Wstęp do filologii słowiańskiej

Monografia dotyczy polskich relatywizatorów czyli wykładników aspektu tematycznego w strukturze informacyjnej wypowiedzi. Autorka omawia dwa typy wyrażeń pełniących we współczesnej polszczyźnie tego rodzaju funkcje: jednostki leksykalne (np. wyrażenia pod względem, w aspekcie, jako) i operacyjne (przysłówki tematyzujące, narzędnik względu, frazy tworzone z udziałem przyimków, wybrane operacje repetycyjne). Kwestie czysto lingwistyczne, związane z sygnalizowaniem, z jakiego punktu widzenia i pod jakim względem ma być charakteryzowany dany obiekt, wyprowadzają badacza w sferę zasadniczych problemów z jednej strony ontologicznych, z drugiej zaś epistemologicznych.

******

The Thematic Aspect in the Informational Structure of Utterances. How Knowledge is Made Broader and Integral

The monograph concerns Polish relativizing expressions, i.e. exponents of different aspects of objects that are spoken about. The author discusses two types of expressions which have such functions in contemporary Polish: lexical units (expressions such as pod względem, w aspekcie, jako) and operational (thematic adverbs, relativizing expressions, prepositional phrases and selected repetitive operations). Purely linguistic issues, related to signalling from which point of view and in what respect a given subject is to be characterized, introduce the researcher to the broad area of fundamental ontological and epistemological problems.

Powiem wam prawdę o sobie. Moją prawdę, rzecz jasna, osobistą nawet

Dlaczego woli być Bralczykiem niż Jerzym?

Dlaczego z „cyckiem” miał kłopot a koleżankowania się nie wstydzi?

Czego w życiu żałuje i z czego nie zamierza się tłumaczyć?

Jak godzi kompleks niższości z kompleksem wyższości?

Dlaczego z Miłoszem nie miał konwersacji a zakochał się w pewnym Gustawie?

Dlaczego ojcem jest łatwo zostać, a trudno nim być, a z profesorami jest odwrotnie?

Dlaczego lepiej nie mówić wszystkiego, co pomyśli głowa?

Jak to jest być otwieraczem uniwersalnym?

Czy istnieje jakieś życie pozagrobowe?

I co w jego życiu znaczą ślimak z myszką.

Takiego Bralczyka nie znacie. Dobrodusznego wobec świata, nawet tego popełniającego językowe błędy i krytycznego wobec siebie. Urodzonego nie tam, gdzie się urodził i zupełnie nie wtedy. Szukającego swojego miejsca w świecie, gdzie czuje się prowincjuszem i osiągającym sukcesy, na które wcale nie zasługuje.

Profesor Jerzy Bralczyk w szczerej (o ile to w ogóle możliwe - zastrzega), błyskotliwej i pełnej humoru rozmowie z Pawłem Goźlińskim i Karoliną Oponowicz opowiada o tym, jak to się bywało cudownym dzieckiem, pełnym kompleksów nastolatkiem, samotnym ojcem w Szwecji, tropicielem absurdów propagandy, gwiazdą uniwersytetów i mediów, redaktorem konstytucji, ale też niepewnym siebie synem, bratem, ojcem, dziadkiem i mężem.

Książka jest odpowiedzią na dynamiczny wzrost zainteresowania nauczaniem języka i kultury polskiej w Chinach wynikający z zacieśniania relacji między krajami. Autorzy to specjaliści mający bogate doświadczenia we współpracy z Chińczykami w Chinach, w Polsce, w nauczaniu języka, nauczaniu międzykulturowym, a także w dyplomacji publicznej.

Polish Language in China. Teaching Polish in East Asia
The book responds to the very dynamic growth of interest in teaching and learning Polish (both language and culture) in contemporary China. The reason for that is a very good political climate between both countries. The authors who contributed to this book, belong to an elite group of specialists who experienced teaching Chinese people in China and in Poland, whose approach is based on high intercultural and diplomatic competences.

Publikacja poświęcona jest szesnastowiecznemu manuskryptowi z Nowej Hiszpanii (ob. Meksyk), zawierającemu trójjęzyczny słownik hiszpańsko-łacińsko-nahuatl. Jest to najstarsze znane dzieło leksykograficzne poświęcone jednemu z rdzennych języków Ameryk. Rękopis ten jest prawdopodobnie dziełem indiańskiego intelektualisty działającego w środowisku franciszkańskim, najprawdopodobniej w Colegio de Santa Cruz de Tlatelolco. Celem publikacji jest przeanalizowanie poświadczonego w badanym manuskrypcie słownictwa nahuatl pod kątem wpływu kultury hiszpańskiej i jej języków – kastylijskiego i łaciny.

******

The book concerns a sixteenth-century manuscript from the colonial New Spain, containing a trilingual dictionary in Spanish, Latin, and Nahuatl. The manuscript is the oldest known lexicographic work in one of the indigenous languages of the Americas. It was presumably created by a Nahua intellectual working in a Franciscan milieu, most probably in the Colegio de Santa Cruz de Tlatelolco. The book presents an analysis of the Nahuatl lexis attested in the dictionary, focusing on the influence of the Spanish culture and its languages—Castilian and Latin.

Teksty składające się na ten zbiór pisane były w ciągu wielu lat. Część z nich była już publikowana. Wszystkie zostały ponownie przejrzane, z pewną dozą krytycznego dystansu poprawione, a niektóre rozszerzone. Zawierają one doświadczenie nauczyciela, badacza literatury, pośrednika między tym, co się zwykło nazywać klasyką literacką, a często niechętnie nastawionymi do czytania w ogóle współczesnymi młodymi odbiorcami.

Barbara Kryda urodziła się we Lwowie w 1931 roku. Wojnę przeżyła z rodzicami w miejscowości Zimna Woda pod Lwowem. Po „repatriacji” w 1945 r. mieszkała kolejno w Krakowie, Gliwicach, w końcu w Warszawie. Po studiach na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego przez dwadzieścia lat była nauczycielką języka polskiego w Liceum im. Żmichowskiej w Warszawie. W 1976 r. obroniła pracę doktorską i przez wiele lat, aż do przejścia na emeryturę, pracowała na stanowisku adiunkta w Zakładzie Metodyki Literatury UW. Jako wieloletni członek Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, w połowie lat siedemdziesiątych została wybrana na Sekretarza Generalnego Towarzystwa i pełniła tę funkcję przez dwadzieścia lat. Autorka książki „Światowe życie” (2015).

Bolano, Bernhard, Coetzee, Kafka, Knausgard, Sebald i wielu, wielu innych – bohaterów tej książki pozornie łączy mało, czasem prawie nic. Pozornie, bo Arkadiusz Żychliński wskazuje wspólny mianownik, który jako czytelnicy przyzwyczajeni do idei kultur narodowych i gatunkowych granic zwykliśmy pomijać: wszyscy twórcy są obywatelami republiki literatury, wszyscy dali się złapać w pajęczą sieć słów. A kiedy język drży na jednym jej krańcu, nie pozostaje to bez echa ani w centrum, ani na literackich rubieżach. Żychliński sięga zarówno po twórczość pisarzy doskonale w Polsce znanych, jak i nieco mniej rozpoznawalnych autorów „drugorzędnych powieści pierwszej klasy”. Komentuje dzieła klasyków, ale przygląda im się z nieoczywistych punktów widzenia, lokując ich w nowych układach i konstelacjach. Czy w dobie rozwoju rozrywki elektronicznej – przepastnych wirtualnych światów i prymatu seriali telewizyjnych – literatura przestała nam być potrzebna? Zwrot przez współczesną… jest błyskotliwą refleksją nad przyszłością pisarstwa i nowoczesnych form narracyjnych. Żychliński stawia też niezmiennie ważne pytania o to, jak o literaturze pisać i jakie jest jej miejsce we współczesnym świecie.