Zdobywcy Scen Akustycznych Od Radioartu Do Teatru Muzycznego

Publikacja stanowi zbiór pism teatralnych Łesia Kurbasa — wybitnego ukraińskiego reformatora i twórcy teatru, aktora i reżysera, założyciela trzech teatrów: Młodego Teatru, Kyjdramte i Berezilu. Teksty źródłowe w większości stanowią stenogramy z posiedzeń sztabu reżyserskiego, wykładów o reżyserii i praktyce scenicznej, jak również artykuły publikowane przez Kurbasa w gazetach oraz teksty jego współautorstwa, a także zredagowane relacje osób trzecich. Zostały one ułożone według dominującego tematu, tak by ułatwić polskiemu czytelnikowi poruszanie się po arcybogatej, ale również arcytrudnej, spuściźnie Łesia Kurbasa. Teksty źródłowe są opatrzone przypisami i poprzedzone wstępem autorstwa Anny Korzeniowskiej-Bihun.

Edycja Pism teatralnych Łesia Kurbasa jest książką niezwykłą z dwóch powodów. Po pierwsze opowiada o dziele, które w polskim kręgu kulturowym jest mało znane. Po drugie jest to fascynująca opowieść o procesie twórczym: polska edycja opiera się bowiem nie na zamkniętym, zbadanym i kanonicznym dziele, lecz na dorobku rozproszonym, interpretacjach niedomkniętych. Warto zauważyć, że język Kurbasa nie jest językiem jasnym, a poszczególne wywody cechuje nie zawsze przejrzysta wewnętrzna struktura i logika. Zważywszy na to, że niektóre fragmenty jego dzieła nie są klarowne, przygotowanie polskiej edycji, przedzieranie się przez gąszcz źródeł oraz tworzonej na użytek wewnętrzny terminologii musiało być żmudną pracą. […] Materiał źródłowy przysparza bowiem problemów kilku rodzajów — translatologicznych (zrozumienie i przetłumaczenie nie zawsze zrozumiałych pojęć i terminów, którymi posługiwał się artysta), edytorskich (ustalenie tekstów źródłowych, na które w czasie swych wykładów powoływał się reżyser) oraz erudycyjnych (zidentyfikowanie osób, o których wspominał). […] Redaktorka definiuje status tekstu, osadzając go w tradycji polskich edycji teatrologicznych, oprowadzając czytelnika po zestawie materiałów źródłowych. Cały aparat edytorski, w tym starannie opracowany indeks osobowy, nie tylko ułatwia orientację w tomie i poruszanie się po bogatej spuściźnie Łesia Kurbasa, lecz świadczy też o uwzględnieniu interesów polskiego odbiorcy mniej obeznanego z historią teatru ukraińskiego.

Z recenzji dr hab. Iriny Lappo

Publikacja ukazuje się w ramach serii Odzyskana awangarda, i jest finansowana w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą "Narodowy Program Rozwoju Humanistyki".

Wizjoner, który wymyślił życie. Nie tylko swoje.
Pierwsza pełna biografia Piotra Skrzyneckiego.

Spadł z nieba prosto na Rynek, wymyślony przez Stwórcę na pocieszenie znękanych szarością i komunizmem krakowian. Gdy złamał nogę, trafił do mieszkania przyjaciółki przy Placu na Groblach. Zasiedział się tam na dwadzieścia dwa lata. Zajął się „robieniem kultury na wodociągach”, prowadząc amatorskie teatry przy zakładach pracy w Nowej Hucie. A potem była już przede wszystkim Piwnica pod Baranami – osobny, baśniowy świat, którego był zwariowanym architektem (tu rozpoczęła się wielka kariera Ewy Demarczyk albo Zbigniewa Preisnera).

Monika Wąs (autorka biografii Dymny. Życie z diabłami i aniołami) przez wiele lat utrzymywała kontakt ze Skrzyneckim. Dotarła do artystów żywo wspominających legendarną postać polskiego życia kulturalnego i towarzyskiego. Są wśród nich Grzegorz Turnau, Jan Nowicki, Zygmunt Konieczny czy Zbigniew Preisner. Zdążyła porozmawiać również z Anną Szałapak.

Co skrywał w sobie brodaty „reżyser własnego życia”? Kim był wrażliwiec przesiadujący długie godziny pod prysznicem? Jak zmagał się z rzeczywistością szalony demiurg szukający wciąż artystycznego spełnienia?

Biografia Piotra Skrzyneckiego to opowieść o Artyście Spełnionym, mimo braku jakichkolwiek na to dowodów. Monika Wąs stworzyła wirtuozowski i nieprzenikniony portret Piotra S. Jan Kanty Pawluśkiewicz

Piotr był i znikał, i każdy miał wrażenie, że akurat jemu poświęcił dużo czasu i uwagi. To był błyskotliwy erudyta, który mógł zostać, kim chciał, a został Piotrem Skrzyneckim. Grzegorz Turnau

On wychowywał, nie wychowując. Dawał przykład z siebie. Czułeś momentalnie, ile jesteś wart. Zbigniew Preisner

Jerzy Grotowski, jeden z najwybitniejszych artystów światowego teatru w XX wieku, był człowiekiem spotkań. Można powiedzieć, że jego droga w sztuce realizowała się poprzez spotkania z ludźmi. Książkę wypełniają notatki ze spotkań autora z Grotowskim, listy różnych osób do Zbigniewa Osińskiego, dotyczące Jerzego Grotowskiego, listy Grotowskiego do Osińskiego, a także studium Dzieło Jerzego Grotowskiego jako „przedmiot badań”, w którym autor podejmuje próbę swoistego podsumowania swojej przygody z twórczością Grotowskiego.

Historia białoruskiego teatru przełomu XX i XXI wieków czeka jeszcze na swojego kronikarza, który podejmie próbę syntetycznego spojrzenia na to, co wydarzyło się w białoruskim teatrze w trzydziestoleciu względnej wolności: od rozpadu Związku Radzieckiego w 1991 roku i powstania niezależnego państwa Republika Białoruś do roku 2020, kiedy w wyniku represji całkowicie zniszczono niezależną kulturę Białorusi i znacznie ograniczono prawa funkcjonowania kultury oficjalnej. Ta książka – składająca się z tekstów białoruskich autorów, którzy w ojczyźnie stracili prawo głosu, a na obczyźnie występują pod pseudonimami – jest pierwszą próbą opisu ostatniego dziesięciolecia (2010–2020) naznaczonego rozwojem nowego dramatu i teatru niezależnego. Irina Lappo (ze wstępu)

Antonin Artaud (1896–1948) to jedna z najwybitniejszych dwudziestowiecznych postaci francuskiego życia kulturalnego: reżyser, teoretyk teatru, aktor teatralny i filmowy, poeta, pisarz, scenarzysta, rysownik.

Książka Teatr i jego sobowtór, zawierająca liczne manifesty, teorie i projekty Artauda, zachwycająca oryginalnością poetyckiego wyrazu, odegrała istotną rolę w rozwoju współczesnej sztuki teatralnej. 

"Musical żyje i ma się dobrze” – przypominają autorzy we wstępie, na wypadek gdyby ktoś o tym zapomniał. Choć światła Broadwayu i West Endu zgasły na jakiś czas, pandemiczna przerwa tylko wzmocniła potrzebę istnienia tego gatunku, który powrócił na sceny całego świata ze wzmożoną siłą. Autorzy stanęli przed nie lada zadaniem – wyselekcjonowania najważniejszych i najciekawszych spośród niezliczonych tytułów musicalowych na świecie; zaktualizowania tego, co się dało (bo można to robić w nieskończoność), i puszczenia w świat. Oto owoc ich pracy – w tej książce znajdziecie fabuły aż 104 przedstawień, ich historie i perypetie, a także biogramy ich twórców. Wszystko to bogato ilustrowane zdjęciami. Przed Wami książka autorów, którzy na musicalu zjedli zęby – zarówno od strony praktycznej, jak i teoretycznej. Książka dla tych, którzy zamierzają rozpocząć zawodową przygodę z teatrem muzycznym, ale też dla tych po prostu zakochanych w Broadwayu. Książka, która wciąga w wir musicalu – ostatecznie i nieodwracalnie.