Bezdroża glottodydaktyki polonistycznej Studia, rozprawy i szkice

Kształtujący się od lat 60. XX wieku, a w Polsce od przełomu wieków XX i XXI dyskurs LGBT – emancypacyjny, tożsamościowy, teoretyczny, artystyczny – powinien skłaniać badaczy do jego naukowej eksploracji. I rzeczywiście, stanowi pole zainteresowania wielu dziedzin naukowych. Traktują o nim filozofowie różnych paradygmatów, psychologowie i socjologowie, przyciąga uwagę antropologów, kulturoznawców, filmoznawców, literaturoznawców. Nie jest nieobecny w refleksji i badaniach lingwistycznych.

W Polsce najwięcej dotychczas uwagi poświęcono problematyce nominacji osób LGBT, która jest bardzo wrażliwym obszarem ujęzykowienia postrzegania i kategoryzowania osób o tożsamości psychoseksualnej innej niż powszechnie przyjęta – przez język zwany ogólnym, ale też przez język „branżowy”, czyli będący w użytku w środowisku osób LGBT.

Tok myślenia autorki kieruje się w stronę działania językowego osób nieheteroseksualnych. Wybiera ona gatunek mowy, który mocą swej performatywności stwarza nową rzeczywistość nie tylko językową – i to zarówno w skali jednostkowej, jak i społecznej. To coming out – publiczne (w różnym zakresie) oświadczenie danego człowieka o znaczeniu ‘jestem osobą LGBT’.

Praktyka komunikacyjna znana od dawna, choć jeszcze tak nie nazwana, bo obecne znaczenie wyrażenia datuje się od lat 60. ubiegłego stulecia, w Polsce pojawiła się w przestrzeni dyskursu publicznego w latach 90. XX w. Bardzo szybko została zaadaptowana: i akt komunikacyjny, nazwany coming outem, i nazwa, będącą cytatem z angielszczyzny.

Książka, mająca jako tło teoretyczne lingwistykę kulturową, traktuje o (relatywnie) nowym na polskiej mapie genologicznej gatunku mowy, jego semantyce i pragmatyce oraz o poszukiwaniach nazewniczych dla zetykietowania go (albo mówiąc językiem nowomedialnym: otagowania). Nazwa w tym przypadku ma bowiem wielki walor, ponieważ nie tylko dokumentuje ewolucję znaczenia wyrażania, ale także niesie z sobą duży potencjał emocjonalny wobec nazywanego wydarzenia komunikacyjnego.

Autorkę zajmuje polska praktyka wychodzenia z szafy, co nie oznacza, że jako tło i dokumentację materiałową pomija coming outy poza Polską i literaturę piękną, w której znajduje reprezentację problematyki LGBT i ilustracje zjawisk, o których pisze. Uważa coming out za gatunek mowy podnadgraniczny, uwagę koncentruję jednak na jego językowym opisie w polskiej przestrzeni dyskursowej.

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 4, Issue 2 to siódmy numer powstałego w 2015 roku czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym, gromadzi bowiem autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską.

Tegoroczny drugi numer kontynuuje kwestie podejmowane w poprzednim, związane ze wpływem szeroko pojętego środowiska uczenia się i przyswajania języka na osiągane rezultaty. Omawiane są badania nad profilem nauczania określanym jako Positive Language Education (Pozytywne Kształcenie Językowe), które łączy nauczanie języka z ogólnymi treściami edukacyjnymi skupiającymi się na dobrym egzystowaniu w społeczeństwie i dbaniem o rozwój własnej osobowości. Temu tematowi poświęcone są dwa pierwsze artykuły. Trzeci artykuł oferuje spojrzenie na środowisko przyswajania języka z perspektywy uczących się, natomiast w czwartym tekście przedstawione są korzyści wynikające z integracji trzech języków w środowisku klasowym dla rozwoju kompetencji w każdym z nich. Piąty tekst podejmuje problematykę kształcenia językowego online, prezentując ciekawe rozwiązania organizacyjno-metodyczne pozwalające na optymalizację procesu nauczania języka poprzez łączenie metod tradycyjnych z kształceniem na odległość. W ostatnim artykule naukowym prezentowane są możliwości zaadoptowania nowego modelu teoretycznego Complex Dynamic Systems Theory (Teoria Złożonych Układów Dynamicznych) dla potrzeb nauczania języka, wskazując zarówno na korzyści, jak i problemy z tym związane. W tomie zawarte są także dwie recenzje niedawno opublikowanych książek: Personality and Emotional Intelligence in Second Language Learning Katarzyny Ożańskiej-Ponikwii (recenzja autorstwa Danuty Gabryś-Barker) oraz Avialinguistics. The Study of Language for Aviation Purposes Anny Borowskiej (recenzja przygotowana przez Adama Wojtaszka). Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Słownik "An English-Polish Dictionary of Linguistic Terms" adresowany jest głównie do studentów neofilologii biorących udział w kursach językoznawczych, oraz do uczestników seminariów magisterskich z zakresu językoznawstwa. Słownik może być także wykorzystany przez nauczycieli języka angielskiego, tłumaczy tekstów z zakresu językoznawstwa i tych, których interesuje praktyczne zastosowanie wyników badań nad językiem. Stanowi dużą pomoc w przyswojeniu i zrozumieniu wielu terminów powszechnie stosowanych w językoznawstwie. Dodatkową korzyścią dla potencjalnego użytkownika Słownika jest możliwość zapoznania się z polskimi odpowiednikami angielskich terminów językoznawczych. Jeśli chodzi o wybór objaśnianych terminów, Słownik nie ogranicza się do konkretnej dziedziny językoznawstwa czy też okresu, ale obejmuje różne dziedziny i szkoły językoznawcze do początku XXI wieku. Przy wyborze terminów uwzględniono powiązania językoznawstwa z innymi dziedzinami nauki. Słownik zawiera pewną ilość terminów z dyscyplin naukowych (np. logika, filozofia, psychologia, etc.), którymi często posługują się lingwiści. W Słowniku znajduje się również polski indeks objaśnianych terminów.

Książka jest pierwszą i jedyną monografią dotyczącą kontaktów językowych angielsko-polskich. Wykorzystano w niej wcześniejsze prace Autorki, jednak zestawienie ich z innymi i poszerzenie sprawiło, że książka prezentuje pełniejszy kontekst zagadnień oraz dokładniej przedstawia problemy potraktowane wcześniej cząstkowo lub mniej obszernie.

Praca składa się z dwóch części – teoretycznej i opisowej – oraz słownika zapożyczeń angielskich. W pierwszej części bardzo kompetentnie i rzetelnie przedstawiono historię kontaktów językowych angielsko-polskich, a także poddano analizie lingwistycznej anglicyzmy zaświadczone w polszczyźnie. Druga część to inwentarz zapożyczeń angielskich, który stanowi bardzo ważny dokument dla historii języka polskiego.

Jest to praca niezwykle przydatna dla anglistów, którzy interesują się wpływem języka angielskiego na polski, dla polonistów zajmujących się poprawnością językową, dla nauczycieli języka polskiego, a także dla tłumaczy i dziennikarzy.

Z recenzji prof. dra hab. Janusza Arabskiego

e-ISBN  978-83-233-8362-8

Pokłosiem czwartego już spotkania naukowego, zatytułowanego „Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii”, które odbyło się 6 maja 2010 roku, jest prezentowana książka. Problematyka zgromadzonych w niniejszym tomie artykułów, podobnie jak w trzech wcześniejszych, koncentruje się wokół dwóch zasadniczych obszarów badawczych, na które składają się zdeterminowane ujęciem diachronicznym wieloaspektowe analizy polskiej leksyki historycznej oraz – genologiczny namysł nad tekstem dawnym i współczesnym. Tom został podzielony na trzy części. W pierwszej części znalazły się teksty poświęcone analizom leksyki. W części drugiej podjęto starania o przedstawienie historycznie zmiennej konceptualizacji pojęć czy zjawisk. Wreszcie w części trzeciej znalazły się artykuły, których autorki za podstawę swych badań przyjęły tekst ujmowany diachronicznie i posłużyły się instrumentarium badawczym genologii lingwistycznej.

Jan Januszowski znany jest przede wszystkim jako wydawca Jana Kochanowskiego, najznakomitszy drukarz polskiego Odrodzenia. Był on prawdziwym człowiekiem Renesansu, l'uomo universale, który odebrał wykształcenie prawnicze, ale zajmował sie historiografią i filologią, teologią i nauka o gwiazdach, pisał i tłumaczył.

Oddawana do rąk Czytelników książka jest pierwszą monografią twórczości pisarskiej Jana Januszowskiego. Autorka zajęła się zidentyfikowaniem, zebraniem i omówieniem różnorodnych prac właściciela Oficyny Łazarzowej, których był autorem lub tłumaczem, oraz tych, o których wiadomo, że pełnił w stosunku do nich rolę twórczego i zaangażowanego w proces powstawania książki redaktora. Pozwoliło to ukazać rozległość zainteresowań Januszowskiego, rozpoznać jego intelektualne upodobania oraz stosunek, zwykle bardzo osobisty, do rozmaitych kwestii kształtujących życie społeczne i kulturalne końca XVI i początku XVII wieku.

Czcionką i piórem kreśli intelektualną sylwetkę architypografa i opowiada życiowe przypadki sekretarza królewskiego, padewczyka rozległej wiedzy i horyzontów, wybitnego wydawcy, pisarza, a wreszcie księdza, z oddaniem służącego sprawie katolickiej reformy.