Wspomnienia kresowego organisty

"Alfabet Wołyński" to historia Wołynia ujęta w formie słownika, ukazuje zatem w formie skróconej dzieje tego regionu dawnej Rzeczypospolitej w latach 1205 – 1945 Przyjmując rok 1945 jako końcowy chciałam ukazać w ogólnych zarysach ogrom rzezi wołyńskiej.w 1943 roku, bo nie można inaczej nazwać tego co przeżyła ludność polska zamieszkująca tamte tereny. Nieco wcześniej - w roku 1942 nastąpiła zagłada ludności żydowskiej, w eksterminacji której czynnie pomagali Niemcom Ukraińcy. Dzieje Żydów na Wołyniu poczynając od początków osadnictwa , po zagładę w 1942 roku zostały przedstawione pod hasłem "Żydzi na Wołyniu".

REGINA SMOTER – GRZESZKIEWICZ- poetka, regionalistka. Opublikowała kilkadziesiąt prac (wersje elektroniczne i papierowe) z zakresu historii Zamojszczyzny, judaiki i kultury prawosławnej. Jest autorką kilkunastu tomików poezji oraz laureatką konkursów literackich. Próbuje też sił w dziedzinie prozy.

Prezentowany tom jest reprintem książki "Huculszczyzna. Gorgany i Czarnohora" A. F. Ossendowskiego z roku 1936. Dokładnie odwzorowuje pisownię, układ graficzny i ilustrację wydania pierwszego.

W II tomie Kresowych rezydencji ... opisano ponad 120 miejscowości z zespołami rezydencjalnymi położonych na terenie przedwojennego województwa nowogródzkiego. Jest to zaledwie około 10 procent ogólnej liczby siedzib ziemiańskich znajdujących w tym województwie przed 1939 r. Większość z nich przestała istnieć podczas XX-wiecznych zawieruch dziejowych, ale te ocalałe i pozostałości tych zniszczonych stanowią cenne pamiątki po ich dawniejszych właścicielach i pomniki dramatycznych dziejów tej ziemi.

Współczesnemu Polakowi Nowogródczyzna kojarzy się głównie z urodzonym tu naszym wieszczem – Adamem Mickiewiczem. Kanoniczny obraz „nowogródzkiej strony” tworzą wyjęte z jego dzieł opisy Soplicowa i zamku „na barkach nowogródzkiej góry”. Wspaniałym dopełnieniem tych klasycznych tekstów są zdjęcia mistrza fotografii Jana Bułhaka – także rodowitego nowogródczanina. Nie ma również świadomego rodaka, który nie słyszałby o położonym na Nowogródczyźnie Nieświeżu – wielkim zespole rezydencjalnym stanowiącym przez kilka stuleci główną siedzibę Radziwiłłów – najpotężniejszego rodu magnackiego w dziejach Rzeczypospolitej.

W następnym tomie cyklu zostaną zaprezentowane rezydencje, które znajdują się na obszarze przedwojennych województw białostockiego (w jego części wschodniej, poza obecnymi granicami Polski) i poleskiego.

Ostatnie siedemdziesiąt lat udowadnia, że Polska może istnieć bez Kresów, ale polska dusza mocno straciła na tej separacji.
Po rynkowym sukcesie „Ostatnich lat polskiego Lwowa” i „Ostatnich lat polskiego Wilna” oddajemy do Państwa rąk tom poświęcony mniejszym ośrodkom kresowym. Znajdą tu Państwo egzotykę, wielkie miłości, skandale, celebrytów, a nawet walkę wywiadów.
Znani popularyzatorzy historii Sławomir Koper i Tomasz Stańczyk udowadniają po raz kolejny, że magię miejsc, urodę przyrody, słynną otwartość mieszkańców i legendę Kresów można przełożyć na język zrozumiały dla współczesnego pokolenia.
• Bandyci, którzy zostali premierami. Wielki napad na pociąg w Bezdanach
• Polski Teksas. Borysław i gorączka naftowa
• Młodość marszałka Śmigłego w Brzeżanach
• Ciche Grodno nie znosi skandalistki Elizy Orzeszkowej
• Polska Amazonia. Bajeczne rozlewiska Polesia
• Kresowa Reduta Juliusza Osterwy
• Co robił rezydent angielskiego wywiadu Carton de Viart w dawidgródeckiej Ordynacji
• Druskienniki i Truskawiec – najsłynniejsze uzdrowiska Rzeczpospolitej
• Kresowa kraina Półksiężyca. W świecie Karaimów i Tatarów
• Pani na Hruszowej – niezwykłe losy Marii Rodziewiczównej
• Polski ryż i pomarańcze. Tropiki nad Dniestrem. Zaleszczyki
• Kuty. Zachwycająca stolica polskich Ormian.
• Marszałek i piękna lekarka. Piłsudski i Eugenia Lewicka.
• Nie tylko dla grubasów. Lecznica doktora Tarnawskiego
• Czarna karta pogranicznej krainy. Bereza Kartuska
• Kresowa bandera wojenna. Z dziejów flotylli pińskiej
• Nie chciał doczekać „Szewców”. Ostatnie dni Stanisława Ignacego Witkiewicza.
• Bohaterska obrona Grodna w 1939 r.
• Odyseja Korpusu Ochrony Pogranicza
• Ostatnia szansa Września. Przedmoście rumuńskie
• Kres Kresów – zmiany granic wschodnich Polski w latach 1944 – 1951.

Kilkugodzinna obrona Wilna, trzydniowa Grodna, potem walki pod Kodziowcami i w Puszczy Augustowskiej.
Gen. Kleeberg – zanim doszedł do Kocka, walczył z Sowietami, oddziały KOP gen. Wilhelma Orlika-Rückemanna stoczyły bitwy pod Szackiem i Wytycznem.
Żołnierze sowieccy, głównie oficerowie NKWD, nie liczyli się z nikim i z niczym, rozstrzeliwali właścicieli majątków, bogatszych chłopów, księży i innych „wrogów ludu”. Pod Sopoćkiniami zamordowali gen. Józefa Olszynę-Wilczyńskiego i jego adiutanta kpt. Mieczysława Strzemeskiego, zabijali harcerzy z Grodna.
17 września 1939 roku był dniem, w którym niepodległość Polski została przekreślona, tego dnia ideologia komunistycznej Rosji sowieckiej wsparła ideologię nazistowskich Niemiec, defilując wspólnie 22 września w Brześciu nad Bugiem agresorzy manifestowali swój sojusz.
Okruchy wspomnień żołnierzy i mieszkańców polskich Kresów z sowieckiej napaści oddają nastrój i atmosferę tamtych dni.

Dzieje Polaków na Wołyniu to nie tylko historia ukraińskich rzezi. To zdecydowanie dłuższa i bogatsza epopeja pisana potem i łzami. Pisana krwią zamordowanych przez władze sowieckie w podziemiach odebranego wiernym kościoła w Połonnem. Tych, którzy podczas zesłania trudzili się w kazachskich kopalniach, i łzami tych, którzy potracili rodziny w wyniku Wielkiego Głodu oraz licznych represji.
Dzieje Wołyniaków to historia heroizmu prostych ludzi i cichego bohaterstwa duchownych, którzy w czasach sowietyzacji i ateizacji, ryzykując życie za rodaków i wiarę, umacniali na Ukrainie Kościół katolicki i poczucie przynależności do narodu polskiego.
Od Wielkiego Głodu lat trzydziestych i przymusowej kolektywizacji, przez zsyłki do łagrów i wywózki na Daleki Wschód, aż po bestialstwa banderowców oraz represje ze strony Sowietów, Polacy na Wołyniu robili wszystko, by ocalić własną tożsamość narodową oraz wychować w wierze katolickiej i poszanowaniu polskich tradycji następne pokolenia, które także nie powinny zapomnieć o swoich korzeniach.
Choć po upadku ZSRR represje ustały, dla Polaków mieszkających na Wołyniu batalia o polskość i Kościół katolicki na Ukrainie się nie zakończyła. Nadal walczą o swobodne kultywowanie tradycji, nauczanie języka ojczystego czy jego obecność w liturgii. Robią, co mogą, by ocalić od zapomnienia tragiczną opowieść o poległych. Opowiadają o przeszłości, gdyż wiedzą, że w obliczu historii każdy, kto milczy na ten temat, jest po prostu zdrajcą.

Marek Koprowski jest jednym z najciekawszych polskich popularyzatorów historii.
„Do Rzeczy”

Marek A. Koprowski
Pisarz, dziennikarz, historyk zajmujący się losami Polaków na Wschodzie. Plonem jego wypraw i poszukiwań jest wiele książek, z czego kilkadziesiąt ukazało się nakładem Wydawnictwa Replika. Za serię pod wspólnym tytułem Wołyń otrzymał Nagrodę im. Oskara Haleckiego w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”. Jest też laureatem nagrody „Polcul – Jerzy Boniecki Foundation” za działalność na rzecz utrzymania kultury polskiej na Wschodzie.