Żydowski Polak, polski Żyd. Problem tożsamości w literaturze polsko-żydowskiej

Książka stawia sobie za zadanie ujęcie twórczości powieściowej J.M. Coetzeego od innej strony, niż większość krytyków ma w zwyczaju. Zwykłą praktyką, do której zresztą pisarstwo to zachęca, jest jego ogląd z pozycji „humanistycznej”, krytykującej nadużycia kolonializmu i konfrontującej przemoc z problemami egzystencjalnymi Człowieka na drodze do Prawdy i samorealizacji. Mimo że w dzisiejszym świecie autorytet uniwersaliów, takich jak Człowiek i Prawda, został mocno nadszarpnięty, gdyż może być postrzegany jako zawsze służący czyimś interesom, wydaje się, że Coetzee stworzył na swój użytek metodę pisarską, w której podstawowe cechy powieści humanistycznej mogą być zachowane, a która jednocześnie stara się bronić przed zarzutami uwikłania w grę przemocy i interesów.

By pokazać polityczne, narracyjne i egzystencjalne konsekwencje postaw przyjętych przez bohaterów tego rodzaju uwspółcześnionej wersji powieści humanistycznej, w książce poddano analizie siedem powieści Coetzeego, a zawarte w nich przesłanki dyskursu humanistycznego zostały skonfrontowane z wybranymi koncepcjami teorii psychoanalitycznej, w szczególności Jacques’a Lacana, oraz ich polityczną aplikacją dokonywaną przez Slavoja Žižka.

Drugie wydanie książki zostało wzbogacone o rozdział omawiający trzy pseudoautobiograficzne powieści Coetzeego oraz rozdział poddający analizie jego "Żywoty zwierząt", rodzaj metafikcji poświęconej prawom zwierząt.

Książka pt. „Nasz Kochanowski” Studia z recepcji poety w wieku XVII jest zbiorem prac poświęconych odczytaniom nawiązań do twórczości Jana Kochanowskiego w tekstach w większości nieznanych, wydobytych z rękopisów. Część pierwsza, obejmująca trzy studia, przedstawia zabytki prozy oratorskiej: ślady recepcji Przy pogrzebie rzeczy Kochanowskiego, nawiązania do twórczości poety w mowach Andrzeja Moskorzowskiego i Krzysztofa Grzymułtowskiego. W drugiej części przedmiotem zainteresowania stały się teksty poetyckie o charakterze panegirycznym i satyrycznym, dokumentujące istnienie personalnie nakierowanych wypowiedzi krytycznoliterackich. Pracę zamyka retoryczne odczytanie wierszowanych katalogów poetów, potwierdzających stała obecność Jana Kochanowskiego w tradycji polskiej poezji.

Monografia przedstawia interpretacje projektów poetyckich dwojga powojennych awangardystów, Tymoteusza Karpowicza i Krystyny Miłobędzkiej. Ich twórczość poetycka i koncepcje twórcze zostały poddane lekturze relacyjnej – wybrane utwory zanalizowano na tle wspólnych inspiracji literackich i filozoficznych, jak i potwierdzonej w dokumentach osobistych wieloletniej przyjaźni dwojga twórców. Lektura relacyjna pozwala wyeksponować wizje tworzenia poezji oraz strategie autokreacyjne Karpowicza i Miłobędzkiej. Wybrany sposób lektury umożliwia pokazanie, jak te dwa poetyckie idiomy, czytane równolegle, dialogują ze sobą, a jednocześnie manifestują swoją odmienność. Metafora otwarcia to główny motyw całej książki, stanowiący łącznik między tematyką poszczególnych rozdziałów i symbolizujący metodę czytania tej poezji – głównym celem rozprawy jest pokazanie, jak awangardowe dzieła poetyckie, uznawane za hermetyczne, mogą otworzyć się przed czytelnikiem.

Nr 1 (1): Rozprawy i artykuły: Inne życie historii (w literaturze). Prezentacje: Darek Foks Redaktor naczelny – Adam Dziadek Red. materiałów w części „Inne życie historii (w literaturze)” – Krzysztof Uniłowski Rozprawy zamieszczone w pierwszym tomie nowego czasopisma śląskiej polonistyki koncentrują się wokół tematu: Inne życie historii (w literaturze). W odpowiedzi na tak zadany temat autorzy artykułów przywołali między innymi takie oto nazwiska: Michel Foucault, Ignacy Kraszewski, Henryk Sienkiewicz, Emil Zola, Jacek Bocheński, Teodor Parnicki, Krzysztof Kamil Baczyński, Julia Hartwig, Joe Kubert, Art Spiegelman. Bohaterem części zatytułowanej Prezentacje jest Darek Foks. Prócz próbki jego twórczości znalazły się w tym dziale: rozmowa o pisarstwie Darka Foksa, artykuł poruszający kwestię poezji Foksa i jej roli w „uświadamianiu zmian, jakim podlega pozycja sztuki w późnokapitalistycznych społeczeństwach”. Ponadto w tomie wyróżniono część Archiwalia (gdzie znalazło się opracowanie noszące tytuł Cenzura a powieści Teodora Parnickiego), oraz działy: Recenzje i omówienia (tu m.in. recenzje Ciał Sienkiewicza Ryszarda Koziołka i Życia na miarę literatury Michała Pawła Markowskiego) oraz Kronika.

Zapis wystąpień z ogólnopolskiej konferencji naukowej Życie literackie po roku 1989, zorganizowanej przez Uniwersytet Śląski w listopadzie 2007 roku. Katowickie spotkanie otwarło cykl konferencji o wspólnej nazwie: Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009, współtworzony przez ośrodki akademickie w Szczecinie i Poznaniu. Zgromadzone w tomie artykuły cechuje wysoka różnorodność problemowa. Publikacja rozpoczyna się od pytań o sposób pojmowania natury i charakteru rzeczywistości w literaturze współczesnej. Dalej uwaga autorów koncentruje się wokół tematu autorytetu i literackiego mistrzostwa. Rozważania nad typologią postaw nestorów krytyki literackiej i dociekania metakrytyczne ustępują miejsca omówieniu fenomenu dwutygodnika „Nowy Nurt” i próbie reinterpretacji przełomu, jaki dokonał się w poezji polskiej po roku 1989. Dalszą część wypełnia polemika z wąskim rozumieniem politycznego wymiaru literatury oraz rekonstrukcja znaczeń i użyć kategorii „młodość” i „starość’ w odniesieniu do twórców kręgu „bruLionu”, której towarzyszy ciekawość o zmiany światoodczucia zarówno samych „bruLionowców”, jak i lirycznych bohaterów ich wierszy. Kolejne z tekstów poruszają problem komizmu w literaturze oraz związków kultury masowej i poezji po przełomie. Tom zamyka analiza sporu poetów młodego pokolenia – Dehnela i Kapeli, wskazująca na konfrontację sposobów poezjowania.

It is a major contribution to scholarship on Lobo Antunes that sheds light on questions of trauma and madness in his early novels, correspondence, and more recent short fiction by bringing to the fore Lobo Antunes’ experiences of, and reflections on, his roles as a veteran and a psychiatrist, as well as the considerable impact these experiences had in his writing. (...) The study represents, in my opinion, a very important contribution not only to studies in Portuguese and Portuguese-language literature, but to the area of Health Humanities as well. It will also be of interest to scholars working on the representation of violence and conflict, on post-imperialism, Comparative or World literature. (...) The monograph presents a clear and well-structured argument, which methodically addresses the corpus: correspondence and short fiction in the first three chapters, more closely linked to the biographical dimensions explored; Antunes’ first three novels in the final chapters. It does so while refining the critical lens so as to take into account the overlapping, interweaving dimensions of Lobo Antunes as a writer, a soldier and a psychiatrist.

dr Rui Miranda, University of Nottingham, UK