Wstęp do prognozowania i symulacji

Początki statystyki w Łodzi sięgają końca lat dziewięćdziesiątych XIX wieku, kiedy w 1898 roku utworzona została Giełda Papierów Wartościowych, w ramach której powołano Komisję Statystyczną badającą procesy głównie gospodarcze, ale także i społeczne. W latach międzywojennych powstały pierwsze prywatne uczelnie wyższe, m.in. Wyższa Szkoła Nauk Społecznych i Ekonomicznych oraz Wolna Wszechnica Polska (WWP). W obu tych uczelniach były wykładane przedmioty statystyczne. W 1935 roku utworzona została Katedra Ekonomii i Statystyki w Od­ dziale Łódzkim WWP, w której wykładowcami byli m.in. Stefan Dziewulski, Edward Szturm de Sztrem, Edward Rosset. Przedstawione osiągnięcia naukowe i dydaktyczne łódzkich statystyków gromadzone przez ponad sto lat przyczyniły się do wszechstronnego rozwoju statystyki, demografii i ekonometrii Uniwersytetu Łódzkiego, a także miały istotny wpływ na powstanie szkół naukowych znanych w kraju, jak również na arenie międzynarodowej. * Opracowanie, chociaż ma warsztat i charakter naukowy, przez lata pełnić będzie funkcję popularyzatorską i upowszechniającą wiedzę o roli i miejscu łódzkiej statystyki miejskiej i akademickiej w ciągu ostatnich ponad stu lat. Poprawność i logika wywodu, podobnie jak poszczególne kroki badawcze prowadzące do ostatecznego celu, jakim było dla Autorów, w moim rozumieniu, rozpoznanie osiągnięć i głównych postaci łódzkiej statystyki oraz jej miejsca i roli w rozwoju nauki w skali miasta i kraju – są przekonujące. Badanie, którego efektem jest recenzowana monografia, nie należy do podstawowych, a jego innowacyjność i zasadność podjęcia wynika z tego, że pozwala wskazać miejsce jednej tylko dyscypliny naukowej, którą w rozpatrywanym przypadku jest statystyka, w długotrwałym, sekularnym rozwoju nauki i wiedzy praktycznej. Z opinii recenzenta prof. Jerzego T. Kowaleskiego

Metody ilościowe znajdują coraz szersze zastosowanie we wszystkich naukach, powoli stając się dla wielu dziedzin podstawą. Szerokie spektrum metod wykorzystują m.in. ekonomia i finanse, dzięki czemu możliwe staje się znalezienie rozwiązania dla wielu różnorodnych problemów gospodarczych i społecznych. Niniejsza publikacja ma na celu przybliżenie studentom, firmom, instytucjom państwowym tworzonego przez naukowców programu do analizy danych R CRAN przez pryzmat metod ilościowych stosowanych w naukach ekonomicznych, finansach i zarządzaniu. Książka ma pełnić funkcję przewodnika po metodach ilościowych na zasadzie połączenia teorii i praktyki.
Wśród wybranych metod ilościo¬wych można znaleźć sposoby agregacji danych, statystykę opisową i wnioskowanie statystyczne, regresję liniową, szeregi czasowe, modele panelo¬we i dla zmiennych dyskretnych, optymalizację, symulację Monte Carlo i bootstrapping, estymację jądrową, analizę głównych składowych, czynnikową i skupień, modele finansowe, tworzenie map oraz elementy programowania.
Książka zawiera opisy tych metod ilościowych oraz przykłady analiz wraz z kodem i interpretacją. Na płycie CD zamieszczono pliki przykładowe oraz pliki kodów wykorzystanych w książce. Po lekturze książki ascetyczny, po¬zbawiony wszelkich „zbędnych ozdobników" program stanie się łatwy do opanowania.

Prezentacja w skondensowanej formie statystyki opisowej i statystyki matematycznej z wykorzystaniem znanej od 70 lat metody uczenia się za pomocą tzw. map myśli. Mapy te porządkują informacje i prezentują je w przejrzystej formie. Metoda ta daje możliwość przeprowadzenia studenta przez kolejne części statystyki, włączając w to zagadnienia szczegółowe, bez utraty widzenia całości przedmiotu.

Nowe, uzupełnione wydanie znanego i cenionego podręcznika do statystyki.

W książce przedstawiono deterministyczne i stochastyczne metody opisu i wnioskowania statystycznego, dotyczące badania struktury, współzależności i dynamiki zjawisk masowych. Prezentowane metody podano od podstaw tak, aby czytelnicy zdobyli umiejętność praktycznego ich wykorzystywania do rozwiązywania różnorodnych problemów. Służy temu bogaty zestaw przykładów i zadań, które ilustrują istotę przedstawionych metod statystycznych oraz pokazują możliwości interpretacji otrzymanych wyników. Do ich zrozumienia wystarczy znajomość matematyki na poziomie szkoły średniej.

Nowe wydanie podręcznika uzupełniono o dodatkowe zadania z odpowiedziami oraz o aneks, w którym przedstawione zostały przykłady wspomagania statystycznej analizy danych przy użyciu pakietu STATISTICA, najpopularniejszego na polskim rynku oprogramowania statystycznego. Czytelnik ma możliwość zapoznania się z techniką komputerowego opracowywania danych statystycznych, która jest obecnie wykorzystywana do unowocześnienia, uatrakcyjnienia i przyspieszenia procesu nauczania metod ilościowych. Elektroniczne wersje stosowanych w przykładach plików danych są dostępne w Internecie.

Zakres prezentowanego w podręczniku materiału oraz sposób przedstawienia zagadnień sprawia, że jest on przydatny nie tylko studentom kierunków ekonomicznych, ale również psychologii, pedagogiki, socjologii, historii i administracji oraz szerokiemu gronu praktyków prowadzących analizy statystyczne.

Zespół doświadczonych nauczycieli akademickich przygotował podręcznik ze statystyki opisowej. Publikacja ta jest adresowana zarówno do studentów, jak i praktyków. Wieloletnia praktyka autorek w nauczaniu statystyki wskazuje, że do prowadzenia rzetelnych analiz wspomaganych narzędziami statystycznymi konieczne jest nie tylko studiowanie literatury, ale przede wszystkim samodzielne rozwiązywanie zagadnień praktycznych. Bogactwo przykładów opartych na rzeczywistych danych statystycznych ma umożliwić zdobycie umiejętności samodzielnego formułowania i rozwiązywania problemów w różnych dziedzinach. Problematyka poruszana w zadaniach może stać się inspiracją do samodzielnego poszukiwania prawidłowości w gospodarczej rzeczywistości Polski. Umiejętność prowadzenia analiz wykorzystujących przedstawione w opracowaniu narzędzia statystyczne pozwala nie tylko na skuteczne przygotowanie przed egzaminem ze statystyki, ale okazuje się także niezbędna podczas pisania prac dyplomowych i opracowań przygotowywanych w życiu zawodowym przez absolwentów kierunków studiów z zakresu nauk społecznych. Materiał statystyczny zawarty w zadaniach zgromadzony został w trakcie badań prowadzonych przez autorki. Opracowując treści zadań korzystano również z Roczników Statystycznych, publikacji Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu Statystycznego w Szczecinie oraz wyników badań statystyki publicznej udostępnionych w bankach danych.

Niewątpliwym walorem prezentowanego zbioru zadań są obszerne komentarze dotyczące rozwiązanych przykładów, rozpoczynających każdy z rozdziałów. Autorki przywiązują w swojej pracy dydaktycznej szczególną wagę do poprawnej interpretacji wyników, znajduje to także odzwierciedlenie w prezentowanych opisach zadań rozwiązanych. W poszczególnych rozdziałach umieszczono zadania o zróżnicowanym stopniu trudności, przeznaczone do samodzielnego rozwiązania. Układ opracowania pozwala na szybką weryfikację prowadzonych samodzielnie obliczeń. W dodatku zatytułowanym „Wzory" zamieszczono wszystkie wzory potrzebne do rozwiązywania zadań z zakresu statystyki opisowej.

Opracowanie WZORY I TABLICE - Metody statystyczne i ekonometryczne kierowane jest zarówno do studentów, jak i praktyków stosujących różnorodne metody ilościowe w analizie danych statystycznych. W czterech kolejnych rozdziałach zawarto:
• wzory ze statystyki opisowej,
• wzory ze statystyki matematycznej,
• wzory z podstaw ekonometrii i prognozowania,
• wzory z metody reprezentacyjnej,
oraz w rozdziale piątym:
• tablice statystyczne.

Doświadczenia Autorek (nauczycieli akademickich) wskazują na przydatność zebranych w jednym opracowaniu wzorów i tablic niezbędnych do studiowania przedmiotów, w ramach których stosowane są metody ilościowe, a także do pisania prac dyplomowych czy przeprowadzania analiz różnorodnych danych statystycznych. Odpowiednie uporządkowanie wzorów i tablic oraz ich prezentacja wraz z niezbędnym opisem powinny ułatwić Czytelnikowi korzystanie z prezentowanego opracowania.