie adaptacje są kulturowo wszechobecne. Książka podejmuje temat szeroko pojętych adaptacji w odniesieniu do postaci Josepha Conrada. Podstawą większości definicji adaptacji jest to, że to utwór literacki stanowi zalążek adaptacji, natomiast Autorka udowadnia, że również biografie pisarzy stały się pełnoprawnym tekstem kultury i, podobnie do tekstów literackich, mogą być poddawane adaptacjom. Życiorys Josepha Conrada-Korzeniowskiego stanowi bogaty materiał adaptacyjny, w którym wątki sensacyjne nakładają się na awanturniczo-przygodowe, a dramatyczne (także miłosne) przeplatają z komediowymi. Nie dziwi więc, że wielu artystów sięgało do tego arsenału motywów, wybierając ulubione epizody i fabularyzując je, przetwarzało w swoich dziełach. Publikacja stanowi analizę transformacji sylwetki Conrada (i jego dzieł) przez współczesnych artystów w obrębie 5 kategorii: powieści graficznych ("Jądro ciemności. Powieść graficzna" C. Anyango i D.Z. Mairowitza, "Kongo" T. Tirabosco i Ch. Perrissina, "Joseph Conrad’s Heart of Darkness" P. Kupera oraz "Au coeur des ténèbres" S. Miquela i L. Godarta), komiksu ("Niesamowite opowieści" J. Conrada, Ł. Godlewskiego i M. Jasińskiego), literackich zawłaszczeń ("Serce ciemności" J. Dukaja, "Dżozef" J. Małeckiego, "Warunek" E. Rylskiego), sztuk teatralnych ("Conrad" I. Villqista, "Wyspiański/Conrad" T. Mana), scenariuszy filmowych i słuchowisk radiowych ("Zwycięstwo" H. Pintera). Na zakończenie przedstawiono obecność figury Conrada w kontekście współczesnego brandingu i prześledzono, jakie czynniki sprzyjają budowaniu silnej marki „Conrad” w polskiej kulturze współczesnej. Przeprowadzone analizy udowadniają, że nie tylko dzieła pisarza, ale również jego biografia jako tekst kultury są obecne w kulturze współczesnej, stanowiąc atrakcyjne i obfite źródło adaptacji.
