Formułowanie Kategorii Pojęciowej Bezpieczeństwa

Europa to nie jedyny burzliwy kontynent.
Począwszy od mozolnych prób wyzwolenia się spod europejskich wpływów, przez serię rewolucji i operacji militarnych, aż po ostatnie wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych szanse Ameryki Łacińskiej na wygraną w międzynarodowej rozgrywce nigdy nie były wyrównane.
Walki wyzwoleńcze prowadzone przez Simona Bolívara, operacja Kondor wymierzona w polityczną opozycję, amerykańska inwazja na Panamę prowadzona „w słusznej sprawie”, kryzys kubański czy wojna z kartelami narkotykowymi. Autorka przygląda się najważniejszym wydarzeniom z historii i współczesności obydwu kontynentów, tworząc dynamiczny i porywający opis, poparty wieloletnimi badaniami oraz danymi. Całość porządkują szczegółowe tabele chronologiczne, podsumowujące każdy opisywany okres – od 1776 do 2016 roku.
Choć amerykańska odmiana gry w ruletkę powstała we Francji, to jednak na stałe zadomowiła się właśnie za oceanem. Od europejskiej wersji różni ją obecność dwóch, a nie jednego pola „0”. Jeśli w nich znajdzie się kulka, gracze przegrywają wszystkie zakłady. W ten sposób amerykańskie kasyna zapewniają sobie dwukrotnie większe szanse na dochody z tej gry. Podobnie rzecz ma się w przypadku stosunków Stanów Zjednoczonych z Ameryką Łacińską. Choć „gra” z Europą przynosiła położonym na tych terenach koloniom niewątpliwe straty, to postawienie na kontakty z wielkim sąsiadem z północy nie okazało się lepszym zakładem. Wręcz przeciwnie, region, uznawany często za „amerykańskie podwórko”, rzadko kiedy zyskiwał na tych relacjach, będąc często już nie tylko wyzyskiwany ekonomicznie, ale także manipulowany politycznie. Mimo to przez długi czas kraje Ameryki Łacińskiej niczym nałogowi hazardziści powracały do gry, licząc, że następne rozdanie odwróci ich złą passę.

Niniejsza monografia dotyczy bezpieczeństwa międzynarodowego ze szczególnym uwzględnieniem aspektów metodologicznych i systemowych. Autorzy poszczególnych artykułów poruszają kwestie związane z badaniami systemowymi w naukach o bezpieczeństwie oraz zagadnienia metodologii badań bezpieczeństwa. Omawiają nowy ład międzynarodowy, transformację porządku europejskiego po zimnej wojnie i wpływ czynnika technologicznego na międzynarodowy wymiar bezpieczeństwa.
Autorzy analizują również aspekty systemowe i regionalne. Opisują rolę i znaczenie sił specjalnych w walce z zagrożeniami współczesnego bezpieczeństwa międzynarodowego, a także polityczny i technologiczny wymiar mocarstwowości kosmicznej. W ramach problematyki regionalnej omawiają dylematy i wyzwania polityki bezpieczeństwa europejskiego państwa średniego (na przykładzie Republiki Czeskiej), poruszają kwestię wspólnoty bezpieczeństwa w odniesieniu do organizacji Mercosur oraz analizują wyzwania geopolityczne Białorusi po zakończeniu „pauzy strategicznej”.
Dopełnieniem analizowanego wymiaru regionalnego są teksty poświęcone zagrożeniom ekonomicznego wymiaru bezpieczeństwa w strategiach bezpieczeństwa narodowego państw bałtyckich, a także wpływowi sytuacji w Ukrainie i w Republice Białorusi na bezpieczeństwo Polski w koncepcjach i praktyce politycznej ugrupowań prawicowych w Polsce po 2015 roku.

Pierwsza w polskiej literaturze – wyjątkowa w odbiorze – historia teorii stosunków międzynarodowych! Książka łączy historyczną myśl o stosunkach międzynarodowych i jej współczesną interpretację z wiedzą o najważniejszych wydarzeniach w dziejach świata (budowa i upadek imperium rzymskiego, wojna peloponeska, odkrycie Nowego Świata, wojna trzydziestoletnia, traktat westfalski, XIX-wieczny system międzynarodowy, budowa imperium brytyjskiego, kolonializm). Przedstawia także współczesne aspekty stosunków międzynarodowych, takie jak: sprawiedliwość, suwerenność, wojna i pokój, kosmopolityzm czy komunitaryzm. Zajmując się kwestiami teoretycznymi, autor prowadzi narrację w stylu eseistycznym, dostarcza licznych przykładów pozwalających na ich lepsze zrozumienie, porusza także problemy wywołujące emocje i skłaniające czytelnika do rozstrzygnięć o charakterze moralnym. Andrzej Gałganek bez natrętnej gorliwości badacza fascynata bądź krytykanta, ale z przekonaniem o istnieniu i niedocenianiu myśli politycznej przez badaczy stosunków międzynarodowych rekonstruuje – wedle przyjętych przez siebie kryteriów – długą tradycję myślenia o stosunkach międzynarodowych jako obszarze ścierania się myśli, idei i politycznych wartości, obecnych w historii stosunków międzynarodowych, mając jednocześnie świadomość, iż jest to przedsięwzięcie niezwykle złożone, a nawet, jak pisze, problematyczne. Szczęśliwie takie ryzyko podejmuje, przybliżając w kolejnych rozdziałach trzy tradycje w nauce o stosunkach międzynarodowych, a więc empiryczną tradycję (realizm polityczny, moralny pesymizm, realizm empiryczny oraz tradycję hobbesowską), tradycję normatywną (zbudowaną na idealistycznym przesłaniu utopijności, etyce i moralności racjonalistycznej) oraz tradycję historystyczną. Tym samym łagodzi ostrą tezę M. Wighta o niedostatku teoretyzowania o stosunkach międzynarodowych. (Fragment recenzji prof. dr hab. Teresy Łoś-Nowak)

Obserwowany "zwrot kulturowy" w naukach humanistycznych i społecznych, a wraz z nim procesy antropologizacji tych nauk stały się przyczyną podjęcia w 2 tomie Kultury w stosunkach międzynarodowych kolejnych wątków, ogniskujących się wokół pułapek kultury. Autorzy piszący o pułapkach kultury wskazują zatem na „zasadzki” i „podstępy” w pogoni za kulturą w praktyce życia społecznego, także przeniesionego na poziom systemu międzynarodowego.
Zmagania z kulturą zostały uporządkowane w trzech częściach, przedstawiających najważniejsze tematy: problem kulturyzacji stosunków międzynarodowych i polityzacji kultury (część I), wyzwania w świecie różnorodnym kulturowo (część II) oraz perspektywy regionalne i lokalne, ukazujące praktyczne przejawy funkcjonowania kwestii kulturowych na przykładach z całego świata: Polski, Izraela, Indii, Azji Południowo-Wschodniej, Ameryki Łacińskiej (część III).

Dla Europy to największy ruch migracyjny związany z konfliktami zbrojnymi od czasu II wojny światowej. Rządzący w Polsce zasadniczo prawie jednogłośnie odmówili przyjęcia uchodźców z Syrii, Palestyny, Jemen, Sudanu, Afganistanu i innych południowych państw, gdzie trwa terror i wojna. „Nikt nas nie zmusi do przyjęcia uciekinierów”, „Są to głównie migranci ekonomiczni, którzy szukają łatwego i lepszego zarobku”, „Wśród uchodźców są terroryści islamscy, które znienawidzą naszych wartości.” Taką narracje słyszeliśmy codziennie w publicznych mediach. Wiele wskazuje na to, że ostanie trzy dekady to najlepsze lata dla Polski od wielu pokoleń. Nic dziwnego, że nikt nie chce, by ktoś stanął na drodze do dalszego sukcesu i dobrobytu, a najmniej, żeby to byli migranci z obcych i oddalonych nam kultur. Wiele się mówi o bohaterach, którym Polska zawdzięcza odzyskaną wolność. Myślę że ci bohaterowie oczekiwaliby od nas więcej, niż czynimy obecnie, by chronić prześladowanych. Gdyby do nas wrócili, byłoby nam wstyd.Z Przedmowy Petera StratenwerthaJean Ziegler (ur. 1934) ? socjolog, dyplomata, specjalista w kwestii suwerenności żywnościowej. Był profesorem paryskiej Sorbony i uniwersytetu w Genewie. Przez wiele lat zasiadał w szwajcarskim parlamencie federalnym z ramienia Szwajcarskiej Partii Socjalistycznej. W latach 2000-2009 pełnił funkcję Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. Prawa do Wyżywienia oraz członka Komitetu Doradczego Rady Praw Człowieka ONZ. W Polsce nakładem Instytutu Wydawniczego Książka i Prasa ukazały się jego Nienawiść do Zachodu (2010), Imperium hańby (2011), Geopolityka głodu (2013) i Szwajcaria, złoto i ofiary (2016).

"Witaj na pokładzie!" – tymi słowami dyrektor Marek Karp witał często nowych pracowników w Ośrodku Studiów Wschodnich przy ul. Koszykowej w Warszawie. Dopiero po kilku latach wielu z nas zaczęło zdawać sobie sprawę, że te słowa były nie tylko sympatycznym gestem, lecz także miały głębszy sens. Stawaliśmy się członkami załogi jednej z najciekawszych instytucji, jakie powstały po upadku komunizmu w niepodległym Państwie Polskim. Weszliśmy na pokład okrętu, a nie statku wycieczkowego, gdzie niezależnie od politycznych wiatrów mieliśmy wypełniać długodystansową misję – wspierać informacją i analizą politykę zagraniczną Polski, przede wszystkim na Wschodzie.