Współczesna Duchowość Świata I Człowieka Tom 2

Konflikty etniczne i religijne, rozprzestrzeniające się konflikty wewnętrzne, terroryzm i przestępczość międzynarodowa stały się dominującymi zagrożeniami i wyzwaniami. Sytuacja w obszarze MENA jako symbol konfliktu religijnego, powtarzające się zamachy terrorystyczne, masowe procesy migracyjne, radykalizacja oraz werbunek do organizacji terrorystycznych, moda na „ jihad” i wiele innych - zmieniło sposób patrzenia na bezpieczeństwo. Wszystko to uwypukliło znaczenie podłoża kulturowego dla bezpieczeństwa. Coraz częściej mówiono o bezpieczeństwie kulturowym, tym bardziej że zaczęto odczuwać w tej płaszczyźnie także negatywne wpływy globalizacji. Książka ukazuje nowatorskie spojrzenie na bezpieczeństwo, łączy w sobie elementy kultury, religii oraz szeroko rozumianej propagandy. Prezentuje zjawisko „cool jihadu” jako efekt uboczny zmian cywilizacyjnych ale i wewnętrznych frustracji i problemu niedostosowania się. Ukazuje też rolę religii i kultury w metodach werbunku do organizacji terrorystycznych. Cool jihad to obowiązkowa książka dla wszystkich zainteresowanych tematyką bezpieczeństwa, w tym terroryzmu, propagandy oraz religii muzułmańskiej.

Autorka opisuje postawy nastoletnich muzułmanów z Polski, Turcji i Wielkiej Brytanii wobec demokracji, narodu, praw człowieka, praw kobiet i Unii Europejskiej. Dokładnie omawia formalną edukację obywatelską w tych krajach oraz zasady islamu pod kątem ich obywatelskiego potencjału. Próbuje odpowiedzieć na zawarte w tytule pytanie, czy muzułmanin może być dobrym obywatelem. Kwestia ta – choć kontrowersyjna – od lat pojawia się w kontekście „kryzysu migracyjnego”, integracji imigrantów muzułmańskich, zamachów terrorystycznych i wojen toczących się na Bliskim Wschodzie. Obecność w Europie coraz liczniejszej społeczności muzułmańskiej, do której należą nie tylko imigranci przybywający spoza kręgu cywilizacji zachodniej, lecz także osoby urodzone w Europie, będące obywatelami państw europejskich, uczęszczające do europejskich szkół, stała się faktem. W dorosłość wchodzi właśnie nowe pokolenie europejskich muzułmanów starających się połączyć tożsamość europejską z tożsamością muzułmańską, co jest ogromnym wyzwaniem, ponieważ nieustannie muszą oni udowadniać, że są równoprawnymi członkami zachodniego społeczeństwa.

Publikacja będzie inspirować do większej otwartości na Inność i przełamywania strachu przed wchodzeniem w partnerskie relacje z muzułmanami, jak również motywować muzułmanki i muzułmanów do większej śmiałości w podejmowaniu działań obywatelskich.

W „Leksykonie organizacji i ruchów islamistycznych” scharakteryzowano zdecydowaną większość znaczących ruchów muzułmańskich oraz ugrupowań fundamentalistycznych i ekstremistycznych, poświęcając każdemu kilka lub kilkanaście stron tekstu. W tytule i w odniesieniu do wielu organizacji nie użyto sformułowania „terrorystyczny”, aby nie podawać w wątpliwość i pod kolejną dyskusję tego określenia oraz nie oskarżać wielu ugrupowań o prowadzenie tego typu działalności. Wymienione organizacje mają charakter radykalny. Określenie to odnosi się do ideologii głoszonej przez niektóre z nich oraz do praktyki stosowanej przez inne. Część organizacji scharakteryzowanych w leksykonie propaguje konserwatywną, purytańską ideologię, ale wystrzega się stosowania przemocy, choć jej nie potępia, kiedy stosują ją podobne im ugrupowania. Inne ograniczają działalność zbrojną (partyzancką lub terrorystyczną) do terytorium własnego kraju, dążąc siłą do zaprowadzenia szariatu. Pozostałe natomiast łączą salaficką doktrynę z ideą globalnego dżihadu, upatrując w cywilizacji Zachodu głównego wroga, zagrażającego światu islamu.
Właśnie te organizacje stawiają sobie za cel dominację nad światem islamu i wprowadzenie prawa opartego na szariacie. Wszystkie natomiast odwołują się do nauk byłych i współczesnych radykalnych interpretatorów islamu oraz uczonych muzułmańskich, upowszechniając głoszone przez nich idee. Znaczna część członków tych organizacji stara się żyć i postępować zgodnie ze zmitologizowaną tradycją sięgającą początków islamu, widząc w niej rozwiązanie wszystkich problemów, zgodnie z zawołaniem Braci Muzułmanów: Al-islam hua al-hall (Islam jest rozwiązaniem).
Fragment „Wstępu”.

Książce patronuje Instytut Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego.

Profesor Janusz Danecki, wykładowca Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej i Uniwersytetu Warszawskiego, jest wybitnym znawcą islamu i kultury świata arabskiego, autorem podstawowych monografii o języku arabskim i islamie.

Islam wyznaje dzisiaj ponad miliard ludzi. Jest najbardziej dynamicznie rozwijającą się religią uniwersalną, obejmującą wszystkie aspekty życia wyznawców. W książce omówiono dogmaty islamu, podstawowe obowiązki muzułmanina, prawo i teologię. Scharakteryzowano podziały w islamie, a więc sunnizm i szyizm, religie druzów i Kurdów oraz sufizm, czyli muzułmańską mistykę. Na tym tle opisano przemiany, do jakich doszło w dzisiejszym świecie muzułmańskim, a zwłaszcza te, które leżą u podłoża polityzacji islamu: powstawanie fundamentalizmu i ekstremizmu. Poznanie istoty islamu pozwala nie tylko zrozumieć przyczyny takich wydarzeń jak tragedię 11 września 2001 roku, lecz również dowiedzieć się, czy naprawdę jesteśmy skazani na konfrontację z muzułmanami.

Życie Mahometa to wyjątkowa opowieść. To historia człowieka, który z sieroty dorastającej w biedzie, wyrósł na najpotężniejszego władcę całej Arabii. Stworzył nową religię, nowe metody wojenne i nowy system polityczny i prawny zwany szariatem.
Mahomet był największym wojownikiem w historii. Dlaczego? Dziś nikt już nie toczy wojen w imię Juliusza Cezara, Aleksandra Wielkiego czy Napoleona. Tymczasem każdego roku mnóstwo ludzi ginie w imię Mahometa. Po 1400 latach islam jest dużo potężniejszy niż kiedykolwiek. Mahomet powiedział kiedyś, że pewnego dnia cały świat znajdzie się pod rządami prawa islamskiego.
Żeby zrozumieć islam, należy poznać biografię Mahometa. Każdy muzułmanin powinien wieść takie życie, jak jego prorok. Każde słowo, które wypowiedział, i wszystkie czyny, których dokonał, stanowią wzór do naśladowania dla muzułmanina. Każdy muzułmanin jest mahometaninem. W religii islamu nie chodzi o oddawanie czci Allahowi; chodzi o to, żeby oddawać mu cześć dokładnie w taki sposób, jaki robił to Mahomet.
Książka ta jest wyjątkowa, zwięzła i jednocześnie zgodna z opinią autorytetów. Ponadto zawarte w niej odsyłacze do źródeł pozwalają na samodzielne sprawdzenie wszystkich podanych informacji.

Muzułmanie od dawna żyją w krajach Europy Zachodniej. Przynależność do mniejszości religijnej, a najczęściej i etnicznej, stawia przed nimi dodatkowe wyzwanie w trudnym procesie łączenia wielu elementów w jedną spójną tożsamość. Jednocześnie specyfika islamu sprawia, że jawi się on jako bardzo istotny element porządkujący i wartościujący, zatem kluczowy dla samookreślenia wiernych.
Czy wartości islamu i wartości zachodnie da się pogodzić? Czy muzułmanie są gorszymi obywatelami? Czy przynależność do ummy – światowej wspólnoty wiernych – sprawia, że muzułmanie nie są lojalni wobec społeczeństw, w których żyją w Europie? Te i wiele innych tematów obecnych w debacie publicznej dotyczącej islamu często porusza Tariq Ramadan – kontrowersyjny szwajcarski intelektualista muzułmański, którego wypowiedzi autorka analizuje i szeroko komentuje.

Marta Widy-Behiesse – arabistka i islamolog, kierownik Zakładu Islamu Europejskiego na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się problematyką islamu w Europie Zachodniej oraz w kontekście globalizacji. Opublikowała m.in. w 2005 roku Życie codzienne w muzułmańskim Paryżu oraz w 2012 roku Islam w Europie. Bogactwo różnorodności czy źródło konfliktów? (red.).