Amerykański Dom Wariatów

Przełom sierpnia i września 1945 roku. Sala wykładowa w gmachu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego pęka w szwach. Jarosław Iwaszkiewicz, przed momentem jednogłośnie wybrany na prezesa Związku Zawodowego Literatów Polskich, wyzna, że czuje się jak ojciec i opiekun zrzeszonych pisarzy. Domy pracy twórczej, przydziały mieszkań, talony, wyjazdy zagraniczne czy emerytury twórcze – Związek dbał o pisarzy, którzy zgodnie z aktualną linią partii realizowali dyrektywy ideologiczne „na odcinku twórczości”. Ale był też forum, na którym toczyły się burzliwe dyskusje o kształt tej twórczości i zaangażowanie polityczne pisarza. Książka Tomasza Potkaja to pierwsza całościowa opowieść o Związku Literatów Polskich w PRL-u. Autor wnikliwie śledzi losy instytucji zrzeszającej największe postaci polskiej literatury XX wieku i literatów zapomnianych, dzięki którym jednak obracały się biurokratyczne tryby. Sięgając do dokumentów z debat i zjazdów, związkowych archiwów i opowieści samych pisarzy, tworzy wciągającą opowieść o epoce, w której polityka i sztuka tworzyły bliskie, ale często niebezpieczne związki.

Książki o przygodach Tomka Wilmowskiego zachwyciły nastolatków i zapewniły Alfredowi Szklarskiemu sukces, którego w Polsce nie udało się później długo powtórzyć żadnemu autorowi piszącemu dla młodzieży. Łączny nakład sagi wyniósł ponad 10 milionów egzemplarzy, a pisarz, znany początkowo głównie na Śląsku, zyskał międzynarodowy rozgłos – jego powieści tłumaczono na kilkanaście języków. Powołany
do życia przez Szklarskiego bohater, przemierzający najodleglejsze krainy, doskonale orientujący się w ich historii, kulturze oraz zwyczajach, musiał przykuwać uwagę, być wzorem do naśladowania i – zarazem – obiektem zawiści. Powieści uczyły nie tylko geografii i historii, ale także męstwa i prawdziwej przyjaźni. Kształtowały wyobraźnię paru pokoleń młodych czytelników. Co wiemy o ich autorze? Jego portret, który otrzymujemy, może zaskakiwać.

Jest to tłumaczenie z pierwszego wydania amerykańskiego w 1946 roku. Od tamtej pory rozeszła się w milionach egzemplarzy, w USA oraz Wielkiej Brytanii miała kilkanaście wznowień. Przetłumaczona została na ponad 20 języków, również na polski. Obecnie wydanie jest zupełnie nowym tłumaczeniem oryginalnego wydania. Autobiografia Jogina jest uważania za najbardziej inspirujące dzieło napisane przez wielkiego Jogina i zrealizowanego nauczyciela duchowego o historii swojego życia. Barwnie i ze szczegółami opisując okres wielu lat duchowego treningu u mistrza jogi Śri Jukteswara z Serampore w Bengalu, Jogananda odsłania fascynujący i mało znany obraz współczesnych Indii. Ponadto z naukową przejrzystością wyjaśnia subtelne, ale dające się określić prawa, dzięki którym jogini mogą czynić cuda oraz osiągnąć pełną samokontrolę.

Mistrzowski portret literacki - opowieść o życiu, pisarstwie i tragicznej śmierci Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Jego głos - o edukacji, przemianach obyczajowych, historii bez łgarstw, tolerancji, wolności jednostki - brzmi tak współcześnie, jakby wtrącał się do naszych dzisiejszych dyskusji i sporów.W książce tej sprzymierzyły się wszystkie talenty i umiejętności Józefa Hena. Jako powieściopisarz zna on zarówno wagę ujęcia panoramicznego, jak i detalu. Jest to zarazem esej i wspomnienie, uczona rozprawa i nowela, swobodna gawęda i wnikliwe studium psychologiczne. A także najprawdziwszy romans.

Książka stanowi wybór esejów wybitnego rosyjskiego pisarza, Borysa Pasternaka (1890–1960) w przekładach Seweryna Pollaka. Teksty, najczęściej w Polsce niepublikowane, układają się w swego rodzaju biografię poety na tle dramatycznych napięć XX wieku.

******

Boris Pasternak. Essays. Selected and Translated by Seweryn Pollak

The book is a collection of selected essays by an eminent Russian writer, Boris Pasternak (1890 – 1960), translated by Seweryn Pollak. The texts, mostly not published in Poland before, form a kind of poet’s biography against the background of dramatic events of the 20th century.

Clemenceau był wybitnym reprezentantem Francji, klasycznym radykałem i republikaninem, ale także klasycznym „postępowcem”, jakich dzisiaj już nie ma. Nikt już aż tak nie wierzy w zbawczą rolę rozwoju cywilizacji i w nieuchronność postępu. Georges Clemenceau był wybitnym francuskim politykiem i znakomitym dziennikarzem. Zawsze na lewo od centrum, zawsze pragmatyczny, a w związku z tym nie szukał wyrazistej ideologii i filozofia polityki mało go interesowała. Zarzucano mu zarówno nadmierną skłonność do kompromisu czy wręcz oportunizmu, jak i nadużywanie słów i przykładanie nadmiernego znaczenia do spraw, którym się już raz poświęcił. Nie można powiedzieć, by miał złe zdanie na swój temat i by cechował go brak pewności siebie, co ujawni się pod koniec jego długiego życia, podczas obrad pokojowych w Paryżu na początku 1919 roku. Jednak dla czytelnika polskiego interesujące jest przede wszystkim, że historia życia Clemenceau pozwala nam lepiej zrozumieć Francję, której — jak się okaże — nie znamy i która miała i ma bardzo szczególne nastawienie do wielu problemów politycznych i społecznych.

Clemenceau był wybitnym reprezentantem Francji, klasycznym radykałem i republikaninem, ale także klasycznym „postępowcem”, jakich dzisiaj już nie ma. Nikt już aż tak nie wierzy w zbawczą rolę rozwoju cywilizacji i w nieuchronność postępu. Postawę Clemenceau dobrze zobaczymy na przykładzie jego zaangażowania w sprawy kolonialne. Był w tym zakresie otwarty, liberalny, postępowy i wyjątkowo, jak na ówczesne czasy, wrażliwy na złe strony „globalizacji”.
Ze wstępu Marcina Króla