Zapach Trzciny

Bohaterowie „Bahama yellow” noszą oryginalne imiona, niekojarzące się z żadnym konkretnym miejscem na Ziemi: Lelech, Skomroch, Tabiołka, Lala, Zajc, Koffel, Kauk... Przekształcając klasyka, można powiedzieć, że akcja utworu toczy się wszędzie, czyli nigdzie, a obcujemy ze światem pełnym napięcia i grozy, który utracił lub właśnie traci sens. Poczucie tej utraty u każdego z bohaterów jest inne, największe u Koffla, który (czy przypadkiem?) pierwszy kończy życie. Ostatecznie autorka pozwala przeżyć tym, którzy tego sensu do końca, z uporem szukają, nawet jeli tylko stwarzają sobie iluzję, tragiczni i śmieszni w podejmowanych próbach przetrwania. Bo czy to człowiek decyduje o własnym losie, czy też jest dotkliwie od narodzin skazany - cały z materii, pozostający pod presją ciała, które musi mieć swój kres? Na przekór absurdowi w tym świecie od początku wyczuwalny jest stały rytm, zrodzony z mocy słowa i sugestywnego obrazu.

„Nie ma sensu streszczanie Bajek Leonarda. Są krótkie i same, bez ociągania, od pierwszych słów prezentują swoje postaci i sytuacje, nie kryją nauki, jaka z nich płynie. Ich bohaterami są elementy natury. Nie tylko zwierzęta, także kamienie, rośliny. Bywają ofiarami ludzi, lecz głównie dzielą z nimi sumienie, refleksję i losy. W domyśle – jakieś dalekie, wspólne ich źródło”. ze wstępu Jarosława Mikołajewskiego

Zbiór dziesięciu opowiadań, których tematem jest trud stworzenia własnej tożsamości oraz relacje jednostka-społeczeństwo. Książka ukazuje absurdalność konwencji (szkoła-podwórko-rodzina-Kościół), w których wyrasta młody człowiek. Zatarcie granicy między światem rzeczywistym a urojonym wzmacniają tu poczucie zagubienia i absurdów współczesnego świata. Poruszana problematyka nie sprawia jednak, że jest to przygnębiająca, depresyjna lektura. Jest wręcz przeciwnie - humor i groteska pojawiają się w książce niemal na każdej stronie, dzięki czemu surrealistyczny świat staje się możliwy do oswojenia. Bohaterem 'Bimbru' są przede wszystkim studenci, ale i miasto Katowice. Katowicka 'Gazeta Wyborcza' napisała, że żadna inna książka nie przedstawia tak dokładnie Katowic, będąc przy tym swoistym literackim przewodnikiem po mieście. Po publikacji 'Gazety' pojawiły się pogłoski, że 'Bimber' zostanie przetłumaczony na język japoński, by być rozpowszechnianym wraz z planem miasta wśród skośnookich turystów goszczących na Śląsku...

Narrator, jednocześnie główna postać utworu, snajper, reprezentant świata chrześcijańskiego, kieruje strzelbę w stronę swego celu – muzułmanki, która ze swego punktu obserwacyjnego celuje z broni w jego stronę. Każde z nich może strzelić w ciągu sekundy, żadne nie wykonuje decydującego ruchu. Doruntina – jak nazywa swoją przeciwniczkę narrator, nawiązując do bałkańskiej legendy o miłości, która przezwycięża śmierć – staje się niemą słuchaczką opowieści o dzieciństwie i dojrzewaniu bohatera, jego studiach literackich, wątek ostatnich wojen domowych toczonych na Bałkanach przeplata się z osobistymi doświadczeniami i przeżyciami autora. Liczne nawiązania do bohaterów dzieł literatury światowej sprawiają, że przeszłość miesza się z teraźniejszością, fikcja z rzeczywistością. Konflikty zbrojne są tu tylko pretekstem do poszukiwania odpowiedzi na pytania najistotniejsze, dotyczące natury człowieczeństwa. Otrzymujemy uniwersalną opowieść o życiu i śmierci, miłości i nienawiści, bezsensie wojny, wewnętrznych konfliktach i absurdalności ludzkiej egzystencji. Blaže Minevski - macedoński prozaik i dramaturg, urodził się w 1961 roku w Gevgeliji, ukończył dziennikarstwo na Uniwersytecie w Skopje. Autor powieści, opowiadań i dramatów. Jego tłumaczona na wiele języków powieść Celownik otrzymała tytuł „powieści roku” dziennika „Utrinski Vesnik”, prestiżową nagrodę „Stale Popov” – przyznawaną przez Stowarzyszenie Pisarzy Macedonii dla najlepszej prozy, oraz nagrodę Miasta Skopje – „13 Listopada”. Potwierdzeniem polularności Blaže Minevskiego są kolejne macedońskie wznowienia powieści Celownik oraz nagroda dla „najczęściej czytanego autora”, którą na podstawie ilości wypożyczeń utworów pisarzy macedońskich we wszystkich bibliotekach publicznych w kraju przyznaje Narodowa i Uniwersytecka Biblioteka im. Św. Klimenta Ochrydzkiego w Skopje. Utwory Blaže Minevskiego wydawane są w przekładach na inne języki. Powieść Celownik ukazała się w języku angielskim, armeńskim, serbskim, słoweńskim, arabskim, chińskim i włoskim. Tłumaczenia na język serbski doczekała się jego powieść Ja, Tito i Myszka Miki, a na język bułgarski – powieści Powinniśmy zrobić zdjęcie, zanim zaczęliśmy się nienawidzić i Wyznania pewnego wilczomlecza.

 Ludzi i słowa, niegdyś widzianych w zgiełku, mimochodem, czytam i widzę. Oni wszyscy są. Każdy ma swoje życie. Właśnie tu, w tej książce. (Roman Honet) Przemek Rojek jest w moich oczach przede wszystkim eseistą: splatającym lekturę z intymistyką, komentarz do własnego świata z komentarzem do książki, życie literackie z życiem tekstu. Tworzy erudycyjne konstelacje, nie waha się zderzać ze sobą pozornie odległych kontekstów, towarzyszyć omawianym autorom nie tyle jednak z gęstym programowym sitem, ile raczej z czytelniczą ciekawością. Co ważne: jest też nauczycielem, czyli nie tylko eksploratorem literackiego pola, ale i jego eksplikatorem. I choć nie zawsze nam po drodze na tych interpretacyjnych ścieżkach to przecież nie sposób nie docenić tego, jak wiele ich (i dla jak wielu) ten chłopak wydeptał prosto do biblioteki. (Zuzanna Sala) Przemysław Rojek korzeniami nowosądeczanin, gałęziami nowohucianin, identyfikacje astrologiczne: koń, ryby, wierzba; poszukujący w sobie cnót cierpliwości, wdzięczności i współczucia metafizyk (przede wszystkim choć nie tylko) szanujący prawa materii, mąż i ojciec, w ruchu od yin jogi po yang capoeira (z wieloma stanami pośrednimi), bywał w różnych miejscach między Inis Mór a Morzem Azowskim (najmocniej rezonując z Morawami i Estonią), fajczarz i wegetarianin, konfabulant, impostor i balansujący na krawędzi uzależnienia użytkownik portali społecznościowych; doktor od literatury, nauczyciel od polskiego w krakowskim Liceum Pijarów, laborant w facebookowym Laboratorium Empatii, były współredaktor w kilku sieciowych przestrzeniach Biura Literackiego, pisze wyłącznie o życiu, najczęściej zapośredniczonym w piśmie i czytaniu (czego dowodem jego dwie książki o poezjach Aleksandra Wata i Romana Honeta).

„Plujący żelazem lotny potwór już zwinął się w nagłym zwrocie przed czołem, błysnął złowrogo w słońcu i z rosnącym wciąż szumem i gwizdem pędził tuż blisko z powrotem. Na jego grzbiecie stał człowiek i strzelał” – to tylko mały fragment jednej z brawurowych szarż powietrznych opisanych w pierwszej powieści kpt. Meissnera. Akcja Eskadry, bo taki tytuł nosi ta książka, toczy się podczas wojny polsko-bolszewickiej. Śmierć jednego z pilotów w rozbitym samolocie i ciężka rana dowódcy eskadry pociągną za sobą wiele zmian w życiu porucznika Szyllinga i jego kolegów. Czy nowy dowódca zdobędzie zaufanie zgranego zespołu? Któremu z odważnych pilotów odda swe serce piękna sanitariuszka? I czy wszyscy szczęśliwie wrócą ze swych podniebnych akcji, gdy po nimi rozgrywać się będzie jedna z najważniejszych bitew w naszej historii?