Bezpieczeństwo Międzynarodowe Polityka - Strategie - Interwencje

...Przedstawiona do recenzji monografia stanowi pogłębione analityczno-porównawcze studium semantyczne postrzegania oraz definiowania bezpieczeństwa w zmieniającym się środowisku bezpieczeństwa. Jest niezwykle cennym materiałem poznawczym dla studentów, wykładowców i badaczy w dyscyplinie nauk o bezpieczeństwie i obronności, a także wszystkich zainteresowanych bezpieczeństwem w obszarze nauk społecznych, przyrodniczych, medycznych i technicznych jak i praktyków służb, inspekcji, straży i wojska... Z recenzji prof. dr hab. Jerzego Koniecznego

Autor podejmuje problematykę wykonywania przez Sejm funkcji kontrolnej i kreacyjnej w procesie kształtowania polskiej polityki zagranicznej, w kluczowym w historii III RP okresie 1997–2004 r. W tych latach Polska – ze znaczącym udziałem Sejmu – zrealizowała dwa główne cele polityczne sformułowane po zmianach w 1989 r.: członkostwo w NATO i w Unii Europejskiej. Autor bada możliwość wpływu parlamentu (w tym także opozycji) na politykę zagraniczną realizowaną przez rząd demokratycznego państwa.

Scrutiny and formation functions of the Sejm in shaping the foreign policy of the Republic of Poland (1997–2004)

The author addresses the issues of the Sejm performing scrutiny and formation functions in the process of shaping Polish foreign policy in the years 1997–2004, especially with regard to the involvement of the Sejm in achieving the two main political objectives formulated after the transformation of 1989: joining NATO and the European Union.

Klepsydra i tron jest zbiorem refleksji nad pojmowaniem czynnika czasu przez polityków i dyplomatów. Autor ilustruje je konkretnymi przykładami, także z własnych doświadczeń zawodowych – praktyka dyplomacji. Publikacja nie jest systematycznym wykładem, lecz eseistyczną peregrynacją po rozmaitych aspektach czasu i potęgi.

Dokonująca się obecnie rewolucja technologiczna przyspieszyła czas, spłaszczyła jego wymiar. Globalizacja synchronizuje kulturowe zegary świata, a skala wyzwań globalnych wymusza wydłużenie temporalnych perspektyw w myśleniu politycznym.
Polityka była zawsze naznaczona pokusą do zapanowania nad czasem, dążeniem do jego kontrolowania. Dziś, aby być skuteczna, musi zaakceptować prymat czasu i uznać całkowitą temporalność politycznej rzeczywistości.

Piotr Antoni Świtalski jest zawodowym dyplomatą w randze ambasadora tytularnego. Był m.in. wiceministrem spraw zagranicznych w rządzie Marka Belki. Sprawował funkcje ambasadora – stałego przedstawiciela RP przy Radzie Europy, ambasadora – szefa delegatury Unii Europejskiej w Armenii, dyrektora planowania politycznego w Sekretariacie Rady Europy, szefa departamentu w Sekretariacie OBWE, dyrektora departamentu strategii i planowania MSZ, dyrektora departamentu Azji i Pacyfiku MSZ. Jest doktorem nauk humanistycznych. Poglądy wyrażone w książce mają wyłącznie osobisty charakter.

Praca zbiorowa Kryzys tożsamości politycznej a proces integracji europejskiej dotyczy jednego z najistotniejszych problemów współczesnego świata, a nie tylko Europy. Jest to problem tożsamości (głównie zbiorowej - jak tożsamość narodowa, ale także indywidualnej) powstały w sytuacji, gdy ogólnoświatowe procesy globalizacji „wypłukują" stopniowo jej mocne i tradycyjne podstawy. Rzecz nabiera szczególnego znaczenia dla krajów i narodów europejskich, które weszły na ścieżkę stopniowej integracji w imię zjednoczonej Europy. (...) Stąd też refleksja nad zaistniałą sytuacją jest nie tylko nader ciekawa ze względów czysto poznawczych, lecz także ogromnie ważna ze względów praktycznych. Formułowany przez intelektualistów model kształtowania się wzajemnych relacji pomiędzy podmiotami zbiorowymi w jednoczącej się Europie, jak również diagnozy sytuacji wyjściowej mogą mieć wpływ na decyzje polityków, a pośrednio także na zachowania owych podmiotów. (...) Publikacja z pewnością okaże się niezwykle interesująca dla wszystkich osób zainteresowanych problematyką jednoczenia się Europy, ale także dla tych, którym nieobce są sprawy współczesnej filozofii polityki, czy wreszcie - po prostu nieobojętna im jest przyszłość naszego kraju.
prof. dr hab. Andrzej Szahaj

Kulisy nierównej dyplomatycznej gry...

Po wznowieniu oficjalnych stosunków między USA a ZSRR w 1933 roku i w czasie całej prezydentury Franklina D. Roosevelta, wyjątkowo ważną i trudną funkcję pełniło pięciu pierwszych ambasadorów Stanów Zjednoczonych w Związku Radzieckim. William Bullitt, Joseph Davies, Laurence A. Steinhardt, William H. Standley i William Harriman różnie wywiązywali się z tej trudnej dyplomatycznej misji. Sytuacja skomplikowała się w momencie wybuchu II wojny światowej, a zwłaszcza po 22 czerwca 1941, kiedy to Niemcy zaatakowały ZSRR, a kilka miesięcy później Józef Stalin stał się oficjalnym sojusznikiem aliantów w wojnie z hitlerowskimi Niemcami. Jednak wbrew rozsądnym i rzetelnym raportom swoich ambasadorów o prawdziwych intencjach i charakterze władz Kraju Rad, prezydent USA nie przestawał zabiegać o względy Stalina, ignorując przejawy coraz wyraźniejszej ekspansjonistycznej polityki ZSRR w Europie Środkowo-Wschodniej.

Bogdan Grzeloński, wykorzystując mało znane amerykańskie i rosyjskie materiały źródłowe omawia stosunki między USA a ZSRR w latach 1933–1945, na pierwszym planie stawiając działalność ambasadorów amerykańskich w ZSRR. Prezentuje ich relacje z ludźmi radzieckiej władzy, opinie o ZSRR i bieżących wydarzeniach politycznych. Treść wzbogaca ciekawymi angedotami z życia radzieckich i amerykańskich polityków. Z interesującej perspektywy ujawnia kulisy polityki międzynarodowej m.in. – rozmowy o sprawie polskiej, konferencje „wielkiej trójki” w Teheranie i Jałcie oraz realizację pomocy ZSRR w ramach lend-lease act.

Stając się formalnie od grudnia 1941 r. sojusznikiem Stalina, Roosevelt skrupulatnie wypełniał podejmowane wobec niego zobowiązania. Choć nie miał złudzeń co do istoty stalinowskiej dyktatury, nie zmienił zdania, uważając, że jest ona mniej groźna niż hitlerowska, bo nie zakładała podboju świata z użyciem militarnej siły. Roosevelta nie nurtował dylemat, jaką cenę płaci za sojusz z Kremlem.

Roosevelt nie reagował, kiedy Stalin obciążył Niemców zbrodnią katyńską albo dyskredytował polski rząd na emigracji, zrywając z nim stosunki dyplomatyczne i oskarżając o współpracę z faszystami, lub kiedy odmówił Waszyngtonowi wykorzystywania lotnisk na Ukrainie w czasie powstania warszawskiego.

W książce poddano analizie najważniejsze problemy w stosunkach polsko-niemieckich niemal dwadzieścia lat po zawarciu traktatów: dwa plus cztery, o zjednoczeniu Niemiec, o potwierdzeniu granicy pomiędzy Polską a Niemcami oraz o dobrosąsiedzkich stosunkach między RP i RFN. Założeniem redaktorów i autorów było przedstawienie możliwie szerokiej panoramy osiągnięć i porażek w budowie nowych relacji między sąsiadującymi państwami, obciążonymi tragicznie przez historię, którym ta sama historia stworzyła szansę na nowy początek. Nacisk położono na tło prawnomiędzynarodowe, jakkolwiek analiza wymagała licznych odniesień do prawa wewnętrznego obu państw.
Niektóre z poruszonych zagadnień:
? odpowiedzialność za bezprawne wszczęcie i prowadzenie wojny
? konstrukcja prawna tytułu historycznego do terytorium
? roszczenia majątkowe, świadczenia wyrównawcze, świadczenia pomocowe
? nacjonalizacja i restytucja mienia w Polsce
? dziedzictwo kulturowe
? reforma prawa o obywatelstwie w Niemczech

Władysław Czapliński – profesor nauk prawnych, dyrektor Instytutu Nauk Prawnych PAN, profesor w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego i w Europejskiej Wyższej Szkole Prawa i Administracji. Przewodniczący Komitetu Doradczego ds. Prawa Europejskiego przy Ministrze Sprawiedliwości. Autor i współautor wielu monografii, podręczników i artykułów opublikowanych w kraju i za granicą.

Bernard Łukańko – doktor, adiunkt w Zakładzie Prawa Międzynarodowego i Prawa Unii Europejskiej Instytutu Nauk Prawnych PAN w Warszawie. Specjalizuje się w prawie cywilnym, prawie europejskim oraz w badaniach prawnoporównawczych.