Żłobek

Fascynująca opowieść o studentach z globalnego Południa, którzy uczyli się w Polsce w czasach zimnej wojny.

Łódź, jako drugie co do wielkości miasto w Polsce, była punktem węzłowym dla zagranicznych studentów, którzy uczyli się w PRL od połowy lat 60. ubiegłego wieku do transformacji ustrojowej. Łódzka Filmówka, należąca od 1955 roku do Międzynarodowego Stowarzyszenia Szkół Filmowych i Telewizyjnych (CILECT), była szczególnie lubianym celem studenckich podróży. Młodzi adepci sztuki filmowej z Afryki, Ameryki Łacińskiej i Bliskiego Wschodu stanowili jedną trzecią populacji zagranicznych studentów. Szkoła w obiegu międzynarodowym cieszy się znakomitą reputacją, a jednak doświadczenia uczących się w niej filmowców z Globalnego Południa są nadal bardzo słabo znane – zarówno w Polsce, jak i poza nią. Jest to więc publikacja pionierska.

Książka Hope Is of a Different Color przedstawia historię wymiany studenckiej między – używając ówczesnej nomenklatury – krajami rozwijającymi się i Polską Republiką Ludową w czasach zimnej wojny. Jej autorzy i autorki rzucają światło na doświadczenia i kariery pokolenia młodych filmowców w Łodzi, z których liczni osiągnęli później sukces artystyczny w swoich krajach rodzinnych.

Książka ukazuje nowe pole badawcze i rosnące zainteresowanie kwestią stosunków rasowych w Europie Wschodniej i Centralnej. Eseje, które się na nią składają, pisane są z rozmaitych perspektyw: socjologicznej, politologicznej oraz z punktu widzenia historii sztuki i filmu.

Tom zawiera również niepublikowane wcześniej fotografie i ujęcia z filmów, pochodzące z archiwów prywatnych oraz materiał wizualny i tekstowy z kolekcji łódzkiej Szkoły Filmowej.

Magda Lipska jest kuratorką i teoretyczką sztuki. Od 2008 roku pracuje w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Wśród jej ostatnich projektów kuratorskich wyróżniają się „Global Socialist Realisms” (w przygotowaniu), „Niepodległe: kobiet a dyskurs narodowy” (2018), „Dziennik. Awangarda w Chinach 1993-2003” (2017), „Gdyby dwa morza miały się spotkać: (2015, współkurator: Tarek Abou El Fetouh).

Monika Talarczyk jest filmoznawczynią i profesorką w PWSFTVIT. Jest autorką licznych publikacji poświęconych reżyserkom filmowym. Jej głównym obszarem badawczym jest kino mniejszościowe (kino kobiet, mniejszości w kulturze filmowej). W 2014 roku otrzymała nagrodę Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Jest członkinią EWA (European Women's Audiovisual network), ruchu Kobiety Filmu i Stowarzyszenia Kobiet Filmowców oraz FIPRESCI (Międzynarodowe Zrzeszenie Krytyków Filmowych).

W prezentowanej książce rozważania teoretyczne oraz podporządkowane im pytania i hipotezy badawcze są związane ze zjawiskiem academic resilience, definiowanym jako zwiększone prawdopodobieństwo sukcesu w szkole mimo doświadczania przeciwności spowodowanych przez przypisane cechy jednostki, jej warunki życiowe i przeżycia. Uczniowie określani jako academic resilient utrzymują wysoki poziom osiągnięć szkolnych pomimo obecności stresujących warunków i wydarzeń w trakcie nauki. W pracy przedstawiono nowe podejście do analizy zjawiska academic resilience, w którym uwzględniono nie tylko status społeczny, wyniki egzaminów zewnętrznych oraz różnice indywidualne między uczniami, ale również ich ścieżkę edukacyjną. Zjawisko academic resilience jest ujmowane jako czynnik odgrywający rolę w procesach ruchliwości społecznej oraz procesach selekcji do szkół ponadgimnazjalnych.

Praca ma charakter teoretyczno-empiryczny. W części teoretycznej opisano teorie odnoszące się do procesów ruchliwości w kontekście edukacji oraz wpływu statusu przypisanego na osiągnięcia szkolne. Zaprezentowano również sposoby przezwyciężenia wpływów statusowych oraz przykłady interwencji wobec determinizmu statusowego. Przedstawiono ponadto koncepcję resilience i jedną z jej odmian – academic resilience. Część badawcza pracy zawiera analizy empiryczne odpowiadające na dwa pytania badawcze: jaki jest zakres zjawiska academic resilience i jakie czynniki indywidualne i środowiskowe są skorelowane z edukacyjną ruchliwością w górę?

Dane wykorzystane w badaniu pochodzą z projektu „Ścieżki rozwoju edukacyjnego – szkoły ponadgimnazjalne”. W badaniu wzięło udział 5923 uczniów ze 100 liceów ogólnokształcących, 60 średnich szkół zawodowych oraz 40 zasadniczych szkół zawodowych. Badanie miało charakter panelowy. Wykorzystano w nim narzędzia do pomiaru umiejętności (egzaminy zewnętrzne), narzędzia psychologiczne oraz kwestionariusze ucznia z badania PISA (Programme for International Student Assessment).

Uzyskane wyniki poszerzyły wiedzę na temat oddziaływania wyników statusowych na osiągnięcia szkolne. Dzięki analizie skali znaczenia czynników statusowych i wyróżnionej grupie resilient uzyskano wsparcie dla głównej tezy, mówiącej, że zjawisko academic resilience występuje i ma znaczenie w procesach przejścia między etapami edukacyjnymi.

******

Overcoming the Status Determination of Educational Careers

The theoretical considerations and research questions and hypotheses presented in the book are connected to the phenomenon of academic resilience, defined as a higher probability of achieving success in school despite facing setbacks caused by the ascribed traits of the individual, his/her life circumstances and experiences. Students described as being “academically resilient” uphold a high level of educational achievements despite the presence of stressful conditions and events during their studies.

Poszukiwanie skutecznych metod pracy resocjalizacyjnej jest od zawsze prowadzone i pożądane zarówno z teoretycznego, ale przede wszystkim aplikacyjnego punktu widzenia. Przedłożona do recenzji książka stanowi próbę egzemplifikacji teoretycznej, badawczej i aplikacyjnej jeszcze stosunkowo słabo eksplorowanej na gruncie polskim problematyki wykorzystania socjoterapii w pracy z dorosłymi sprawcami przestępstw. Choć socjoterapia na polskim rynku wydawniczym znalazła odzwierciedlenie w ostatnich dziesięciu latach w wielu publikacjach naukowych (...) to zdecydowanie ich głównym podmiotem były dzieci i młodzież, zaś niniejsza publikacja pretenduje do wypełnienia luki w tym zakresie w odniesieniu do osób dorosłych.
Książka wpisuje się w nurt humanistycznego podejścia do resocjalizacji (resocjalizacja kreatywna, twórcza, bazująca na zasobach i potencjale jednostki), którego idee (pomimo teoretycznych wskazań i uzasadnień) wciąż są trudne realizacyjnie. Położenie nacisku na relację wychowawczą w pracy z osobami odbywającymi karę pozbawienia wolności jest ważne z punktu widzenia procesu zmiany, jaka ma zajść pod wpływem tego typu oddziaływań.
Z recenzji dr Ewy Grudziewskiej

Publikacja odpowiada na ciągle aktualną i niezaspokojoną potrzebę budowania edukacyjnego dialogu w polskiej szkole. Fundamentem i podstawowym warunkiem niezbędnym dla realizacji w środowisku szkolnym procesu uczenia się jako obiecującej perspektywy kształcenia są bowiem właściwe relacje uczestników tego procesu, oparte na szeroko rozumianym, budującym i wartościowym dialogu, w obszarze którego wzajemne oddziaływania nauczyciela i ucznia przeplatają się, uzupełniają oraz wzbogacają. Relacje takie są niezbędne dla organizowania procesu wszechstronnego rozwoju wychowanków oraz budowania solidnych podstaw umożliwiających ich wartościowe, świadome i racjonalne przyszłe uczestnictwo społeczne. Autorzy publikacji zaprezentowali problematykę budowania dialogu edukacyjnego z perspektywy społecznej, aksjologicznej i epidemicznej, wskazując na liczne szanse, ale także bariery występujące w procesie rozwijania wartościowych, dialogowych relacji szkolnych. Treści monografii mogą być pomocne w budowaniu wśród wszystkich uczestników procesu edukacyjnego otwartości na zmiany, w dążeniach do nieustannego kreowania i współtworzenia nowych, znaczących dla procesu wychowania młodego pokolenia sytuacji edukacyjnych oraz w podejmowaniu krytycznej refleksji nad przebiegiem i rezultatami dialogu w środowisku szkolnym, służącej nieustannemu jego doskonaleniu.

Szkoła przyjazna kreatywności to najnowsza książka znanego w Polsce eksperta i propagatora nowoczesnych metod zarządzania szkołą. Każdy nauczyciel, dyrektor szkoły, badacz zajmujący się edukacją czy pracownik administracji oświatowej znajdzie w tej książce olbrzymią liczbę cennych i praktycznych porad odnośnie do tego, jak organizować pracę szkoły w XXI wieku w epoce sztucznej inteligencji oraz dojścia do głosu pokoleń Z i Alfa. Książka stanowi kompendium wiedzy o tym, jak zrozumieć kreatywność uczniów i jak się o nią troszczyć. Wiedza i umiejętności, które są propagowane w tej książce, nie są nauczane ani na studiach nauczycielskich, ani na większości szkoleń dla nauczycieli. Książka będzie także bardzo przydatna rodzicom zainteresowanym wychowywaniem kreatywnych dzieci. Patronat: Artevitas.

Obraz oświaty na wsi, powstały na bazie obszernego zbioru źródeł z kilkudziesięciu archiwów, nie kończy się laudacją. Widzimy szkołę jako ognisko życia i dumę lokalnych społeczności, ale są tam także dzieci zmuszone chodzić do szkoły przez bagnistą łąkę, bo projekt mostu ponad trzęsawiskami był trudny do zrealizowania. Natomiast oświata pozaszkolna miała ambicję oddzielenia się od szkoły. Z mozołem szukała własnego lokalowego oparcia, stąd domy ludowe, świetlice, specjalne budynki uniwersytetów ludowych i niedzielnych.. Oczywiście, że nazwa „uniwersytet” była zbyt pretensjonalna i nie należy jej uzasadniać poziomem kształcenia. W tle obrazu widać aspiracje kulturowe przeważającej części gromad chłopskich oraz opór przedstawicieli konserwatywnych elit społecznych, obawiających się nadmiernego usamodzielnienia wsi.