Byliśmy Głupi

Cześć, jestem Słoniu i jestem super! Sto razy lepszy niż inni. Mam muskuły i tatę dyrektora. Tata lubi, jak zwyciężam, więc się staram. Jedno, co mnie martwi, to moje jutrzejsze urodziny. Mam zaprosić kolegów. Rzecz w tym, że ich nie mam…

Grupa nastolatków przenosi się do osiemnastowiecznej Polski. Mają sprawdzić, kto odpowiada za upadek Rzeczypospolitej. Źli sąsiedzi? Beznadziejny król? A może po prostu pech? Dziwne? Wcale nie! W niedalekiej przyszłości nauka historii wygląda zupełnie inaczej… Szczególnie gdy nauczycielem jest pan Cebula.

Bogato ilustrowana seria "Ale historia…" z humorem przekazuje fakty historyczne i ciekawostki. Z piątej części dowiecie się między innymi, czy liberum veto to czarodziejskie zaklęcie, na co Stanisław August Poniatowski wydawał pieniądze i po czym poznać fałszywych przyjaciół.

W latach 20. XIX wieku Warszawa zyskała nową ulicę, a właściwie szeroką aleję. Od dawno nieistniejącej żydowskiej osady Nowa Jerozolima dostała dumną nazwę Nowa Droga Jerozolimska, zmienioną później na Aleje Jerozolimskie. W ciągu kilku dziesięcioleci, m.in. dzięki wybudowaniu przy niej kolei, stała się jedną z głównych arterii miasta. W latach 1870–1939 Aleje stanowiły elegancki bulwar. Tu w swoich ulubionych lokalach spotykała się polska elita finansowa i intelektualna, przy tej ulicy mieszkało wielu wybitnych Polaków, a ich domy i siedziby wielu instytucji były dziełami czołowych architektów polskich i zagranicznych. Losy Alej Jerozolimskich są nierozerwalnie splecione z historią Polski. W czasie drugiej wojny światowej, zwłaszcza powstania warszawskiego, były rozjeżdżane czołgami, bombardowane i podpalane. Po wojnie zaś je częściowo odbudowano i postawiono nowe budynki, m.in. Dom Partii i Centralny Dom Towarowy. Ulica była świadkiem wielu ważnych wydarzeń, ale także mniej chwalebnych epizodów. Dzieje Alej Jerozolimskich w sposób popularny opisuje dr Artur Bojarski, historyk, varsavianista, pracownik Muzeum Historycznego w Legionowie. Pod jego piórem ożywają miejsca, domy i mieszkający w nich ludzie, ich historie i przeżycia, często dramatyczne. Atutem książki są fotografie ukazujące Aleje dawne i współczesne. Miłośnicy dziejów Warszawy nie mogą przegapić tej publikacji.

Księga przygotowana na stulecie urodzin profesora Aleksandra Gieysztora zawiera teksty dotyczące różnych dziedzin jego działalności, osobiste wspomnienia przyjaciół, współpracowników i uczniów oraz publikowane po raz pierwszy listy profesora (wybór). Tom uzupełniają fotografie, również w ogromnej większości do tej pory niepublikowane. Publikacja ukazuje bogatą działalność Aleksandra Gieysztora jako wykładowcy i mistrza młodych adeptów historii, badacza o światowej renomie utrzymującego ścisłe kontakty z uczonymi z zagranicy, wreszcie – dyrektora Zamku Królewskiego głęboko zaangażowanego w jego odbudowę. Prezentuje też takie karty z życiorysu Gieysztora, jak jego działalność w podziemiu w czasie okupacji czy późniejsze zaangażowanie w szeroko pojęte kształcenie historyczne. Unikatowa edycja listów, obejmująca wybór korespondencji profesora (przede wszystkim z innymi polskimi uczonymi), ukazuje niezwykle interesujący obraz polskiego środowiska naukowego drugiej połowy XX wieku. Zarówno z tekstów, jak i z listów wyłania się sylwetka nie tylko wybitnego, wszechstronnego uczonego, organizatora życia kulturalnego w powojennej Polsce, lecz także człowieka niezwykle ciepłego i życzliwego w codziennych kontaktach z ludźmi.

Aleksander Gieysztor (1916–1999) – historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Instytutu Historycznego UW (1955–1975), pierwszy dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie (1980–1991), prezes Polskiej Akademii Nauk (1981–1983, 1990–1992). Podczas II wojny światowej uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., później oficer KG AK.

Archeologia wspólnotowa obejmuje w swoim polu dwa istotne aspekty, niewykluczające się nawzajem: możliwość realizowania działań nastawionych na badanie materialnych śladów przeszłości, przy uwzględnieniu oczekiwań oraz potrzeb współcześnie żyjących ludzi. Słowem, archeologia wspólnotowa wychodzi naprzeciw współczesnym poglądom, według których dziedzictwo kulturowe (archeologiczne) jest dobrem (zasobem) – można je, a nawet więcej: należy rozsądnie wykorzystywać dla dobra współczesnych i przyszłych pokoleń. Mając to na względzie, w książce Archeologia wspólnotowa – poznając przeszłość, nie zapominając o teraźniejszości przedstawiono problematykę archeologii wspólnotowej i skonceptualizowano jej treść i formę. Rozważania te dopełnione zostały przez kwestie dotyczące roli i znaczenia współpracy pomiędzy archeologią a lokalnymi wspólnotami. Opisano też reprezentatywne projekty i prace terenowe, ukazujące różne wymiary współpracy pomiędzy archeologią a społeczeństwem. Zamierzeniem redaktorów tomu było zebranie najnowszych i oryginalnych prac, powstałych w polskim środowisku naukowym, które odnoszącą się do współpracy i włączania lokalnych wspólnot w prace naukowe oraz ochronę dziedzictwa kulturowego. Jest to pierwsza tego rodzaju publikacja na polskim rynku wydawniczym.

Idea uspołecznienia archeologii – zasadniczy cel, jaki stawiają sobie redaktorzy tomu i jego autorzy – to pomysł godny uznania nie tylko jeśli chodzi o upowszechnienie interesującej nas dyscypliny. Jak wynika z lektury tekstów, zawiera w sobie znacznie wzbogacony walor poznawczy, tkwiący już w samych założeniach archeologii wspólnotowej. Zawarte bowiem w tytule sformułowanie „poznając przeszłość, nie zapominając o teraźniejszości” oznacza nie tylko odniesienie do najnowszych, często tragicznych wydarzeń, które pamiętamy, lecz komunikuje o tym, że ukierunkowana perspektywicznie teraźniejszość stanowi pryzmat, za pośrednictwem którego postrzegamy przeszłość i dla której ją poznajemy.
z recenzji prof. dr. hab. Henryka Mamzera

Tom zgromadził wybitnych polskich badaczy tworzących zręby archeologii wspólnotowej i nadających kierunek przyszłym badaniom w jej zakresie. Niniejsza praca jest pokłosiem dojrzałej, a zarazem oryginalnej refleksji i podejmowanych zgodnie z nią badań empirycznych.
z recenzji prof. dr hab. Danuty Minty-Tworzowskiej

Translated by Barbara Komorowska In contrast to the already published works in which I implement the ‘programme’ of the ethnography of historical thought, in this book, I have shifted the emphasis from ethnographic descriptions and thinking by means of large issues to thinking about great issues. Shifting the emphasis makes it possible to give a dimension of perceived realism to large issues – to think realistically and specifically about them. At the same time, it causes a change in the nature of ethnographic descriptions. They are no longer so ‘thick’. This means that this work is neither an autotelic nor a mixed case study. What I present in this monograph is an analysis of ethnographic information. It makes it possible to get to know the people from which it comes, as much as it makes it possible to primarily know the cultural world in which we all live. Ethnographic information comes from conference statements and views expressed in discussions and monographs. Usually, I extract non-key statements from them from the point of view of their authors. Being specific social events, they are explored and treated as telling something about large issues present in the study of the past.

8 stycznia 1945 roku na placu apelowym w Owińskach pod Poznaniem uroczyście żegnano żołnierzy Szkoły Podchorążych w Brunszwiku. Podchorążowie byli ustawieni w czworoboki, sypał śnieg, a pochodnie z trudem oświetlały paradnie ustawionych żołnierzy. Nadszedł Brigadfuhrer SS Ballauff wraz ze swoim sztabem, by pożegnać swoich żołnierzy. W poruszającej przemowie apelował, by nawet w trudnych chwilach pozostać wiernym przysiędze, oraz wlewał w serca otuchę. Po raz ostatni 600 głosów odśpiewało hymn narodowy oraz Treulied (Pieśń o Wierności - stary utwór śpiewany przez Waffen SS).