A jednak przeżyłem Losy pilota Dywizjonu 305 Stefana Zygnerskiego

Czy to amerykański sen? Nie, to amerykański bałagan.

Wielkie domy, designerskie meble, urządzone z przepychem sypialnie i łazienki ¬– brzmi jak spełnienie amerykańskiego snu. Tylko kto to wszystko posprząta?

Dorota przyjeżdża na wakacje do USA i pracuje w firmie sprzątającej, której klientami są ludzie stanowiący elitę tego kraju. Bohaterka książki w trakcie swojego pobytu odwiedzi wiele amerykańskich domów opływających w luksusy i… tonących w śmieciach.

Opowieści o wizytach w kolejnych posiadłościach na przemian szokują, fascynują i rozbawiają. Dowiecie się z nich m.in. co robi chicagowski policjant po powrocie ze służby do domu, co można znaleźć w mieszkaniu naczelniczki więzienia i jak wygląda dzień „trudnej” nastolatki.

„Brudna Ameryka” udowadnia, że dom nie zawsze świadczy o charakterze jego właściciela. Książka jest również intrygującym portretem zbiorowym amerykańskiej Polonii i opisem panującego w USA kultu pracy.

Domknęły się więc dzieje Wydziału Filologicznego największego w całym Uniwersytecie Śląskim. Silnego liczbą profesorów i doktorów habilitowanych, również doktorów wyznaczonych do pełnienia funkcji administracyjnych w nowo powstałym uniwersyteckim organizmie. Odszedł świat akademickości analogowej, z symboliczną KSIĘGĄ w tle. A z nią tradycyjny model uniwersyteckości jako specyficznie rozumianej, swoiście pojmowanej demokracji, której perłą w koronie były ustalenia senatu, konkretyzowane przez rektora, a po konsultacjach z zespołem pracowników administracyjnych, w praktyce realizowane. To model idealny, którego wyróżnikiem była zawsze bezpośredniość kontaktów, spotkań, konsultacji, rozmów. Ale też mówienia wprost, w oczy, bez przyłbicy kłamstwa. WSPÓLNOTA. Długi czas trwania uniwersytetu, zmiany społeczno-polityczne, przeróżne zmienne wiatry historii, układ ten zaburzały i modyfikowały. Zdruzgotała zaś – niczym kulturę w średniowieczu – pandemia, ograniczająca już nie tylko model, jego realny kształt, ale i to, co jest jądrem akademickości. Relację mistrz-uczeń. Niby istniejącą, ale już bez bezpośredniego spojrzenia głęboko w oczy; bez braku momentalnej reakcji akceptacji lub negacji wobec głoszonych tez. Z jednej lub drugiej strony. Pośredniość zwycięża. Uładza konflikty, stwarza nowe. Monumentalizuje OSOBNOŚĆ.

/Fragment/

Opowiadając o domu czy rodzinie, nie szukałem pretekstu dla prywatnej autobiografii. Intymny pamiętnik wyglądałby inaczej. Tutaj jedynym kryterium jest Śląsk, a raczej jego osobiste doświadczenie. Osobiste okruchy i ograbki nieuchronnie mieszają się z dyskursem współczesnej humanistyki, ale Lajerman nie jest ani traktatem, ani autobiografią, ani zbiorem esejów, ani tym bardziej postmodernistyczną bryją-hybrydą. Szukając „formy bardziej pojemnej”, spragniony jestem jakiejś „formy śląskiej”, w duchu której trwa nieustanna obróbka resztek, podobna do skrzętnego wykorzystywania apfali – odgrzewania bratkartofli, rychtowania wodzionki, zalewania piernika na moczkę, a czasem nawet, w smutnych przypadkach nędzy – maszkiecenia po hasiokach. Bo i tam można znaleźć skarby, a poza tym na podwórzu najłatwiej spotkać lajermana.

Władysław Zahorski (1859–1927) – lekarz, działacz społeczny, współtwórca i prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie – to postać bardzo ważna dla historii Wilna przełomu XIX i XX wieku. Tom 1 jego wspomnień obejmuje dzieciństwo i lata nauki szkolnej w Wilnie i Ufie, niniejszy tom 2 dotyczy studiów na Uniwersytecie Moskiewskim oraz wieloletniej pracy zawodowej w głębi Rosji. Tekst napisany barwnym językiem przynosi nie tylko mnóstwo informacji użytecznych dla historyka, lecz – dzięki osobistym wynurzeniom oraz licznym anegdotom – może być interesujący także dla szerszego grona czytelników.

Dzięki Zahorskiemu poznajemy dość powszechny, a dotąd raczej mało eksponowany w literaturze model kariery zawodowej przedstawiciela inteligencji z Ziem Zabranych: studia i dobrowolna praca w głębi Rosji. Niezwykle interesujące są rozdziały opisujące pobyt Zahorskiego na Uniwersytecie Moskiewskim, ukazujące życie codzienne polskich studentów, zawierające wiele nieznanych szczegółów z życia zarówno polskiej kolonii, jak i konkretnych osób. Równie frapujące są obserwacje Autora z okresu jego pracy zawodowej na Uralu.

Refleksje i rozważania tworzą niezwykłą opowieść o egzotycznej przygodzie młodego człowieka, który z racji swego zawodu miał kontakt z przedstawicielami wszystkich warstw społecznych i różnych grup etnicznych. W pamiętniku pojawia się też wiele znanych postaci, z którymi Zahorski zetknął się zarówno w Rosji, jak i podczas wakacji spędzanych na Litwie.

Tekst został opatrzony licznymi przypisami ułatwiającymi jego zrozumienie, a także wstępem, w którym zaprezentowano sylwetkę Autora oraz zarysowano tło dla jego opowieści. Dodatkowym walorem publikacji są liczne zamieszczone przez Zahorskiego fotografie, pocztówki, a nawet własne rysunki.

******

My memoir. Volume 2

The memoir of Władysław Zahorski (1859–1927) – physician, social activist, cofounder and president of Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie (Society of Friends of Science in Wilno). The second volume covers the period of his studies at the University of Moscow, as well as his professional work in the heart of Russia, where Zahorski engaged with the representatives of all social classes and different ethnic groups. The diary also features many famous personages encountered by the author. The text has been thoroughly annotated and includes an introduction.

Prezentowana książka stanowi autobiografię Prof. Janusza Gajdy


Moje życie, podobnie jak życie każdego człowieka, choć jest niepowtarzalne, jednocześnie stanowi swoisty dokument określonej epoki. Stąd i ta moja autobiografia będzie drobnym przyczynkiem do oceny przebytej przeze mnie drogi, postrzegania ludzi, siebie i stosunku do świata, ale tak że zaistniałych przemian społeczno-kulturowych. Mam nadzieje, że tak też będzie odebrana, a moi najbliżsi przyjmą ją z wyrozumiałością i być może znajdą w niej inspirację do refleksji nad własnym losem.


Autor


Moje życie. Fakty, wspomnienia, refleksje autor podzielił na trzy części. W pierwszej zatytułowanej: Fakty i wspomnienia opisał swoje dzieciństwo i młodość oraz poszczególne okresy pracy zawodowej: w technikach rolniczych, w nadzorze pedagogicznym i w zapleczu naukowym oraz w szkolnictwie wyższym. W drugiej – zatytułowanej Próba oceny i refleksji nad przebytą drogą – skoncentrował się na trzech zagadnieniach: swoich miłościach, pasjach i zainteresowaniach oraz próbie zbilansowania przebytej drogi. Trzecia część – Aneksy – zawiera nieco poszerzone drzewo genealogiczne ilustrujące losy swojej rodziny w Polsce i USA, bibliografię swoich publikacji jako uzupełnienie opisanych w książce faktów.



Wersja papierowa książki zawiera płytę CD.

Połowa z was, gdyby miała tylko okazję, to by przyćpała – a jeśliby to nie wiązało się z żadnymi konsekwencjami, to i wszyscy.