Zasady prowadzenia konfliktów zbrojnych na morzu

Upadek żelaznej kurtyny na początku lat 90. XX wieku pozwalał żywić nadzieję, że społeczność międzynarodowa uwolniła się od groźby wybuchu poważnego konfliktu zbrojnego. Niestety, aktualnie trwająca rekonfiguracja ładu międzynarodowego, odradzanie się narodowych nacjonalizmów oraz rywalizacja gospodarcza mocarstw sprawiła, że we współczesnym świecie ponownie zapanował stan bezwładu i niepokoju. Tym samym nie możemy wykluczyć, że staniemy się czynnymi lub biernymi uczestnikami zbrojnych zmagań.
Prawo, które reguluje postępowanie uczestników konfliktów zbrojnych, należy do najstarszych działów prawa międzynarodowego i określane jest jako międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Zawiera ono normy zmierzające do ochrony w czasie konfliktu zbrojnego osób, które w ogóle nie uczestniczą w walce albo przestały w niej uczestniczyć, ochrony obiektów, a także do ograniczenia stosowanych metod i środków prowadzenia działań zbrojnych.
Należy zaznaczyć, że większość aktów prawnych regulujących te kwestie zostało przyjętych kilkadziesiąt lat temu. Od tego czasu zmieniła się specyfika prowadzenia konfliktów zbrojnych i to zarówno w zakresie podmiotowym, jak i przedmiotowym. Obok żołnierzy regularnych sił zbrojnych występują kontraktorzy prywatnych firm wojskowych, najemnicy, członkowie różnego rodzaju formacji paramilitarnych i sił samoobrony. Natomiast środki walki zostały uzupełnione przez najnowsze rozwiązania
technologiczne.
W monografii zaproponowano zastosowanie odpowiednich zapisów międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych do sytuacji, z jakimi możemy mieć do czynienia w czasie konfliktów zbrojnych o międzynarodowej lub wewnętrznej proweniencji.

Przemija dotychczasowy europocentryczny porządek prawa międzynarodowego, a wraz z nim stary nomos ziemi. Do jego powstania doprowadziło niespodziewane odkrycie Nowego Świata, wyjątkowe wydarzenie historyczne, które przypominało raczej baśnie niż rzeczywistość. Nowoczesną powtórkę można sobie wyobrazić jedynie w formie fantastycznych paraleli, np. że na drodze do Księżyca ludzie odkryli nowe, jak dotąd zupełnie nieznane ciało niebieskie, które mogą dowolnie eksploatować, co pozwala złagodzić ich walkę o Ziemię. Tego rodzaju fantazje nie dostarczają odpowiedzi na pytanie o nowy nomos ziemi, nie przynoszą jej także kolejne odkrycia przyrodnicze. Myślenie ludzi ponownie musi się skierować ku elementarnym porządkom ich ziemskiego bytu. Poszukujemy głębi sensu ziemi. Oto ryzyko tej książki i pierwsze przykazanie naszej pracy.
Posiadanie ziemi na własność obiecano tym, którzy wprowadzają pokój. Idea nowego nomosu ziemi będzie zrozumiała tylko dla nich.

Szczególny rosyjski stosunek do prawa międzynarodowego nie jest zjawiskiem nowym, posiada głębokie tradycje historyczne, które sięgają czasów Rosji carskiej, nabrały dodatkowych specyficznych cech w czasach Rosji sowieckiej i znajdują właśnie twórcze rozwinięcie w Rosji putinowskiej. Książka Lauriego Mälksoo z pewnością pozwala lepiej zrozumieć, co ma myśli Kreml, perorując na temat prawa międzynarodowego w czasie prowadzenia zdelegalizowanej wojny napastniczej. Pokazuje, że ugruntowane w zachodniej kulturze politycznej pojęcia i terminy prawne mogą przybierać inne znaczenie, gdy padają z ust kremlowskich polityków uformowanych w realiach sowieckich.

The Polish Yearbook of International Law (PYIL) is a scientific journal published since 1966.
The focus of the Yearbook is on public and private international law as well as European law. Each volume of PYIL also includes a legal bibliography of Polish authors who have published in the above areas in the particular year.

Recenzowana monografia zbiorowa dotyczy ważnego zagadnienia, jakim jest historia nauki prawa międzynarodowego w Polsce. Jest to temat rzadko podejmowany i często niedoceniany. Opiniowana praca wypełnia lukę w polskiej literaturze przedmiotu. Można więc przyjąć, że jej odbiorcą będzie stosunkowo szerokie grono zarówno doświadczonych prawników internacjonalistów i historyków, jak i osób, które dopiero rozpoczynają swą przygodę z prawem międzynarodowym. Nie mam też wątpliwości co do tego, że praca przyczyni się do refleksji nad rozwojem prawa i jego nauki, a także skłoni do szerszego dyskursu nad współczesnymi problemami prawa międzynarodowego. […] Należy w pełni poprzeć cel Redaktorów publikacji, którzy postanowili przybliżyć sylwetki i dorobek tych, którzy na trwałe zapisali się w polskiej nauce, podkreślając, że wkład ten nie jest reliktem przeszłości, lecz stanowi żywy głos w dyskusjach dotyczących współczesnych problemów prawa międzynarodowego.
Z recenzji prof. Dr hab. Barbary Mikołajczyk
(Uniwersytet Śląski w Katowicach)

Monografia jest rezultatem prac badawczych poświęconych sztucznej inteligencji prowadzonych w Instytucie Nauk Prawnych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Zawiera ocenę dotychczasowych międzynarodowych prac zmierzających do uregulowania sztucznej inteligencji oraz rekomendacje dla wybranych rozwiązań, w szczególności z zakresu odpowiedzialności prawnej, własności intelektualnej oraz jednolitego statutu dla sztucznej inteligencji. Z przeprowadzonej analizy wyłania się wniosek, aby organizacją tworzącą złoty standard prawny sztucznej inteligencji w mieszanym modelu: konwencji oraz prawa miękkiego (soft-law), opartego na trzech stabilnych fundamentach: prawach człowieka, demokracji oraz rządach prawa, była Rada Europy.

Przeprowadzona wielowątkowa analiza stanowi kolejny etap prac zespołu badawczego ds. prawa właściwego dla sztucznej inteligencji uruchomionego w ramach Wirtualnej Katedry Prawa i Etyki – konsorcjum czołowych polskich uczelni zajmujących się problematyką sztucznej inteligencji. Celem prac zespołu badawczego jest zaproponowanie rekomendacji w zakresie prawa właściwego dla sztucznej inteligencji.