Ale historia Mamy niepodległość!

Antologia najważniejszych świadectw stanu wojennego zebranych przez KARTĘ. Zawiera zarówno indywidualne relacje osób doświadczających skutków tamtych wydarzeń: internowanych, konspiratorów, zwykłych ludzi, jaki i fragmenty „zbiorowego dziennika stanu wojennego” (stworzonego przez podziemne środowisko KARTY w 1982 roku). Teksty ułożono w chronologiczną całość, która staje się próbą interpretacji ówczesnej rzeczywistości, pozwala także dotknąć jej najbardziej dramatycznych wymiarów. Do książki dołączone jest kalendarium przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego oraz kalendarium najważniejszych zdarzeń z okresu 13 grudnia 1981 – 31 grudnia 1982.
Z przerażeniem spostrzegłem pędzącą na nas na pełnym gazie milicyjną nyskę. Rozbiegliśmy się, szukając ukrycia. Gdy się obejrzałem – zobaczyłem, że nyska jeździ w kółko za uciekającym młodym człowiekiem. W pewnym momencie w okienku samochodu pojawiła się ręka – padł strzał. Chłopiec wyrzucił ręce w górę i padł, jeszcze próbował na czworakach uciekać przed oprawcami, lecz samochód był szybszy. Przejechał człowieka. Dopiero po chwili zorientowałem się, że krzyczę: «Mordercy!». Z relacji uczestnika demonstracji w Lubinie, 31 sierpnia 1982

Tadeusz Kotz był trzynastym dowódcą najsłynniejszego polskiego dywizjonu – 303. Jego zadania koncentrowały się wokół lotów bojowych poza Kanał La Manche, a należało do nich m.in. osłona wypraw bombowych oraz bombardowanie i ostrzeliwanie celów naziemnych. Dywizjon pod jego dowództwem podejmował się najbardziej ryzykanckich misji, niebezpiecznych lotów na niskiej wysokości, pod ciągłym ostrzałem nieprzyjaciela, między innymi wziął udział w inwazji na Francję – osłaniał z powietrza desant morski na plażach Normandii.

Kotz, od najmłodszych lat związany z lotnictwem, nie bał się żadnych wyzwań i nie stronił od trudnych zadań – wykonał niemal 200 lotów nad teren nieprzyjaciela. Nie brakowało też mroczniejszych chwil – w czasie jednego z lotów jego samolot został zestrzelony i stanął w ogniu. Generałowi udało się jednak wydostać z płonącej maszyny i przedostać się przez Francję i Hiszpanię do Anglii. Nie podzielał jednak entuzjazmu Brytyjczyków po zakończeniu wojny, pytając gorzko: waszą wolność już macie, coście zrobili z naszą? Wspomnienia asa lotnictwa po raz pierwszy ukazują się na polskim rynku.

Podziw jest pierwszym uczuciem, jakie wywołuje ta monumentalna publikacja. Historia literatury niemieckojęzycznej opowiedziana została na sposób nowatorski i zarazem przyjazny czytelnikowi, nie jako monotonna narracja podręcznikowa, ale jako zestaw esejów, z których każdy poświęcono jednemu dziełu. Alfabetyczny porządek wszystkich trzech tomów eksponuje artystyczny i merytoryczny walor literatury, przedstawia ją jako sumę pojedynczych osiągnięć oraz istotnych i najbardziej atrakcyjnych tematów. Jest to swego rodzaju antologia odczytań najwybitniejszych i najważniejszych dzieł literackich – wierszy, poematów, dramatów, opowiadań, powieści, esejów filozoficznych, traktatów religijnych – napisanych w języku niemieckim i przetłumaczonych na język polski, od Anioła Ślązaka do Stefana Zweiga, od Pieśni o Nibelungach do Elfriede Jelinek, od Marcina Lutra do Petera Handkego. Razem ponad sto trzydzieści arcydzieł prezentowanych w tyluż monograficznych interpretacjach autorstwa filologów, filozofów, socjologów, psychologów. Imponujące osiągnięcie, wciągająca lektura. Andrzej Zawada

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. było wstępem do ostatecznej rozgrywki o jej granice i pełną suwerenność. Szczególnie wielką batalię przyszło Polakom toczyć o granice odrodzonego państwa. Walczono z Ukraińcami o Galicję Wschodnią i Wołyń, z Niemcami o Wielkopolskę i Śląsk, z Litwinami o Wileńszczyznę i Suwalszczyznę Południową, z Czechosłowacją o Śląsk Cieszyński, Spisz i Orawę. Najważniejsza była jednak batalia z bolszewicką Rosją. Ta niewypowiedziana wojna trwała od lutego 1919 do października 1920 r. toczyła się tylko o granice obu państw.

Historiografia dotycząca polskiego wkładu militarnego w II wojnę światową jest bogata. Kampanie, operacje, a nawet potyczki zostały mniej lub bardziej wyczerpująco opisane przez historyków. Jednakże otwarcie wielu archiwów, ujawnienie nieznanych dotąd dokumentów pozwala na uzupełnienie, a czasem i na weryfikację dotychczasowego stanu wiedzy o wydarzeniach. Takiemu celowi ma służyć opracowany przez wybitnych historyków w Wojskowym Biurze Badań Historycznych Leksykon. Publikacja składa się ze 150 haseł, każde hasło jest ilustrowane szkicem przebiegu bitwy czy boju, oraz załącznika o uzbrojeniu i umundurowaniu wojsk w tym okresie.

Szczegółowy opis składu osobowego, sprzętu i szlaku bojowego Dywizji SS-Hitlerjugend, sformowanej z fanatycznych członków młodzieżowych organizacji III Rzeszy i weteranów dywizji SS-Leibstandarte. Publikacja odsłania nieznane fakty z dziejów dywizji. Choć autorzy stronią od ocen, a formacje Waffen-SS przedstawiają jako „zwykłe wojsko”, w ich działaniach nie brakowało zbrodni na jeńcach i ludności cywilnej. Książka zawiera unikalne zdjęcia żołnierzy i oficerów dywizji od momentu utworzenia jednostki po zacięte walki w Normandii, kluczowe manewry podczas ofensywy niemieckiej w Ardenach i walki na Węgrzech. By ułatwić lekturę, opartemu na źródłach tekstowi towarzyszą specjalnie przygotowane mapy i wykazy organizacyjne.