Changes for Security in the XXI Century

Dla wielu alianckich żołnierzy, oficerów i niezliczonej rzeszy domorosłych strategów II Wojna Światowa w Europie wydawała się bliska końca, gdy późnym latem 1944 roku sojusznicze armie przetoczyły się przez północną Francję, Belgię, Luksemburg i stanęły u samych wrót Niemiec. Jednak wydarzenia września, października, listopada i grudnia w bardzo bolesny i dobitny sposób rozwiały te nadzieje.
Historia walk na terenach pomiędzy Normandią a niemiecką granicą została opowiedziana w wydanym już Breakout and Pursuit. Niniejszy tom opisuje doświadczenia amerykańskich 1. i 9. Armii, 1. Alianckiej Armii Powietrznodesantowej i amerykańskich jednostek walczących pod brytyjskim i kanadyjskim dowództwem na północnym skrzydle frontu rozciągającego się wszerz Europy od Holandii po Morze Śródziemne. Operacje amerykańskiej 3. Armii w centrum zostały opisane w The Lorraine Campaign; działania 7. Armii na południu zostaną przedstawione w The Riviera to the Rhine, tomie będącym w przygotowaniu.
W przeciwieństwie do towarzyszącego pościgowi wielkiego „wymiatania”, przełamywanie Wału Zachodniego doprowadziło do niezwykle wyczerpujących walk. Opisaną w tej książce kampanię prowadziły wielkie armie, lecz ich siłą napędową byli pojedynczy żołnierze przeciwstawiający swoją odwagę i wytrzymałość surowym żywiołom i zaciekłemu oporowi nieprzyjaciela. Pośród cierpień w lesie Hürtgen, frustracji towarzyszącej operacji Market-Garden, czy brutalności walk o Akwizgran waleczność amerykańskiego żołnierza i jego dzielnych sojuszników okazała się być niezastąpionym składnikiem ostatecznego zwycięstwa.

Bezpieczeństwo zaliczane jest do najwyższych potrzeb i wartości człowieka, a jego znaczenie każdy dostrzegać może codziennie. Stanowi ono dobro
osobiste, jak również społeczne — i to zarówno w wymiarze lokalnym, jak też państwowym, a nawet globalnym. Zagrożenia i wyzwania godzące w bezpieczeństwo pojawiają się nieprzerwanie. Rodzi to konieczność bieżącego rozwiązywania
pojawiających się problemów, jako warunek konieczny dla tworzenia warunków istnienia, rozwoju i normalnego funkcjonowania ludzkości.
Za jedno z najpoważniejszych zagrożeń bezpieczeństwa współczesnego świata uznawany jest terroryzm. O skomplikowanej naturze tego zjawiska
świadczyć mogą choćby kłopoty z samym jego zdefiniowaniem, co już napotyka liczne problemy i ograniczenia. Politycznym celem terroryzmu jest
destabilizacja państwa w jego różnorodnych wymiarach, poprzez niszczycielskie oddziaływanie na organy jego władzy. Drogą do jego osiągnięcia mają być przede wszystkim ataki na ludność cywilną, obliczone na masowość ofiar i widowiskowość skutków, a globalną atmosferę strachu przed staniem się ofiarą kolejnego zamachu terrorystycznego uznać należy za niewątpliwy sukces
terroryzmu. Przynosi ona ze sobą negatywne skutki o charakterze psychologicznym, społecznym, politycznym, ekonomicznym, prawno‑organizacyjnym
i militarnym.
Zjawisko terroryzmu w dzisiejszym świecie różni się znacznie od jego wcześniejszych przejawów, ewoluując — między innymi — od problemu
o skali lokalnej do zagrożenia o charakterze ogólnoświatowym. Jego korzenie sięgają odległych czasów, a historyczne symptomy wielokrotnie wpływały na losy świata, wskazując kolejne „kamienie milowe” w dziejach ludzkości.
Coraz większe możliwości stwarza mu postęp technologiczny i postępująca globalizacja, zaś wartości demokratyczne, gwarantujące jednostkom określone prawa, pociągają za sobą także znaczną swobodę działania organizacji terrorystycznych. Aktualnie trudno byłoby uznać, że jakiekolwiek państwo, czy organizacja międzynarodowa, jest całkowicie wolne od zagrożeń tego typu, zaś potencjalną ofiarą zamachu terrorystycznego stać się może praktycznie każdy.
Terroryści dysponują wieloma metodami, za pomocą których mogą przeprowadzić planowany atak, posługiwać się też mogą całą gamą środków. Ogólnie
dzieli się je na konwencjonalne (broń palna, broń biała i niebezpieczne narzędzia, materiały wybuchowe i inne nietypowe środki) oraz niekonwencjonalne(elektroniczne, broń masowego rażenia). W tym drugim kontekście mówi się nawet o superterroryzmie, stanowiącym — ze zrozumiałych względów — potencjalnie znacznie większą siłę oddziaływania.
Zarówno bieżące funkcjonowanie organizacji terrorystycznych, jak i dokonywanie spektakularnych ataków, wymaga odpowiedniego zaplecza finansowego. To ono właśnie stanowi podstawę dla planowania ich rozmiarów
i wyznaczania celów. Finansowanie nowoczesnych grup terrorystycznych dotyczy również promowania ich ideologii oraz celów, do jakich dążą. Poza
przemocą, organizacje te stosują często wyrafinowane formy public relations,
wykorzystując także media masowe. Odgrywają one podstawową rolę w kalkulacjach terrorystów, gdyż stanowią główne źródło informacji o prowadzonej
działalności, w tym dokonanych atakach. Nadrzędnym celem terrorystów jest zastraszenie opinii publicznej; związek między terroryzmem a mediami
polega więc na potrzebie współistnienia: dzięki sprawozdaniom medialnym informacja taka dociera do szerokiej rzeszy adresatów, z kolei media — prezentując je — dążą do zwiększenia liczby odbiorców.
Według ekspertów, znaczna liczba zamachów terrorystycznych napędzanych
jest aktualnie motywacją religijną, zwłaszcza islamską. Fundamentalizm religijny, zmierzający do narzucenia innym wyznawanych przez siebie zasad
wszelkimi sposobami, w tym siłą, jest o tyle niebezpieczny, że jego przedstawiciele tkwią w przekonaniu, iż realizują wolę boską na Ziemi, tłumacząc tym swoje zbrodnie. Dla fundamentalistów islamskich Zachód jest antymuzułmański, bezbożny i niemoralny, a dla fanatycznej części islamskich ekstremistów dżihad z niewiernymi oznacza przede wszystkim starcie zbrojne, w tym stosowanie metod terrorystycznych. Potencjalnie obszarem takiej walki stać może się również terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, promującej wartości
kultury Zachodu. Choć Polska nie należy do państw bezpośrednio zagrożonych atakami terrorystycznymi, to istnieje cały katalog przesłanek, dla których
nie można całkowicie wykluczać zwiększenia zainteresowania Polską ze strony organizacji terrorystycznych.
Terroryzm jest zjawiskiem charakteryzującym się dużą różnorodnością i dynamiką. Posiada wiele klasyfikacji opartych na rozmaitych kryteriach
i równie dużo źródeł pochodzenia. Dopóki istnieją motywy, dla których ludzie sięgają po metody terrorystyczne, przewidywać można, że zjawisko to będzie występowało w przyszłości z równie dużą intensywnością.
Poruszone tu pobieżnie wątki rozwinięte zostały w poszczególnych częściach niniejszej publikacji, do lektury której — w imieniu wszystkich autorów
— serdecznie zachęcam.

„Nowe, prowokujące ujęcie II wojny światowej (…) długo oczekiwany powiew świeżego powietrza (…) autor jest mistrzem w swojej dziedzinie”.
Keith Lowe, Daily Telegraph

„Szczegółowo przedstawiona historia, która nie unika kwestionowania konwencjonalnych osądów moralnych na temat II wojny światowej”.
Independent, Books of the Year

„Mocna, wyczerpująca pozycja o śmierci, która spadała z nieba na naszym kontynencie przez prawie sześć lat”.
Dan Jones, Daily Telegraph, Books of the Year

„Najważniejsza książka na temat II wojny światowej kilku ostatnich dekad (…). Wspaniała (…) musi być obecnie uważana za standardową pozycję na temat działań bombowych”.
Richard J. Evans, Guardian

„Jest mało prawdopodobne, by powstała praca przewyższająca tę pozycję skalą, zakresem podejmowanych zagadnień, czy wkładem w wiedzę”.
Jill Stephenson, Times Higher Education

„Pierwsze pełne ujęcie działań bombowych w Europie (…) mistrzowska pozycja”.
Barney White-Spunner, Country Life, Books of the Year

„Wzorcowa (…). Autorytatywna książka Overy’ego, rezultat wielu lat badań archiwalnych, należy niewątpliwie do najważniejszych pozycji na temat drugiej wojny światowej, jakie ukazały się w ostatnich latach”.
Gary Sheffield, New Statesman

„Doskonała (…). Overy jest erudytą i błyskotliwym narratorem, którego badania są znakomite a ich wnioski wydają się być trafne i przekonujące nawet jeśli przeciwstawiają się ustalonym trendom (…) ustanowił nowy standard w badaniach nad wojną powietrzną”.
Roger Moorhouse, Financial Times

„Wybitna (…) mocna książka”.
Hugh Macdonald, Herald

„Nadzwyczajna i obszerna historia działań bombowych w Europie (…) niezwykle szczegółowa i dobra warsztatowo, jak również bardzo interesująca”.
Tobias Grey, Spectator

Jedną z podstawowych potrzeb każdego człowieka jest wolność od strachu oraz poczucie bezpieczeństwa. Każda jednostka ludzka, grupy społeczne czy też państwa zabiegają o swoje bezpieczeństwo już od najdawniejszych czasów. Jego zaspokojenie określa nie tylko warunki funkcjonowania i rozwoju ludzkiej cywilizacji, ale także umożliwia dążenie do wyższych potrzeb. Mimo, że bezpieczeństwo jest bardzo różnie określane i pojmowane to stanowi jedną z najwyżej cenionych wartości zarówno przez jednostki, jak i narody i organizacje. Obecnie, w XXI wieku, kiedy rozwój cywilizacyjny jest na bardzo wysokim poziomie, gdzie państwa nie tylko dysponują środkami militarnymi do utrzymania swojego bezpieczeństwa, ale posiadają szeroką wiedzę w tym zakresie, zdawać by się mogło, że w obszarze bezpieczeństwa wszystko zostało już powiedziane. Tak jednak nie jest. Im większą bowiem wiedzę człowiek posiada, tym więcej dostrzega współzależności w otaczającym go świecie i tym więcej stawia pytań, także tych związanych z jego bezpieczeństwem.
W dobie „zimnej wojny” podstawą bezpieczeństwa człowieka, społeczeństwa oraz państwa był rozkład sił militarnych między dwoma blokami wojskowymi. Definiowanie bezpieczeństwa oraz wskazywanie obszarów z nim związanych, było wręcz jednoznaczne. Mówiono wówczas, przede wszystkim, o bezpieczeństwie w perspektywie militarnej.
Koniec XX i XXI wieku przyniósł nowe spojrzenie na rzeczywistość. Dynamicznie rozwijający się świat, oparty na przepływie kapitału, wirtualna rzeczywistość kreowana przez konsumpcję oraz brak zagrożenia wojną totalną spowodowały, że przez moment zapomniano o bezpieczeństwie człowieka (posiadano pozorne poczucie bezpieczeństwa), a wizja przyszłości ujmowana była przez pryzmat ponowoczesności i nieokreśloności. Takie postrzeganie świata, wymusiło zweryfikowanie dotychczasowego podejścia do znaczenia bezpieczeństwa. Okazało się, że bezpieczeństwo jest pojęciem szerokim i należy spojrzeć na nie z różnych perspektyw.
Niniejszy tom wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniom i w sposób szeroki porusza problematykę bezpieczeństwa widzianą z różnych perspektyw. Niezmiernie trudnym zadaniem jest określenie, które perspektywy są ważniejsze, a które mniej ważne, bowiem złożoność problemu jest znaczna. Ale czy istnieje potrzeba hierarchizowania poszczególnych perspektyw? Czy bowiem bezpieczeństwo jest czy też go nie ma? Odpowiedź na powyższe pytania pozostawiamy czytelnikowi. Naszym zdaniem najważniejsze jest dostrzeganie poszczególnych perspektyw bezpieczeństwa oraz dokonywanie rzeczowej, naukowej analizy jego stanu.

Zapewnienie ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywanie bezpieczeństwa i porządku publicznego jest zadaniem nałożonym ustawowo na Policję, która jest formacją umundurowaną i uzbrojoną, służącą społeczeństwu. Jej zadaniem jest m.in. sprawne reagowanie na codzienne, rutynowe zdarzenia i skuteczne działanie w warunkach zagrożeń, które mogą stać się przyczyną sytuacji kryzysowych. Spośród sytuacji kryzysowych obecnie największym zagrożeniem dla bezpieczeństwa są sytuacje związane z szeroko rozumianym terroryzmem, katastrofami naturalnymi, awariami technicznymi,
ale także — w ujęciu typowo policyjnym — związane z imprezami masowymi o podwyższonym ryzyku — imprezami rozrywkowymi, sportowymi imprezami masowymi czy meczami piłki nożnej oraz zgromadzeniami i uroczystościami publicznymi wysokiego ryzyka. Niestety, z powyższymi sytuacjami związane są zbiorowe zakłócenia porządku publicznego wywoływane przez ich uczestników.
Praca składa się z trzech części. W pierwszej dokonano charakterystyki instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo imprez masowych
i zgromadzeń publicznych. Skupiono się na Policji, przedstawiając jej strukturę organizacyjną oraz opisano specyfikę zapewnienia porządku
publicznego w aspekcie historycznym. W drugiej — przedstawiono policyjną teorię dowodzenia, odnosząc się do uwarunkowań wojskowych. W części trzeciej przedstawiono proces przygotowania i realizacji operacji policyjnych.

Pochodzenie, wykształcenie i kariera w ciągu dziejów w różnym stopniu wpływały na kształtowanie się elity, jej miejsca i roli w społeczeństwie. Coraz częściej we współczesnym świecie naukowcy zastanawiają się nad rolą edukacji w życiu codziennym. W dobie stałych zmian cywilizacyjnych, współcześni Polacy zastanawiają się nad bezpieczną przyszłością swoich dzieci i swoją, nad tym, co by chcieli robić, jak żyć, aby czuli się bezpiecznie. Posiadane wykształcenie w dużym stopniu decyduje o pozycji na rynku pracy, a co za tym idzie pozycji i statusie społecznym. Edukacja to ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi adekwatnie do założeń i celów wychowawczych społeczeństwa. Istotne znaczenie w procesie edukacji ma osobista relacja pomiędzy wychowawcą i wychowankiem. Dynamika zmian w edukacji, nowe programy i reformy, przygotowanie do zawodu nauczyciela skłaniają do refleksji nad modelem kształcenia elitarnego. Prezentowana monografia stanowi próbę zatrzymania się nad zagadnieniem szeroko pojętej Edukacji Elit XXI wieku. Na monografię składa się 13 artykułów.