Zjawiska migracji i uchodźstwa w kulturze i sztuce w XX i XXI wieku

Celem publikacji jest próba uchwycenia wielopłaszczyznowości kultury rockowej oraz ukazania transkulturowych i transmedialnych aktywności twórców. Analizie poddano teksty o charakterze autobiograficznym muzyków kojarzonych przede wszystkim z „ciężkimi” odmianami rocka – hard rockiem, heavy metalem czy black metalem.

Antologia przekładów kilkudziesięciu tekstów dotyczących rozmaitych aspektów badań nad pamięcią. Redaktorzy i tłumacze dobrali je w taki sposób, by publikacja w pełni odzwierciedlała różnorodność zagadnień podejmowanych w ramach memory studies.

Materiały zostały zgrupowane w dziewięciu działach tematycznych, ukazujących problem pamięci kulturowej w kontekście antropologii ciała, rzeczy, mediów, przestrzeni, a także różnych odmian antropologii społecznej i historycznej. Wybrano teksty autorstwa najważniejszych współczesnych badaczy oraz teksty dawniejsze, stanowiące podbudowę lub ważny kontekst dla dorobku współczesnych autorów.

Celem twórców antologii jest podsumowanie memory studies jako nowoczesnej dziedziny badań i refleksji antropologicznej oraz udostępnienie polskim czytelnikom nietłumaczonych dotychczas, istotnych dla tej dziedziny artykułów i rozpraw powstałych w ostatnich dekadach w Europie i Stanach Zjednoczonych. Publikacja adresowana jest do studentów i pracowników naukowych kierunków humanistycznych, a w szczególności kulturoznawstwa, socjologii, historii.

Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców – zarówno do zawodowców, jak i amatorów z różnych powodów zajmujących się problematyką pamięci zbiorowej, teoretyków oraz praktyków. Antologia będzie stanowiła cenne źródło dla studentów i naukowców, proponując kilka płaszczyzn uporządkowania materiału dotyczącego badań nad kulturą pamięci.

[…] Antropologia pamięci została zaprojektowana w taki sposób, by mogła służyć zarówno pracownikom naukowym, którzy potrzebują przewodnika po współczesnym krajobrazie badań pamięci, jak i studentom i studentkom. [Korzystając z] Antropologii… bez trudu można by przeprowadzić klasyczny, trzydziestogodzinny kurs akademicki, podzielony na piętnaście spotkań. […] Dobór tekstów pokazuje, że pamięć jest uniwersalną kategorią, bez której kultura byłaby niemożliwa: tak dziś, jak i dawniej.
(Z recenzji prof. Magdaleny Saryusz-Wolskiej)

*********

Anthropology of Memory

An anthology of translations of several dozen texts on various aspects of memory studies as a modern field of research and anthropological reflection. The texts present the problem of cultural memory in the context of anthropology of the body, things, media, space, as well as different types of social and historical anthropology.

*********

Paweł Majewski (ur. 1978) – literaturoznawca i historyk kultury, pracownik Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, autor m.in. "Między zwierzęciem a maszyną. Utopia technologiczna Stanisława Lema" (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007, wyd. ang. 2018), "Pismo, tekst, literatura. Praktyki piśmienne starożytnych Greków i matryca pamięci kulturowej Europejczyków (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013), Tekstualizacja doświadczenia (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2015), Lew, który mówi. Esej o granicach językowego wyrazu doświadczenia (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018), Święto języka. Szkice o relacjach między światem, słowem a umysłem ludzkim (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019), współautor m.in. Kulturologia polska XX wieku. Tom 1-2 (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013), Racjonalność a umysł piśmienny (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014), Antropologia pamięci. Zagadnienia i wybór tekstów (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2018), Chopinowskie igrzysko. Historia Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina 1927-2015 (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020).

Książka powstała w setną rocznicę urodzin Tadeusza Kantora. Zespół autorów podjął w niej próbę wielowymiarowej i interdyscyplinarnej odpowiedzi na pytanie o status współczesnego artysty. Wypowiedzi znawców teatru Kantora oraz badaczy współczesnej sztuki sytuują się w kontekście zmian, jakie w polskiej i światowej kulturze zaszły na przełomie XX i XXI w. Czyli są także formułowane w odniesieniu do przemian obserwowanych w estetycznej wrażliwości od czasu ostatnich wystąpień twórcy Umarłej klasy. […]

Działania twórcze są tutaj opisywane w dyskursach socjologicznych i medioznawczych, w języku cyberkultury, performatyki, trans- i post­humanistyki. Dzieła artystyczne umieszczono w materii płynnej, relacyjnej, procesualnej, biotechnologicznej, wirtualnej i zmysłowej, wykraczając daleko poza stabilne struktury znaczące i nowoczesne modele sztuki. Estetykę współczesnego dzieła przeniesiono w przestrzenie interakcji, zobowiązania, wymiany, wpływu, afektu, inspirowania krytyki społecznej, przeprogramowania dominujących dyskursów politycznych i kulturowych. Refleksja o sztuce stała się więc opisem nowych wymiarów rzeczywistości, poszerzanej i udostępnianej nie tylko technologicznie, ale i w wyniku silnego zaktywizowania indywidualnej percepcji.

dr hab. prof. UP Marek Pieniążek

[Ze Wstępu]

„Wszystko jest obłędem i sprzecznością w urządzeniach ludzkich” – pisze Jean-Jacques Rousseau, jeden z najważniejszych myślicieli oświeceniowych, ten, od którego pism rozpoczyna swą wielką karierę pojęcie autentyczności. Trudna historia autentyczności odciska się na współczesnym statusie tego zjawiska – wielokrotnie skompromitowanego, ale zarazem nieznośnie obecnego także w XXI wieku. Niniejsza książka stanowi próbę analizy autentyczności jako wyzwania we współczesności. Ale nie tylko. W książce Autentyczność: stan krytyczny. Problem autentyczności w kulturze XXI wieku tytułowa idea jawi się zarówno jako narzędzie krytyczne, problem z zakresu historii idei, wyzwanie egzystencjalne, projekt estetyczny i artystyczny, jak i ważne zagadnienie polityczne. Transnarodowy i transdyscyplinarny charakter pracy pozwala na ujęcie tych kwestii w możliwie najszerszym wymiarze i postawienie pytań wywodzących się z różnych porządków. Złożoność idei autentyczności jest przez autorkę analizowana zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i poszczególnych realizacji artystycznych. Obok krytycznej rewizji dziedzictwa oświecenia pojawiają się odkrywcze interpretacje m.in. performansów Mariny Abramović, serialu Dziewczyny czy współczesnych miejskich utopii. Książka ta stanowi ważny głos w dyskusji toczonej na temat kondycji podmiotu. Skutecznie też przekonuje o nieoczekiwanej aktualności idei autentyczności.

Ta niezwykła książka jest nieodłącznym elementem biblioteki każdego miłośnika historii, kultury i filozofii. Stanowi ona przewodnik po tradycyjnych wartościach i zasadach, które kształtowały japońską mentalność, dzięki niej przeniesiesz się do epoki samurajów i odkryjesz ich kodeks etyczny, poznasz esencję męstwa, honoru, lojalności i sprawiedliwości, które były, a w wielu aspektach nadal są, fundamentem mentalności i produktywności japońskiego społeczeństwa.

W książce Bushido. Dusza Japonii autor błyskotliwie przedstawia japońskie wartości w taki sposób, że zachwycają zarówno mądrością, jak i elegancją, pozostając niezmiennie istotne także w realiach dzisiejszego świata. Wartości, takie jak lojalność wobec partnerów biznesowych, samodyscyplina czy ciągła chęć rozwoju, pomagają w odkrywaniu i wyrażaniu samego siebie poprzez pracę, którą się zajmujemy.

Dzięki tej książce poznasz kulturę i filozofię, które kształtowały strategie i podejście Japończyków do pracy w grupie i osiągania celów. Te cechy są równie ważne dziś, jak dawniej i dzięki wprowadzeniu elementów japońskich standardów etycznych możesz zrozumieć jak ważną rolę w życiu kulturalnym i biznesowym pełni poczucie spełniania obowiązku i wierna służba swojej sprawie.

Bushido. Dusza Japoni to książka, która porusza aktualnością i mądrością i z pewnością zainspiruje Cię do działania, pomagając w kształtowaniu Twojej mentalności i osiąganiu sukcesów na miarę Twoich marzeń. Nitobe błyskotliwie analizuje każdy aspekt bushido - od roli wiedzy, sztuki walki, po samodoskonalenie i służbę. Jego kunsztowne opisy i głębokie przemyślenia zapewniają niezapomniane doświadczenie czytelnicze, które na zawsze zapadnie w pamięć.

To także wskazówka, jak uniknąć egoizmu - duch samuraja jest otwarty dla każdego, kto pragnie wyróżniać się i osiągnąć doskonałość w życiu osobistym czy zawodowym, służąc ważnej sprawie. Bushido. Dusza Japonii zainspiruje Cię i dostarczy nowej perspektywy postrzegania własnych wartości, wpływając na sposób, w jaki postrzegasz świat.

Przeżyj mnóstwo fascynujących chwil obcując z japońską kulturą i codziennością. Ciesz się prawdziwym duchem Japonii, odkrywając mistrzowskie dzieło Inazo Nitobe - Bushido. Dusza Japonii. Uzyskaj wgląd w tajemnice ducha Japonii i zanurz się w odmienną kulturę, która zachwyci Cię swoją mądrością i elegancją. Nie przegap okazji, aby sięgnąć po ten niezwykły e-book i odkryj skarb japońskiego dziedzictwa. To inwestycja w wiedzę i rozwój osobisty, która przyniesie Ci wiele inspiracji i refleksji. Kup tę niezwykłą książkę już teraz i daj się porwać w magiczną podróż do świata samurajów.

Jerzy Gruza, to jedna z najważniejszych postaci życia artystycznego i towarzyskiego ostatnich kilkudziesięciu lat. Błyskotliwy, z fenomenalnym poczuciem humoru. Twórca wybitnych spektakli teatru telewizji, programów i seriali telewizyjnych, filmów fabularnych.
Jego książka „Człowiek z wieszakiem”, to zbiór zabawnych a czasem refleksyjnych opowieści, anegdot i złotych myśli, w którym często pojawiają się postacie ludzi sztuki – aktorzy, reżyserzy, pisarze. Gruza to znakomity pisarz, obdarzony wyśmienitym zmysłem mądrej obserwacji, darem obrazowania, soczystym stylem i pyszną ironią. W jego tekstach znajdziemy zarówno plotkarskie niedyskrecje i pieprzne anegdoty, jak i nutki filozoficznej zadumy.
Skąd wziął się tytuł tej książki? Oddajmy głos autorowi. Byli u Polańskiego „Dwaj ludzie z szafą”. Ja jestem człowiekiem z wieszakiem. Wyszedłem pewnego późnego popołudnia na miasto, przypadkowo wszedłem do sklepu przy Marszałkowskiej, aby kupić kolorową chusteczkę, wyszedłem w bardzo drogim płaszczu skórzanym, z futrzanym kołnierzem, i kartą kredytową wydrenowaną do zera. O takim nakryciu na zimowe chłody dawno marzyłem. Płaszcz jest długi, plącze mi się między nogami i przyjemnie otula szyję futrem. Miał być z renifera. Po zakupie, długo w noc szukałem w słowniku napisów, które znalazłem na metce, aby potwierdziły słowa sprzedawcy. Nie znalazłem. Za to dokładnie przestudiowałem instrukcję obchodzenia się z płaszczem, która właściwie wyklucza chodzenie w nim po ulicy w naszym klimacie. [...] Pogoda, bezpieczne ulice i najważniejsze, czy tam, gdzie mam iść, szatniarz wiesza okrycia na haku, czy ma wieszaki. Zwykle nie ma. A więc wybór miejsca spotkania pod kątem dbałości o płaszcz i jego komfort czekania na mnie w szatni, kiedy będę jadł, rozmawiał czy tańczył w lokalu. [...] Droga rzecz pociąga za sobą liczne konsekwencje. A więc wychodzę z domu tylko w ładną pogodę, chodzę tylko ulicami strzeżonymi przez policję i noszę ze sobą wieszak, aby móc wieszać mój płaszcz w komfortowych warunkach. Luksus jest niebezpieczny. Dla duszy i ciała.
Projekt okładki: Iwona Białas