Administracja ogólna w myśli prawniczej Drugiej Rzeczypospolitej

Nowe, poprawione i uaktualnione wydanie jednego z nielicznych polskich opracowań o charakterze interdyscyplinarnym, poświęconego administracji publicznej!

Książka uwzględnia najnowsze akty prawne, dotyczące m.in. administracji rządowej, samorządu terytorialnego, sądów administracyjnych i audytu wewnętrznego w administracji publicznej oraz zmiany związane z wejściem Polski do Unii Europejskiej. Prezentuje - z różnych perspektyw badawczych - szerokie spektrum zagadnień kluczowych dla administracji publicznej. Omawiane kwestie przedstawia w ujęciu prawnym, ekonomicznym, politologicznym i historycznym oraz z perspektywy nauki o zarządzaniu. Zintegrowanie tak różnych podejść czyni ją opracowaniem nowatorskim i wartościowym, które z pewnością zyska uznanie wśród czytelników. Omawia różne modele administracji publicznej prezentując polskie rozwiązania konstytucyjne.

Znakomity zespół autorski składa się z wykładowców renomowanych uczelni, biorących czynny udział w życiu gospodarczym kraju. Tworzą go:
Dagmir Długosz, Janusz Gąciarz, Jarosław Górniak, Mirosław Grochowski, Marian Grzybowski, Jerzy Hausner, Hubert Izdebski, Jerzy Kornaś, Stanisław Mazur i Marek Zirk-Sadowski.

Publikacja adresowana jest głównie do studentów kierunków administracji, ekonomii, zarządzania, prawa, politologii, stosunków międzynarodowych oraz historii. Zagadnienia stanowiące przedmiot opracowania zainteresują również wszystkich praktyków gospodarczych - urzędników administracji publicznej.

Część pierwsza przedstawia najważniejsze wyzwania i zagrożenia związane z funkcjonowaniem państwa i administracji publicznej w dobie integracji europejskiej.
Część druga prezentuje problematykę organizacji i zarządzania w administracji publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem jakości jej działania.
Część trzecia jest poświęcona zagadnieniom służby cywilnej, profesji urzędniczej, jej specyfice i napięciom, jakim podlega.
Część czwarta wyznacza etyczne standardy dla administracji publicznej, w odwołaniu do koncepcji etosu pracowniczego, wzorów urzędnika funkcjonujących w Polsce oraz brytyjskich doświadczeń.

Podstawowym celem książki jest kompleksowe zbadanie zagadnienia współdziałania organów administracji w postaci zajęcia stanowiska, a także odpowiedzialności za tego rodzaju akty administracyjne.

O ile w doktrynie prawniczej problematyka współdziałania jednostek samorządu terytorialnego o charakterze ustrojowym była przedmiotem licznych opracowań, o tyle współdziałanie materialne w stosowaniu prawa administracyjnego i stanowieniu prawa administracyjnego nie jest zbyt często przedmiotem rozważań. Ostatnie opracowanie monograficzne pochodzi z lat 80. XX w. Zagadnienie to jest jednak bardzo doniosłe z perspektywą dalszego rozwoju współpracy organów administracji publicznej, ponieważ współcześnie administracja prowadzi coraz bardziej skomplikowane i wymagające specjalistycznej wiedzy postępowania. Zauważyć można także tendencje do wypracowywania w praktyce przez organy administracji niesformalizowanych form współdziałania. Jeśli wywołują one skutki wobec podmiotów trzecich, stron postępowań, można się w takim przypadku zastanawiać nad gwarancjami sprawiedliwej procedury administracyjnej.

Konieczność współdziałania organów jest nieunikniona ze względu na podział zadań, właściwości i kompetencji pomiędzy organami, a także ze względu na globalizację i transgraniczność postępowań administracyjnych. Współdziałanie staje się instytucją nie tylko wewnątrzpaństwową, ale także o znaczeniu międzypaństwowym – w ramach organów państw członkowskich UE i państw oraz organów unijnych. Wciąż jednak wiele organów rozstrzygających obawia się współdziałania, bowiem kojarzą to z oddawaniem własnych kompetencji innym organom, za których działanie ponoszą w całości odpowiedzialność.

W polskim porządku prawnym wciąż brakuje klarownej koncepcji dla instytucji zajścia stanowiska, a niekonsekwencja prawodawcy nadającego różne znaczenia i charakter tożsamym formom współdziałania materialnego sprawia poważne w stosowaniu tej instytucji. Wpływa to na niekorzystnie na jej efektywność, a także na niechęć organów do instytucji zajęcia stanowiska, podobnie i stron postępowań, kojarzących współdziałanie z wydłużeniem czasu trwania postępowania i niewielką jego efektywnością. Nie bez znaczenia pozostają także problemy związane z podjęciem aktu współdziałania.

Przedmiotem analizy monografii są szczegółowe rozwiązania prawne zawarte w ustawach ustrojowych regulujących problematykę samorządu terytorialnego w świetle postanowień Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego (EKSL) oraz Konstytucji RP. Obszerne egzegezy tekstów prawnych prowadzą do wniosku, że chociaż same postanowienia Konstytucji RP są w zasadzie zgodne z postanowieniami EKSL – z wyjątkiem realizacji zasady proporcjonalności, która w dużej liczbie ustaw ustrojowych jest traktowana po macoszemu, a jej stosowanie bywa iluzoryczne zwłaszcza w kontekście instrumentów nadzorczych – to rozwiązania przyjęte w ustawach ustrojowych w wielu wypadkach nie spełniają kryteriów wskazanych w EKSL. Przyjmowane w pośpiechu i, zdaje się, bez głębszej refleksji kolejne zmiany ustawodawcze wskazują, że polski system nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego jest daleki od doskonałości

Prezentowane opracowanie może stanowić cenny materiał analityczny dla przedstawicieli samorządu terytorialnego i polityków zaangażowanych w działalność lokalną. Z jej treścią powinni się zapoznać także przedstawiciele instytucji szeroko pojętego bezpieczeństwa. Z pewnością monografia zainteresuje także studentów i wykładowców kierunków bezpieczeństwo, którzy oprócz teorii chcą również zapoznać się z metodyką prowadzenia badań i analiz statystycznych.

Rozprawa jest dziełem ambitnym, oryginalnym na polskim rynku wydawniczym. (…) Praca uwzględnia zarówno kwestię demokratycznego wymiaru współpracy (podejmowanie decyzji), jak i jej wymiaru ekonomicznego (koszty transakcyjne).
Największą wartość prezentowanych tu dociekań upatruję w próbie generalizacji motywacji i mechanizmu funkcjonowania międzygminnej współpracy terytorialnej (z uwzględnieniem różnych jej form) oraz prezentacji dwuwarstwowych uwarunkowań powstawania instytucji współpracy: jako procesu uwarunkowanego terytorialnie i procesu zachodzącego między organizacjami. Te pierwsze dotyczą rozważań w skali makro, a te drugie w skali mikro. Autorka rozpatruje zagadnienie współpracy samorządów, łącząc podejście geograficzne (terytorialne) i podejście instytucjonalne. Ma to doprowadzić do uchwycenia uwarunkowań kształtowania współpracy w różnych typach jej instytucjonalnych struktur.
Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Andrzeja Lisowskiego

Katarzyna Szmigiel-Rawska – adiunkt w Zakładzie Rozwoju i Polityki Lokalnej, na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Kierowniczka i uczestniczka krajowych i międzynarodowych projektów naukowych oraz projektów o charakterze doradczym dla organizacji rządowych i samorządowych. Autorka wielu artykułów i rozdziałów w książkach, a także autorka i redaktorka książek o tematyce zarządzania publicznego oraz współpracy samorządów w różnych sektorach.