Album domowy

Uwielbiam tę poezję.
Ale muszę podkreślić: moja przyjaźń z Broniem jest wysoko ponad literaturą.

Jerzy Pilch

Co wiedzą poeci? Adam Zagajewski udziela na to pytanie sprzecznych odpowiedzi. „Nic nie wiedzą, ale zapisują pojedyncze metafory” – mówi w jednym z wierszy, gdy w innym sugeruje: „A może tylko udawaliśmy, że nic nie wiemy…”

Poezja, podobnie jak śpiew, rodzi się „tam gdzie oddech”, ale to, co najważniejsze ukryte jest w milczeniu, „śpiewa to, co milczy”. W jej odbiorze ważne są więc osobiste, pozbawione uprzedzeń wrażenia. Zapytałam o nie krytyków i naukowców, profesora muzykologii, eseistkę, która ukończyła historię sztuki, tłumacza, który jest równocześnie poetą, i poetę, będącego zarazem badaczem literatury. Niepodobne do siebie wypowiedzi trafiły do tej książki. Swego rodzaju zawieszenie sądów proponuję również czytelnikowi wyboru wierszy. Zresztą sam wybór właśnie temu służy – stanowi próbę spojrzenia w nowy sposób na dawne i najnowsze teksty poetyckie Adama Zagajewskiego.

Anna Czabanowska-Wróbel

W wierszu można ukryć tajemnicę, wyznać prawdę lub skłamać, w kilku słowach wyrazić nieskończoność. Można w nim uwiecznić kawałek przeszłości lub rozżarzyć nadzieję na przyszłość.
W różnych okresach bycia budzą się różne uczucia i emocje. Na drzewie życia wciąż rodzą się nowe liście, a stare opadają. Żeby oszukać czas i zatrzymać je na zawsze – można pisać wiersze.

Każdemu, komu wydawałoby się, że tomem Bardzo długa zima Jarosław Jakubowski nawiązuje do klasyków, zalecałbym – raz jeszcze – skupiony powrót do tekstu książki. Cóż z tego, że zauroczeni zostajemy efektem dość precyzyjnej mozaiki, w której zdecydowanie na swoich miejscach odnajdują się kolejno: Różewicz (a właściwie to – bracia Różewiczowie), Barańczak, Miłosz, Celan, Eliot i im podobni – skoro całość skonstruowana została tak, by „umykać” swojej ostatecznej formule? Jakubowski zręcznie wykorzystuje tutaj stary, schleglowski jeszcze, mechanizm transcendentalnej bufonady, by pokazać swoją drażniącą przewagę nad czytelnikiem. Drażniącą, bo unik okazuje się w tym wypadku kuksańcem, a w najbardziej drastycznych przypadkach (jak finałowy wiersz „pojemny” Tak jest dobrze czy też dobrze pomyślany wiersz-moralitet Głowa) pchnięciem czy żgnięciem. W tym tkwi podstawowy, niezbywalny walor Bardzo długiej zimy – w nieoczekiwanie drapieżnym ironizmie, który poprzez swoją dotkliwą namacalność staje się wyjątkową platformą kontaktu autora z czytelnikiem. Kontaktu, jak to u Jakubowskiego, najczęściej burzliwego, a nawet dramatycznego.
Karol Samsel

Trzeci zbiór wierszy Kaspra Bajona. Autonomiczny, ale może też być odczytany jako liryczny komentarz do ukazującego się jednocześnie tomu prozy pt. Wymiana.

Włodzimierz Przegaliński (1956) o sobie mówi „wnuk leśnika i partyzanta, wychowanek Lasów Nieborowskich”. Zamiłowanie do słowa wyniósł z rodzinnego domu. Miłośnik historii literatury i muzyki, filozofii Herberta i profetyzmu Norwida, mrocznej prozy Chandlera i egzystencjalnych utworów Hłaski, monumentalnych strof Pink Floyd i posępnych Szekspira, z którymi tak nierozerwalnie wiąże się fenomen Wysockiego. Wieloletni reporter miesięcznika społeczno-historycznego. Autor wielu wywiadów z interesującymi ludźmi – pasjonatami i podróżnikami, pisarzami i poetami, żołnierzami II wojny światowej i członkami Szarych Szeregów. Był działaczem opozycji antykomunistycznej, represjonowanym w czasie stanu wojennego.

Wiersze pisał dla siebie, czytał w wąskim gronie wybranych. Jestem niezmiernie szczęśliwy, że udało się przekonać Włodka do ich publikacji, a ja mogę uczestniczyć w realizacji projektu propagowania jego twórczości dla szerszego grona. Dziękuję ci, że stanąłeś na mojej drodze w Mrągowie podczas niezapomnianych dni Pikników Country oraz wieczorów z Twoją poezją.