„Żelazne damy” Trzeciego Świata. Pokojowa Nagroda Nobla

Świat pozimnowojenny charakteryzuje się dużą dynamiką ról i pozycji międzynarodowych poszczególnych państw oraz grup państw w ramach istniejącego ładu międzynarodowego. Procesy przemian zachodzą także na kontynencie afrykańskim, dotychczas postrzeganym przede wszystkim przez pryzmat dystansów rozwojowych, tendencji autorytarnych w ramach systemów politycznych poszczególnych państw czy też konfliktów etnicznych i międzynarodowych. Reformy przeprowadzane zarówno w wymiarze wewnątrzpaństwowym, jak i w ramach instytucji powołanych dla pogłębiania współpracy międzynarodowej, które symbolizuje ukuty przez byłego prezydenta RPA Thabo Mbekiego termin „afrykański renesans”, stwarzają szanse na stopniową zmianę sytuacji mieszkańców kontynentu.
Wiesław Lizak swą książkę poświęcił właśnie analizie działań państw afrykańskich na rzecz stworzenia skutecznych i efektywnych środków reagowania w sytuacjach kryzysowych. Autor przedstawił w niej genezę, ewolucję i funkcjonowanie najważniejszych instytucji bezpieczeństwa i współpracy – począwszy od Organizacji Jedności Afrykańskiej, po prezentację Unii Afrykańskiej jako organizacji, której zadania i kompetencje mają być odpowiedzią na wyzwania rozwojowe i modernizacyjne, przed którymi stoi współczesna Afryka.
W literaturze polskiej nie było dotychczas monografii tak wszechstronnie przedstawiającej afrykańskie instytucje bezpieczeństwa.

Publikacja jest pokłosiem konferencji zorganizowanej przez Wydział Administracji Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku, Stowarzyszenie Gmin Ziemi Dobrzyńskiej w Dobrzyniu nad Wisłą oraz miasto i gminę Górzno. Konferencja odbyła się w maju 2006 r., służyła wymianie i skonfrontowaniu poglądów dotyczących narzędzi rozwoju gospodarczego w samorządach. Opublikowane referaty prezentują aktualne problemy i zagadnienia rozwoju gospodarczego w samorządach terytorialnych, zwłaszcza w gminach i powiatach. Analizowane w nich tematy dotyczą: rodzajów i charakteru instrumentów rozwoju, jakie mogą być stosowane w samorządach, partnerstwa publiczno-prywatnego, pozyskiwania środków z Unii Europejskiej, spółek komunalnych, zakresu działalności gospodarczej samorządu, banków spółdzielczych, funduszy poręczeń, znaczenia organizacji pozarządowych i inne.
Autorami referatów-artykułów są pracownicy Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wyższej Hanzeatyckiej Szkoły Zarządzania w Słupsku, Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu, pracownicy banków, przedstawiciele gmin i powiatów ziemi dobrzyńskiej.

Relacje łączące Waszyngton z poszczególnymi stolicami państw członkowskich Unii Europejskiej zależą w dużej mierze od strategii polityki zagranicznej przyjętej przez daną administrację amerykańską. W badaniu jakości owych relacji na pierwszy plan wysuwa się ich polityczny charakter, w sposób naturalny odzwierciedlający wolę zacieśnienia współpracy z danym sojusznikiem, lub też jej brak. Gesty, takie jak obecność poszczególnych państw w amerykańskich manifestach politycznych, spotkania polityków najwyższego szczebla czy też podejmowanie przez Kongres inicjatyw mających znaczenie dla relacji bilateralnych, mogą być zaliczane do politycznych aspektów więzi łączących Waszyngton z jego sojusznikami na arenie międzynarodowej. Wnikliwa obserwacja polityki światowej, w szczególności zaś europejskiej, pozwala stwierdzić, że wyżej wymienione gesty są oczekiwane i doceniane przez partnerów Stanów Zjednoczonych, a ich rola tuż po zaprzysiężeniu nowej administracji waszyngtońskiej nie może zostać przeceniona.

Dyskusje towarzyszące kampanii prezydenckiej w Stanach Zjednoczonych oraz wyborom na urząd głowy państwa przeprowadzonym w listopadzie 2016 r. skłoniły autora prezentowanej książki do zastanowienia się nad rolą Europy w dyplomacji amerykańskiej, tocząca się w Polsce debata o przyszłości relacji transatlantyckich spowodowała zaś chęć przeanalizowania aktywności dyplomacji amerykańskiej wobec państw członkowskich Unii Europejskiej.

Artykuły zamieszczone w książce dotyczą szeroko rozumianego bezpieczeństwa w różnych jego aspektach. Oprócz najbardziej rozpoznawanego bezpieczeństwa w stosunkach międzynarodowych mowa również problematyki bezpieczeństwa zdrowotnego, a więc w systemie ochrony zdrowia. W pracy są też różne podejścia do kwestii bezpieczeństwa, poczynając od analizy terminologicznej, a skończywszy na roli orzecznictwa sądowego w definiowaniu granicy między bezpieczeństwem obywateli i państwa, a prawami obywatelskimi w demokratycznym ustroju.
Autorzy omawiają takie szczegółowe kwestie jak: zagadnienia związane z przedstawieniem teoretycznego aspektu funkcjonowania bezpieczeństwa międzynarodowego; analiza potencjalnych niebezpieczeństw wynikających z planowanych reform Unii Europejskiej, a także ich wpływu na bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne UE; rola Unii Europejskiej w budowaniu polityki antynikotynowej w państwach członkowskich; rola, jaką odgrywa bądź może odgrywać terytorium Półwyspu Bałkańskiego w zapewnianiu bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej; aktywność Norwegii w Arktyce oraz jej wpływ na tworzenie środowiska bezpieczeństwa w Arktyce; wyzwania jakie stoją przed organami sądowniczymi w Polsce i Wielkiej Brytanii dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa oraz funkcjonowania służb odpowiedzialnych za jego utrzymanie; kompetencje jednostek samorządu terytorialnego w kwestii utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Autorzy tomu:
Bolesław Balcerowicz, Łukasz Gajewski, Stanisław Koziej, Roman Kuźniar (redaktor naukowy), Robert Kupiecki, Marek Madej, Marek Menkiszak, Grzegorz Rydlewski, Paweł Soroka

Prawdziwa wojna wróciła do Europy, do naszego sąsiedztwa. Co do istoty, jest to wojna całkowicie imperialna (podbój terytorialny dla narzucenia panowania), zgodna z rosyjską tradycją od Piotra I Wielkiego, której ideowe korzenie tkwią w wielkoruskim szowinizmie. Już okazała się porażką Rosji, ale jest też czymś więcej. To stress-test dla bezpieczeństwa międzynarodowego w końcowej fazie liberalnego porządku międzynarodowego. Spo-wodowała rewitalizację Zachodu jako formacji geopolitycznej. Przejawem tej witalności jest między innymi determinacja Zachodu w przyjściu ofierze agresji z militarnym wsparciem, dzięki któremu Ukraina była w stanie zatrzymać wielkie mocarstwo.


Jeden rezultat wojny można już uznać za pewnik: będziemy mieć do czynienia z radykalnym osłabieniem Rosji w każdym wymiarze jej potencjału, siły, zdolności i wpływów, czyli tego, co realiści w skrócie określają jednym słowem – power. Rosja na oczach świata zafundowała sobie auto-da-fé jako wielkie mocarstwo. Jest to równoznaczne z istotnym osłabieniem za-grożenia militarnego na dekady z jej strony, przynajmniej na kierunku zachodnim.

Roman Kuźniar

Podejmowana problematyka skupiona jest wokół bezpieczeństwa w przyszłości i porusza szereg aspektów, istotnych z punktu widzenia badań prowadzonych w obszarze bezpieczeństwa.
Bezpieczeństwo rozumiane jest jako stan wolny od zagrożeń. Wydarzenia, z jakimi mamy do czynienia w ostatnich latach, prowokują do zastanowienia się, w jaki sposób nowoczesne społeczeństwa będą stawiały czoła pojawiającym się zagrożeniom. W obliczu nowych konfliktów i sposobów ich prowadzenia, rozwoju technologii, wyzwań związanych z globalną pandemią, problemów ekologicznych i szeregu innych zagrożeń, należy zastanowić się nad kierunkiem prowadzonych działań, mających zapewnić bezpieczeństwo na różnych poziomach. Choć w ostatnich latach zauważalna była tendencja do przewartościowania bezpieczeństwa, a uwaga badaczy skupiona była na zagrożeniach pozamilitarnych, rzeczywistość pokazuje, że zagrożenia militarne wciąż są istotne, a ich skutki mają przemożny wpływ na funkcjonowanie państw na całym globie. W tym kontekście rozważania o współczesnych i możliwych przyszłych zagrożeniach należy traktować priorytetowo.