Cykl Biały

Abel Murcia zawierza puentę obrazowi (często ostatniemu obrazowi wiersza). Jego strofy są jak długi spacer w poszukiwaniu małej epifanii, która niespodziewanie odkrywa nam coś obecnego w codzienności. Książki Murcii są pełne olśnień. (Martín López-Vega, „El Cultural. El Mundo”) Wiersze Abla Murcii są jak kieliszeczki likieru. Pije się je szybko i drapią w gardło, ale pozostawiają dobry smak w ustach. (Félix Romeo) Refleksyjne spojrzenie poety aspiruje do utrwalenia chwili w bezruchu, w tu i teraz, w subtelnym obrazie ożywającym poprzez kontemplację, pamięć i emocję wypuszczoną jak strzała w czas i przestrzeń. (Santos Domínguez, „Encuentros con las letras”) Jest to poezja dbała o formę – więcej: formalnie kunsztowna. Sięga poeta do form tradycyjnych, do haiku, formy zwięzłej, lecz bardzo precyzyjnej w swej budowie. Haiku jest dla Murcii zarówno gotową matrycą rytmiczną, jak wyzwaniem, czego dowodzą wiersze stanowiące potrójne łańcuchy tych porcji energii poetyckiej. (Leszek Szaruga, „Migotania”) Ścinki, fragmenty, migawki obrazów, myśli, snów, pamięci. Abel Murcia „wybiera” swe motywy ze zmysłową inteligencją typową dla klasycznego haiku i maluje je w wierszach, które okazują się głęboko współczesne. Robi to z elegancją właściwą najlepszej poezji ludowej w języku hiszpańskim... (Ada Salas) Haiku Abla Murcii można nazwać wędrownymi, bo nie ograniczają się do orientalnego uniwersum. Są w nich obrazy asfaltu, suszącej się bielizny, a w seriach strof czuć puls właściwy językowi hiszpańskiemu, prostotę średniowiecznych cancioneros i andaluzyjskich soleas. (Jesús García Calero, „ABC Cultural”) Smak, dotyk i obraz tworzą w wierszach Murcii warstwę empiryczną bliską nam wszystkim, bo najczęściej dominującą w codziennym poznawaniu. Otacza nas świat rzeczy, którym nadajemy znaczenia, wśród których oczekujemy tego, co się zdarzy, pamiętając, że wszystko to jest przypadkowe i niekonieczne. (Wojciech Kaliszewski, „Nowe Książki”)

Częsty przechodzień (2013) to szósta książka poetycka Daniela Jonasa. Znakomicie przyjęty przez krytykę tom, uznany za jeden z najmocniejszych głosów poetyckich ostatnich lat, potwierdza wyjątkową pozycję Jonasa na portugalskiej scenie literackiej. Poeta legitymuje się formalną maestrią i erudycją, twórczo czerpiąc z rozmaitych motywów i konwencji, zarówno zachodniej, jak i wschodniej kultury, a przy tym wciąż zachowuje osobny, z gruntu prywatny i nowatorski styl. Częsty przechodzień, niedający się zaszufladkować w żadnej konkretnej epoce ani tradycji literackiej, ostentacyjnie stoi na poboczu wszelkich mód i manifestuje niezbywalne prawo do swobodnej artystycznej wypowiedzi i egzystencjalnej refleksji jednostki, która walczy o zachowanie autonomii i własnego głosu w labiryncie tradycji i nowoczesności.

Przełożył Andrzej Lam.

„Książka Anny Terék z jednej strony ukazuje sprzeczności i nierówności ludzkiej egzystencji, na które nie ma antidotum, z drugiej zaś oferuje katharsis. Martwe kobiety to tom, który zabija swoje bohaterki, pokazuje jak umierają, ale możliwość odkupienia i katharsis kryje się właśnie w tym, że opowieść o śmierci i wyartykułowanie żałoby – językiem powściągliwym, pozbawionym patosu i ornamentyki, ale zarazem szczerym do bólu – ma uzdrawiającą moc.” Adrienn Pataky, Alföld „Martwe kobiety to wstrząsająca lektura, która pochłania czytelnika i na długo pozostaje w pamięci. Wiersze Terék nie dają się zaklasyfikować do żadnego z nurtów współczesnej węgierskiej poezji (...). Terék wybiera swoją własną, indywidualną formę wyrazu, (...) dzięki której jest w stanie w poetycki sposób przedstawić morze cierpienia, nie tracąc przy tym na autentyczności. Martwe kobiety to wiersze pełne okrucieństwa i skrajnych emocji, które jednocześnie pozostają powściągliwe w swej formie, nie żebrzą o współczucie, ani nie domagają się zemsty. To jedna z największych zalet tego tomu. Poezja Terék rozrywa czytelnika na kawałki, które ciężko jest później na nowo poskładać.” Balázs Görföl, Tiszatáj

Ivan Sogel w tomie „O morskiej mowie” swoje dialogi wewnętrzne prowadzi najczęściej z bliską kobietą, ale niejednokrotnie polemizuje też z samym sobą. Centralnym punktem jego liryki jawi się przeżywana intymnie chwila – najlepiej we dwoje. Radość płynąca z bliskości pozwala mu zapomnieć o problemach, pomaga wydostać się z labiryntu zagubienia, daje oczekiwaną wolność. Poeta w naturalny sposób łączy lekkość i powagę wypowiedzi z dystansem do opisywanej rzeczywistości. Atutem tych wierszy jest celna analiza relacji nie tylko między kobietą a mężczyzną, ale też pomiędzy nimi, a resztą świata.


O AUTORZE
Ivan Sogel urodził się w 1953 roku w Trebišovie na Słowacji. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Pavla Jozefa Šafárika w Preszowie (obecnie Uniwersytet Preszowski) na kierunku pedagogika i edukacja dorosłych. Przez krótki czas pracował jako redaktor Radia Czechosłowackiego w studiu Košice, a następnie przez trzy lata był członkiem zespołu aktorskiego Teatru Jonáša Záborskiego w Preszowie. Kolejno, już jako aktor wszedł w skład zespołu Teatru Lalek w Koszycach (Bábkové Divadlo v Košiciach, BDK). Od 35 lat pełni tam funkcję dyrektora artystycznego sceny lalkowej oraz sceny dramatycznej Jorik, której jest również współzałożycielem. Od 2007 roku w BDK jest kierownikiem literackim. Należał do zespołu inicjującego powstanie Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Dni teatru lalkowego i zabaw dla rodziny VIRVAR”, którego został dyrektorem. Jest też współautorem książek „Od Guliwera do Filipka” („Od Gulivera k Filipkovi”, 2009), poświęconej 50-letniej historii BDK, oraz „Świat na nici” („Svet na niti”, 2019), wydanej z okazji 60-lecia BDK. Napisał kilka prac teoretycznych o teatrze lalkowym.
W latach 70. i 80. XX wieku publikował poezję w antologiach Wydawnictwa Wschodniosłowackiego („Poszukiwanie”, „W krajobrazie”), w regionalnych antologiach, oraz w prasie. Jego wiersze były prezentowane również na antenie Radia Czechosłowackiego. W ostatnim czasie ukazywały się w czasopismach „Romboid” i „Vertigo”.

Podczas lektury wierszy Sinéad Morrissey nie ma wątpliwości, że równowaga świata nie jest bynajmniej jego stanem oczywistym. Architektura tej poezji jest ekstrawagancka i krucha, balansuje na granicy niemożliwego, a jednak okazuje się możliwa, choćby na piękną chwilę. Jak triumfalny lot Jętki, jak sztuka cyrkowa, jak susy niedźwiedzia polarnego, jak machiny Al Dżazariego. Wiersze Morrissey mówią o nieoczywistej równowadze bycia kobietą, mówią lirycznie i dyskursywnie zarazem. To książka konsekwentna i spójna w niemal surrealnym bogactwie swych obrazów.