Żydzi w Poznaniu Krótki przewodnik po historii i zabytkach wersja polska

„Średniowiecze Polskie i Powszechne” jest jednym z niewielu w Polsce czasopism prezentujących teksty poświęcone tylko tej epoce, za to w bardzo szerokiej formie, obejmującej zarówno historię średniowieczną Polski, jak i powszechną. Na jego łamach publikują mediewiści z prawie wszystkich ośrodków naukowych w kraju, a także z zagranicy (Czechy, Ukraina, Niemcy), dzięki czemu potencjalny czytelnik ma możliwość zapoznania się z przeglądem badań i różnorodną tematyką, ograniczoną jednak do interesującej go epoki. Ten tom zawiera artykuły autorów z macierzystego ośrodka katowickiego, ale także z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Rzeszowskiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a także teksty autorów z Ukrainy i Islandii. Poruszane w niniejszej publikacji zagadnienia mają rozmaitą tematykę – od sag skandynawskich poczynając, na czasach Kazimierza Jagiellończyka kończąc. Każdy mediewista znajdzie tu zatem coś dla siebie. Warto również nadmienić, że powrócono do działu recenzji, który od teraz planowany jest w każdym tomie.

Niniejsza książka przedstawia konflikt z sierpnia 2008 r. między siłami zbrojnymi Rosji, do których dołączyły siły separatystyczne regionów Gruzji: Abchazji i Osetii Południowej, a siłami zbrojnymi Gruzji. Praca nie skupia się tylko na najbardziej aktywnej fazie tego konfliktu (7-12 sierpnia 2008 r.), ale również stara się przedstawić także historyczne przyczyny tej, jak się okazuje, wielowiekowej konfrontacji.

Geopolityka stała się jednym z najgorętszych tematów. Czy świat na krawędzi konfliktu odrobi lekcje z przeszłości? Jak udało zakończyć się zimną wojnę?
Reagan i Gorbaczow należą do jednych z najbardziej intrygujących i najważniejszych postaci dwudziestego wieku. Ich spotkanie w Reykjavíku 11 i 12 października 1986 roku było inne od wszystkiego, co wydarzyło się dotąd. Przez około dziesięć i pół godziny politycy rozmawiali ze sobą bezpośrednio – bez współpracowników, szczegółowych planów negocjacji czy pomocnych notatek. Dzięki odtajnionym amerykańskim i radzieckim dokumentom z tej rozmowy możemy jak przez dziurkę od klucza zajrzeć do małego pokoju, w którym prowadzili rozmowę, zobaczyć ich, usłyszeć wzajemne riposty i zrozumieć, w co wierzyli i jak myśleli.
Spotkanie – zaraz po jego zakończeniu – uznano powszechnie za porażkę, a obaj przywódcy wyjechali rozgniewani na siebie, nie wypracowawszy wspólnego oświadczenia. Mimo wszystko, to właśnie ono stało się krokiem milowym w procesie zakończenia zimnej wojny. Dzień po powrocie Gorbaczow w wystąpieniu telewizyjnym powiedział, że po Reykjavíku „już nic nigdy nie będzie takie samo”.
Autor, bezpośredni świadek wydarzeń, pełniący wtedy funkcję dyrektora Agencji Kontroli Zbrojeń i Rozbrojenia oraz doradcy prezydenta Reagana, z niezwykłą pasją – niemal godzina po godzinie – opisuje te gorące dwa dni, które zdecydowały o historii świata.

„Ta książka jest bardzo ważna w epoce, w której sztuka Reagana dotycząca zasadniczych negocjacji wymaga odrodzenia”.
Walter Isaacson

„Weekendowe spotkanie w Reykjaviku pomiędzy Reaganem i Gorbaczowem w 1986 roku było znaczącym punktem zwrotnym w zimnej wojnie. Adelman, aktywny uczestnik rozmów i utalentowany pisarz, wnikliwie opisał ten epizod”.
Henry A. Kissinger

Prezentowana książka poświęcona jest dwóm łączącym się ze sobą sprawom: osobie i historii życia Adolfa (Adama) Bromberga, polskiego komunisty, oficera Ludowego Wojska Polskiego, następnie wydawcy, dyrektora Państwowego Wydawnictwa Naukowego w latach 1953-1965, oraz związanej z nim sprawie tzw. encyklopedystów - autorów i redaktorów haseł w Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN, którzy stali się przedmiotem nagonki prasowej w latach 1967-1968 i przeprowadzonej w jej rezultacie czystki personalnej w PWN. Jest to istotny przyczynek do badań nad kwestiami związanymi z funkcjonowaniem inteligencji w strukturach komunistycznego państwa oraz polityką naukową i kulturalną władz PRL.

Książka otrzymała nagrodę Rektora Uniwersytetu Warszawskiego i Dziekana Wydziału Historycznego UW - CLIO III stopnia.

5 kwietnia 1940 roku Gestapo rozpoczęło w rejencji ciechanowskiej akcję masowych aresztowań wymierzoną w „ruch oporu polskiej inteligencji”. Zatrzymano wówczas 1259 mężczyzn i kobiet, którzy trafili następnie do obozów koncentracyjnych w Dachau lub Ravensbrück. Niemal co trzecia osoba z tej grupy została zamordowana bądź zmarła w obozie, a los co czwartej pozostaje nieznany.

Pojęcie narodowości polskiej Gestapo rozumiało w sensie ściśle etnicznym. Nie było jednak konsekwentne w stosowaniu kryterium przynależności do inteligencji. Oprócz nauczycieli i urzędników aresztowano także wielu robotników, rolników i rzemieślników. Podstawą do zatrzymania był nie tylko zawód, lecz także – między innymi – przynależność do organizacji politycznych i społecznych w II Rzeczypospolitej. Aresztowaniem były zagrożone wszystkie osoby, które według Gestapo mogły zaangażować się w działalność w tworzącej się konspiracji.

Marcin Przegiętka ukazuje akcję w rejencji ciechanowskiej w szerszym kontekście polityki germanizacyjnej, którą nazistowskie Niemcy prowadziły na ziemiach polskich wcielonych do III Rzeszy. Dzięki dużemu stopniu zachowania akt Gestapo dotyczących tego rejonu autor prezentuje pogłębiony opis działań okupanta i na ich przykładzie pomaga zrozumieć logikę polityki totalitarnego państwa.

Akcja przeciwko polskiej inteligencji przeprowadzona przez niemieckie władze okupacyjne najmniej znana jest w odniesieniu do rejencji ciechanowskiej. Książka Marcina Przegiętki ma dlatego podwójny walor: uzupełnia lukę w badaniach nad niemiecką akcją przeciw inteligencji na okupowanych ziemiach polskich oraz ukazuje historię okupacji niemieckiej tego obszaru.

prof. dr hab. Piotr Madajczyk

Prezentowany tom czasopisma składa z kilkunastu artykułów o tematyce historycznej. Obok artykułów w dalszej części książki znalazły się Źródła i materiały oraz Recenzje, Sprawozdania i Kronika naukowa.