Życie prywatne Polaków w XIX wieku. Tom 9 Kariera w optyce prywatności

Prezentowana książka opisuje dzieje ludności niemieckiej zamieszkującej ziemie czeskie, począwszy od roku 1848, gdy po raz pierwszy dały tam o sobie znać konflikty narodowościowe, aż po wysiedlenie Niemców w 1948 roku.

Autor porusza następujące zagadnienia:
- konflikty czesko-niemieckie przed I wojną światową i próby ich rozwiązania,
- sytuacja mniejszości niemieckiej w międzywojennej Czechosłowacji,
- rola Niemców czeskich w polityce okupacyjnej III Rzeszy,
- przebieg wysiedleń po 1945 roku.

Piotr Majewski koncentruje swą uwagę przede wszystkim na I wojnie światowej i dwudziestoleciu międzywojennym, który to okres omówiony jest w głównej mierze na materiałach źródłowych. Czasy habsburskie oraz wydarzenia po 1938 roku, opisane są natomiast na podstawie innych opracowań.

Książka otrzymała Nagrodę KLIO 2008 na XVII Targach Książki Historycznej w Warszawie.

W polskiej literaturze naukowej brakowało dotąd tak dokładnego przedstawienia tematu. [...] Praca jest napisana bardzo dobrze. Imponuje znajomością szczegółów – zarówno faktów (wydarzeń), jak i przepisów prawnych i ich interpretacji. Autor słusznie przywiązuje wielką wagę do kwestii językowych, zgrabnie wykorzystując cytaty ze źródeł, co rusz dotyka mentalności Niemców i Czechów. Praca imponuje także wstrzemięźliwością i wyważeniem ocen: historyk związany z ziomkostwami uzna ją zapewne za proczeską, czeski nacjonalista – za filogermańską. I bardzo dobrze. (Z recenzji prof. dr. hab. Włodzimierza Borodzieja)

W przypadku książki Piotra M. Majewskiego o Niemcach sudeckich mamy do czynienia z doskonałą pracą o wysokich walorach naukowych. Krąg jej odbiorców wykracza zarazem daleko poza środowisko zawodowych historyków. Godna odnotowania jest zwłaszcza umiejętność syntezy, jaką wykazuje się autor, omawiając nie tylko wydarzenia XIX i XX wieku, lecz także sięgając do ich prehistorii w epoce nowożytnej. [...] Podkreślić trzeba również, że książka nie ogranicza się wyłącznie do historii Niemców sudeckich, ale konsekwentnie przedstawia ją na tle dziejów państwa Habsburgów, a następnie Czechosłowacji, a więc z uwzględnieniem kontekstu czeskiego ruchu narodowego. Dzięki temu Piotrowi M. Majewskiemu udało się dojść do wielu bardzo dobrze wyważonych ocen na temat możliwości, ograniczeń i niewykorzystanych szans polityki Niemców sudeckich. (Z recenzji prof. dr. hab. Martina Schulze Wessela, przewodniczącego Wspólnej Czesko-Niemieckiej Komisji Historyków)

*********

Dr hab., prof. ucz. Piotr Maciej Majewski (ur. 1972) (ORCID 0000-0001-9672-2283) – pracownik Zakładu Historii XX wieku w Instytucie Historycznym na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor miesięcznika „Mówią wieki”. Doktoryzował się na Wydziale Historycznym UW w 2000 roku, tu też habilitował się w 2008 roku, a w 2020 roku uzyskał stanowisko profesora uczelni. W latach 2009-2017 zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, gdzie odpowiadał za przygotowanie wystawy głównej. Zajmuje się historią najnowszą Europy Środkowej i Wschodniej, m.in. stosunkami czesko-niemieckimi w XIX i XX wieku, polityką zagraniczną PRL, przymusowymi migracjami ludności w XX wieku oraz kulturą pamięci w Polsce i Czechach po 1945 roku.

Autor monografii: "Edvard Beneš i kwestia niemiecka w Czechach" (Warszawa 2001), "Nierozegrana kampania. Możliwości obronne Czechosłowacji jesienią 1938 roku" (Warszawa 2004), "Niemcy sudeccy" 1848–1948. Historia pewnego nacjonalizmu" (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007), "Zmarnowana szansa? Możliwości obrony Czechosłowacji jesienią 1938 roku" (Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk 2016), "Bojovat, či ustoupit?: Možnosti obrany Československa na podzim 1938" (Conditio humana, Gdańsk 2018), "Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu" (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019), "Niech sobie nie myślą, że jesteśmy kolaborantami. Protektorat Czech i Moraw 1939-1945" (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2021). Opublikował również tom "Polskie Dokumenty Dyplomatyczne. Rok 1973" (Warszawa 2006) oraz (wspólnie z P. Burasem) antologię polskich, czeskich i niemieckich tekstów dotyczących wysiedlenia ludności niemieckiej po II wojnie światowej pt. "Pamięć wypędzonych: Grass, Beneš i środkowoeuropejskie rozrachunki" (Warszawa 2003).

Kolejny tom „Średniowiecza Polskiego i Powszechnego” stanowi przegląd badań mediewistycznych prowadzonych w ośrodkach krajowych i zagranicznych. Artykuły Autorów polskich, ukraińskich i czeskich dotyczą: dziejów plemion wschodniosłowiańskich – Dulebów, Wołynian, Burzan i Lędzian; procesu identyfikacji i lokalizacji plemion słowiańskich i ich stolic; przyczyn intensyfikacji kontaktów społeczeństw basenu Morza Bałtyckiego z Europą Zachodnią w IX wieku; obrazu Polaków na podstawie Latopisu halicko-wołyńskiego; problemu powołania metropolii moskiewskiej; kwestii mieszczan raciborskich w Krakowie; zjazdu Władysława Jagiełły z możnowładztwem i rycerstwem polskim w Łęczycy w 1430 roku; obrazu dworu królowej Zofii Holszańskiej; badań nad rodziną Melsztyńskich herbu Leliwa; poprawki w genealogii książąt górnośląskich; analizy rządów Zygmunta Starego w księstwach: głogowskim i opawskim.

„Średniowiecze Polskie i Powszechne” jest jednym z niewielu w Polsce czasopism prezentujących teksty poświęcone tylko tej epoce, za to w bardzo szerokiej formie, obejmującej zarówno historię średniowieczną Polski, jak i powszechną. Na jego łamach publikują mediewiści z prawie wszystkich ośrodków naukowych w kraju, a także z zagranicy (Czechy, Ukraina, Niemcy), dzięki czemu potencjalny czytelnik ma możliwość zapoznania się z przeglądem badań i różnorodną tematyką, ograniczoną jednak do interesującej go epoki.
W prezentowanym tomie autorzy poruszają zagadnienia dotyczące m.in. kultu św. Emeryka w Polsce; początków reformy obserwanckiej w polskiej prowincji dominikanów; monasteru ławryszewskiego koło Nowogródka; związków kościoła Mariackiego z krakowskim mieszczaństwem; wzmianek źródłowych o Litwie i Litwinach w księgach rachunkowych Krakowa; problemu istnienia stronnictwa królowej Zofii Holszańskiej; kwestii genealogicznych przedstawicieli elit społeczeństwa średniowiecznego; nowego spojrzenia na rządy księcia halickiego Lwa Daniłowicza; „rozbratania heraldycznego” między Koroną Polską a Wielkim Księstwem Litewskim w 1. poł. XV w.; konfliktów zbrojnych wśród szlachty sanockiej w XV w.; badań numizmatycznych związanych z działalnością na Rusi Halickiej Władysława Opolczyka. Tom ten zawiera również niepublikowany dotąd transumpt przywileju Kazimierza Jagiellończyka z 1499 r.

W roku 1177 p.n.e. grupy maruderów znanych pod nazwą „Ludy Morza” najechały Egipt.

Kompleksowe opracowanie analizujące problem skandali politycznych w RFN z perspektywy politologicznej, historycznej, socjologicznej i medioznawczej. Publikacja wskazuje przyczyny oraz skutki skandali politycznych w państwie będącym dojrzałą demokracją z dobrze funkcjonującym społeczeństwem obywatelskim. Analizuje wpływ, jaki wywierają afery na scenę polityczną i stabilność rządów w państwie oraz prezentuje dynamikę karier politycznych związaną z mechanizmami skandalizacji niewłaściwych zachowań uczestników życia politycznego.

Afery, skandale, sensacyjne wydarzenia są nieuniknioną częścią życia politycznego. Żywią się nimi media, bulwersują opinię publiczną, mają najczęściej olbrzymią siłę rażenia i duży zasięg oddziaływania; zdarza się, że w ich rezultacie upadają rządy, prominentni politycy odchodzą w niebyt… Na ogół jest tak zawsze i wszędzie, choć oczywiście z wieloma wyjątkami. Powyższe konstatacje w pełni potwierdzają wybrane przykłady afer politycznych – wynaturzeń w życiu publicznym naszego zachodniego sąsiada. Występują one w całej historii Republiki Federalnej Niemiec od chwili jej powstania w 1949 roku do dziś, wzbudzając nieodpartą refleksję: jak radzić sobie ze skandalami w demokratycznym państwie z dobrze funkcjonującym społeczeństwem obywatelskim?

*********

Political Scandals in the Federal Republic of Germany: the Process, the Players, the Consequences

A comprehensive study analysing the problem of political scandals in FRG from the political, historical, sociological and media perspective. The publication pinpoints the causes and the consequences of political scandals in the country established as a mature democracy with a well-functioning civil society. It analyses the influence such scandals exert on the political scene and stability in the country and shows the dynamics of political careers, linked to the mechanisms of scandalizing inappropriate behaviour of those participating in political life.

*********

Dr hab. Katarzyna Gelles (ORCID 0000-0002-3122-4889) – prof. Uniwersytetu Wrocławskiego, politolog, niemcoznawca, pracownik naukowy i nauczyciel akademicki. Pracuje w Zakładzie Badań Niemcoznawczych Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. Swoje zainteresowania badawcze koncentruje na dziejach państw niemieckich od XIX wieku po współczesność, z uwzględnieniem polityki wewnętrznej i zagranicznej oraz przeobrażeń polityczno-społecznych. Autorka licznych monografii, artykułów oraz omówień poświęconych szeroko pojętym tematom niemcoznawczym. Opublikowała m.in. książki: "Trzecia Rzesza w ujęciu raportów Socjaldemokratycznej Partii Niemiec" (Sopade) (2004), "Niemiecka polityka wschodnia" (2007) oraz "Niemiecka Republika Demokratyczna wobec zachodnich mocarstw okupacyjnych" (2011).

Dr Mariusz Kozerski (ORCID 0000-0001-6619-5531) – politolog, niemcoznawca, pracownik naukowy w Zakładzie Badań Niemcoznawczych Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. Wielokrotny stypendysta niemieckich organizacji wspierających wymianę akademicką (m.in. Bayhost, DAAD, Fundacji Konrada Adenauera i KAAD). Autor monografii: "Polityka europejska Bawarii na przełomie XX i XXI wieku" (2007) oraz "Reorganizacja obszaru związkowego RFN w dyskursie politycznym lat 1948/49–1990" (2015). Przedmiotem jego zainteresowań badawczych są uwarunkowania kariery politycznej w Niemczech, a także pozycja i znaczenie CSU w niemieckim i bawarskim systemie partyjnym.

Dr Joanna Trajman (ORCID 0000-0002-6260-9140) – absolwentka stosunków międzynarodowych i kulturoznawstwa. Pracuje w Zakładzie Badań Niemcoznawczych Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. Głównym polem jej zainteresowań badawczych jest polityka kobieca niemieckich partii politycznych, film niemiecki oraz kultura pamięci w Niemczech. Autorka wielu publikacji podejmujących zagadnienia szeroko rozumianego życia politycznego, społecznego i kulturalnego Republiki Federalnej Niemiec, w tym monografii "Narodowy socjalizm w kinie zjednoczonych Niemiec" (2014).

W czasach la belle époque, zwanej też za oceanem Gilded Age, zubożałe europejskie rody chętnie sięgały po zasobne posagi amerykańskich milionerek. Kilkaset Amerykanek wyszło w tym czasie za mąż za arystokratów ze Starego Kontynentu. Choć w oczach mężów ich najważniejszą zaletą były zawrotne pieniądze – stąd ich pogardliwa nazwa „milionowe arystokratki” – to wiele z nich okazało się kobietami nietuzinkowymi, hojnymi patronkami nauki, sztuki, muzyki i ochrony przyrody.

To barwna i przepełniona anegdotami opowieść o Alice Heine – księżnej Monako, Jennie Jerome – matce Winstona Churchilla, Mary Leiter – wicekrólowej Indii i Anne Gould – księżnej żagańskiej oraz kilkunastu innych. Opisy ich ślubów, życia małżeńskiego, skandali obyczajowych i zmiennych kolei rodzinnych majątków przeplatają się z ciekawostkami o realiach epoki, panującymi wówczas obyczajami i ich przemianami.
Kazimierz Bem tworzy barwną kronikę życia codziennego amerykańskiej elity finansowej i części europejskiej arystokracji.