Współczesne teorie uzależnień od substancji psychoaktywnych

Krzywdzenie dzieci stanowi jeden z żywo dyskutowanych oraz naukowo i praktycznie podejmowanych tematów. Badania ujawniające rozmiar zjawiska uderzyły społeczność międzynarodową zakresem i formami zaniedbania i przemocy, jakim podlegają dzieci w wielu regionach świata. Od wielu lat obserwuje się podejmowanie licznych inicjatyw mających na celu ograniczenie występowania zachowań, sytuacji i warunków, jakie uznawane są za krzywdzenie dzieci. Zarysowuje się potrzeba ukazania zjawiska jako problemu o wielu obliczach, potrzeba przełamania społecznego stereotypu, w świetle którego przemoc wobec dzieci to jedynie problem kryminalny i prawny, a w dodatku występujący w ograniczonych społecznie przestrzeniach. Z tego też względu swój udział w badaniach zaznaczają specjaliści z zakresu medycyny, socjologii, psychologii, prawa czy pedagogiki, a na istniejące zapotrzebowanie starali się odpowiedzieć autorzy tekstów pomieszczonych w niniejszym tomie.
Poszczególne opracowania pozwalają naświetlić zjawisko jako mające miejsce zarówno w teraźniejszości, jak i przeszłości, w różnych rejonach świata, różnych środowiskach i rodzinnych, i szkolnych, ukazując krzywdę wyrządzaną świadomie, krzywdę przez zaniedbanie (np. dziecka chorego czy dziecka wybitnie uzdolnionego), a także krzywdę przez niepodjęcie działań pomocowych. W tomie prócz recenzji prac z zakresu prezentowanej problematyki pomieszczono – między poszczególnymi tekstami – wstrząsające fragmenty autobiograficznej książki osoby w dzieciństwie maltretowanej, wykorzystywanej seksualnie i zaniedbywanej.

Tematyczny numer „Chowanny” odnosi się do problematyki szeroko rozumianej jakości życia człowieka analizowanej z perspektywy psychologicznej. Perspektywa ta uwzględnia zarówno obiektywne (społeczno-ekonomiczne lub medyczne), jak i subiektywne wskaźniki jakości życia. Specyfiką ujęcia psychologicznego jest uznanie roli czynników obiektywnych, ale przyznawanie szczególnego miejsca czynnikom subiektywnym, czyli percepcji, doświadczaniu, nadawaniu sensu zdarzeniom i warunkom, w jakich człowiek żyje. Jakość życia odnosi się więc tu do subiektywnych ocen własnego życia, zakorzenionych w kontekście kulturowym, społecznym i środowiskowym. Podejście psychologiczne zakłada również, że jakość życia jednostki jest nierozerwalnie związana z jakością życia innych osób.

W zbiorze artykułów przedstawiono badania psychologiczne i analizy, które przyczyniają się do lepszego zrozumienia wybranych aspektów dobrostanu psychicznego, zadowolenia z różnych dziedzin życia, w końcu jakości życia ujmowanej z różnych perspektyw teoretycznych. Tom nie jest spójny konceptualnie i metodologicznie, ale fakt ten można uznać za zaletę, ponieważ wyrażona została bogata różnorodność problemów i ich ujęć. Artykuły prezentowane w zbiorze przedstawiają wyniki poszukiwań istotnych wyznaczników szeroko rozumianej jakości życia – odnoszących się z jednej strony do funkcjonowania człowieka w sferze społeczno-zawodowej i ekonomicznej, a z drugiej – do jego zdrowia i doświadczania choroby. W tomie znalazły się także teksty, które może nie wiążą się z jakością życia bezpośrednio, ale wpisują w szerokie tło czynników mających dla niej istotne znaczenie.

Artykuły w tym tomie „Chowanny” zainteresują studentów i badaczy zajmujących się jakością życia, reprezentujących różne dyscypliny naukowe: medycynę, socjologię, ekonomię i oczywiście psychologię. Stanowią istotny przyczynek do wyjaśnienia czynników z jednej strony podnoszących, z drugiej obniżających jakość życia współczesnego człowieka.

Autorami poszczególnych artykułów są badacze zajmujący się psychologicznymi aspektami jakości życia w zdrowiu i chorobie z różnych ośrodków akademickich w Polsce (Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Warszawski), zarówno doświadczeni, z dużym dorobkiem naukowym, jak i stawiający pierwsze kroki publikacyjne.

Myślenie o tym, że istnieje metasystem — coś, co łączy w sobie wszystkie duchowe ścieżki, modele człowieczego rozwoju, mistykę Wschodu i Zachodu, filozofie ze wszystkich stron świata wydaje się absurdalne tylko do czasu, kiedy zaczynamy poznawać arkana alchemii i to z tej samej perspektywy, którą odkrył Carl Gustav Jung: modelu opisującego przemianę zachodzącą we wnętrzu alchemika. Bo właśnie tym jest prastara alchemia: metamodelem duchowego rozwoju, z którego czerpały później właściwie wszystkie religie współczesnego świata.



Według alchemików naszym duchowym rozwojem rządzą trzy kluczowe procesy: czernienie (nigredo) — stan zastany, to co nas blokuje, utrudnia życie i sprawia, że nie możemy być w pełni szczęśliwi; wybielenie (albedo) — proces czyszczenia, pozbywania się blokad, oparty na dwóch filarach: medytacji (meditatio) i pracy z własną wyobraźnią (imaginatio); wreszcie czerwie-nienie (rubedo) — gdy ciężki pierwiastek o niskiej wartości staje się złotem, bezcennym kruszcem duchowego rozkwitu.



Czy współcześnie i my możemy skorzystać z tego modelu? Czy można podążać duchową ścieżką bez potrzeby sięgania do jakiejkolwiek religii? Odpowiedzi na powyższe pytania znajdują się w tej właśnie książce.






Jarosław Gibas - socjolog, dawniej dziennikarz i publicysta, obecnie nauczyciel. Autor kilku książek z obszaru inteligencji duchowej i emocjonalnej, mindfulness oraz psychologii transpersonalnej. Prywatnie entuzjasta dużych motocykli. Mieszka z żoną w Katowicach.

Co cechuje człowieka szczęśliwego i co odróżnia go od nieszczęśliwego? Czy szczęście zależy od bycia szczęśliwym, czy też od wielu przyjemnych sytuacji? W jakim stopniu zadowolenie i poczucie szczęścia zależą od usposobienia oraz cech osobowości człowieka? Na te m.in. pytania czytelnik może znaleźć odpowiedź w niniejszej pracy.

Zwracając uwagę na problematykę sensu życia i szczęścia z perspektywy psychologii, autorka poddaje analizie relacje między odczuwanym sensem własnej egzystencji, umiejętnością doświadczania szczęścia a składnikami osobowości i temperamentu człowieka oraz czynnikami określającymi obiektywne warunki życia. Stawia też pytania: Czy ludzie szczęśliwi charakteryzują się pewnymi stałymi cechami psychologicznymi, prezentują specyficzny, odróżniający ich od innych profil osobowości? Czy psychiczny dobrostan jest trwałą cechą indywidualną, czy raczej zależy od warunków zewnętrznych, czyli tzw. kolei losu.

Książkę tę wśród publikacji o takiej problematyce wyróżnia wybór interesującej i oryginalnej koncepcji szczęścia, na której podstawie zinterpretowano przyczyny różnic indywidualnych w zakresie poczucia szczęścia, a mianowicie teorii przepływu (flow experience) M. Csikszentmihalyiego, a także nowatorskie wyniki badań nt. doświadczania szczęścia przez osoby skłonne do podejmowania ryzykownych zachowań. Próbując wykreślić profil psychologiczny osoby szczęśliwej w rozumieniu koncepcji M. Csikszentmihalyiego, autorka nie przesądza o tym, czy któraś z cech osobowości jest wyłącznie korelatem, czy też koniecznym warunkiem bądź pochodną dobrostanu psychicznego człowieka.

Z uwagi na to, że problematyka doświadczania szczęścia i poczucia sensu życia to zagadnienia powszechne i znaczące niemal dla każdego człowieka, książka ta polecana jest przedstawicielom środowisk akademickich oraz każdemu poszukującemu odpowiedzi na egzystencjalnie ważne pytania.

Chrześcijańska koncepcja człowieka - w swoim mini wykładzie pomoże czytelnikowi zrozumieć, dlaczego jest ona tak ważna w drodze jego rozwoju wewnętrznego? Ponadto porusza zagadnienia:
• o przymusie samorealizacji (samozbawienia),
• o 3 wrogach w rozwoju człowieka
• czy psychologia i teologia mogą razem służyć człowiekowi w rozwoju do pełni życia?

W zamyśle autorki książka jest „dziennikiem wspólnej podróży do kobiecości”. I jest to fascynująca podróż. Prowadzone przez takie drogowskazy jak intuicja, samoakceptacja czy inteligencja emocjonalna wspólnie z autorką pokonujemy meandry feminizmu, macierzyństwa czy kariery, wchodzimy w ślepe zaułki niespełnionych oczekiwań czy poczucia winy i uczymy się, jak powrócić na właściwe ścieżki. Na drodze do odnalezienia siebie samej uczymy się interpretować dwuznaczne drogowskazy i unikać niepotrzebnych przystanków. Odniesienia do literatury, sylwetki fascynujących kobiet oraz nawiązania do sposobu rozumienia idei kobiety w różnych kulturach uświadamiają nam, że „nigdy dotąd nie byłyśmy światu bardziej potrzebne, nie było też jeszcze lepszego momentu, byśmy mogły pokazać, na co nas stać”.
Ta książka to pochwała kobiecości, absolutny niezbędnik dla spadkobierczyń Ewy pragnących żyć pełnią świadomej kobiecości w zgodzie z własną naturą.

Pełen tekst czytany przez autora - czyta Anita Sajnóg