Berlingowcy w Powstaniu Warszawskim

Nowy katalog z serii Kolekcje ze Zbiorów Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jest poświęcony żołnierzom 2. Korpusu Polskiego. Autorki przedstawiają w nim dzieje 15 bohaterów, a zarazem żołnierzy i dowódców, prezentując należące do nich przedmioty – obecnie eksponaty znajdujące się w zasobach MIIWŚ.

Przedmioty osobiste, fotografie, książki, elementy umundurowania czy biżuteria patriotyczna to cenne zbiory, a tym samym – materialne dowody wojennych przeżyć. To jednak nie wszystko. Dzięki eksponatom można lepiej poznać losy konkretnych osób, których trwale dotknęła wojenna pożoga. Artefakty pomagają więc współtworzyć narrację o ludziach, których trzeba zachować w pamięci. Popularyzacji wiedzy o nich sprzyja dwujęzyczna, polsko-angielska forma omawianego katalogu.

„Prezentujemy historię ludzi, którzy nie szczędząc krwi i wysiłków, szli w marszu o wolną ojczyznę. Historię zdyscyplinowanych, pełnych fantazji i brawury żołnierzy, którzy zdobywali uznanie w oczach alianckich dowódców” – czytamy we wstępie do publikacji.

W katalogu przedstawiono historie 15 różnych żołnierzy 2. Korpusu Polskiego, w kolejności wyznaczonej hierarchią stopni wojskowych. Poszczególne kolekcje inicjują biogramy uzupełnione zdjęciami portretowymi. W sekcjach zaprezentowano osobiste pamiątki, dewocjonalia czy przedmioty codziennego użytku. Następnie przedstawiono dokumenty, oznaki i odznaczenia, a także fotografie. Całość publikacji uzupełnia zbiór ważnych eksponatów o wysokiej wartości historycznej, których właścicieli nie udało się ustalić.

ADOLF HITLER od przejęcia władzy po triumf w Polsce.
30 stycznia 1933 roku Adolf Hitler został kanclerzem rządu koalicyjnego. Wkrótce zaczął więzić i likwidować swoich lewicowych przeciwników, terroryzować resztę społeczeństwa oraz usuwać Żydów z życia publicznego. Ale dyktatura to tylko jedno oblicze jego rządów. Wielkie środki przeznaczane na cele militarne pobudzały gospodarkę, a roboty publiczne i anulowanie długu zagranicznego wyeliminowały bezrobocie. Między 1933 i 1939 rokiem Hitler pozyskał dla swojej wizji odnowionej Rzeszy większość Niemców. Były to lata jego triumfu w polityce wewnętrznej, podsycania konfliktów z sąsiadami i wyczekiwania na właściwy moment, by spełnić swe mocarstwowe ambicje. Jednak to, co było przyczyną sukcesów Hitlera – nieugięta wiara w wojnę jako narzędzie osiągnięcia wielkości, marzenie o podbojach w Europie Wschodniej i fanatyczny rasizm – z czasem okazało się również fatalną słabością jego reżimu. W dwuczęściowym Czasie Hitlera – ilustrowanym bogatym materiałem fotograficznym – McDonough przedstawia wzlot i upadek Trzeciej Rzeszy pod rządami Führera.
Tom Triumf kończy się po zmiażdżeniu Polski przez Niemcy w 1939 roku. To pierwsza przystępnie napisana historia reżimu nazistowskiego od czasów Powstania i upadku Trzeciej Rzeszy Williama L. Shirera i pierwsza, która skupia się wyłącznie na latach 1933–1945. „Jedna z książek roku!” - Dan Snow

Monograficzne opracowanie losu żołnierzy brytyjskich w Polsce w czasie drugiej wojny światowej zasługuje niewątpliwie na uznanie. Jest to temat nie tylko ważny, ale i nie mniej fascynujący, a niektóre jego wątki są po prostu sensacyjne. Operacji ratowania jeńców brytyjskich z niewoli niemieckiej na ziemiach polskich nadano kryptonim „Dorsze”. Praca Anny Zapalec jest pierwszym, nie tylko w literaturze polskiej, tak obszernym, źródłowym ujęciem dotąd niewpisanego w pamięć zbiorową tego dramatycznego epizodu lat wojny 1939–1945.

prof. dr hab. Mieczysław Nurek

Uważana przez jednych za najważniejszą pracę dotyczącą Holokaustu, a dyskredytowana przez innych, ta książka amerykańskiego badacza Daniela Jonaha Goldhagena (ur. 1959) podejmuje temat wcześniej pomijany przez historyków. Goldhagen zadaje proste pytanie, kim konkretnie byli Niemcy, których rękami dokonał się Holokaust. Odpowiedź opiera na przebadanym przez siebie ogromie dokumentacji w postaci powojennych zeznań sprawców. Goldhagen, urodzony w Bostonie syn ocaleńca z getta w Czerniowcach, śladem ojca harvardzki akademik, szuka odpowiedzi, rozważając szczegółowo przykłady z trzech głównych sfer działania ludobójców. Bada mianowicie funkcjonariuszy batalionów policyjnych mordujących Żydów podczas wojny w Polsce i w ZSRR, pracowników obozów zagłady i strażników prowadzących tak zwane marsze śmierci w 1945 roku. Dochodzi do wniosku, że eksterminacji dokonywali „zwykli Niemcy”, dla których była ona czymś naturalnym z powodu głęboko zakorzenionych antysemickich przekonań. Zdaniem Goldhagena antysemityzm, powszechny wśród Niemców co najmniej od XIX wieku, był przyczyną ich jawnej lub skrytej akceptacji nazistowskiego programu „ostatecznego rozwiązania”, czyli eksterminacji europejskich Żydów. Autor dowodzi na podstawie zgromadzonych danych (drastycznych, niekiedy wprost szokujących), że wbrew rozpowszechnionym poglądom ludobójcy działali dobrowolnie i „bezinteresownie”, prześladując i mordując Żydów dosłownie do ostatnich dni wojny.

Jedenaście wywiadów, jedenaście bohaterek
i bohaterów, którzy przeżyli okupację, getta, obozy –Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück, Majdanek, Stutthof, Bergen-Belsen.
W każdej rozmowie przewija się motyw dbania o wygląd jako bardzo ważny czynnik zachowania godności w sytuacjach granicznych.

Oprócz tego dwadzieścia fotografii i dwadzieścia mikrohistorii o przedmiotach i obrazach, które pokazują wojnę od strony osobistego doświadczenia codzienności, materialności, płci, ciała i stroju.

Karolina Sulej, autorka książki Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady, znów pokazuje przemilczane do tej pory aspekty życia
w czasie II wojny – życia mimo wszystko.

Kolaboracja z Armią Czerwoną na terenach woj. lubelskiego jest jednym z istotnych zagadnień związanych ze stosunkiem mniejszości narodowych do państwa polskiego w okresie II wojny światowej. Jej skala ale przede wszystkim skutki, stanowią bez wątpienia jeden z elementów wpływających na wzajemne relacje w całym okresie okupacji. W prosowieckie działania włączyli się również polscy komuniści, dla których przynależność do powstających komitetów rewolucyjnych czy też czerwonej milicji, stała się niejednokrotnie istotnym czynnikiem ich partyjnej lub resortowej kariery w komunistycznej Polsce po 1944 r.