Dokumenty I Listy Z Epoki Jagielloń Z Arch Państw W Gdańsku Edycja Krytyczna. Seria 2: Listy Duchowieństwa, Urzędników, Szlachty I Miast Polskich Z Archiwum Państwowego W Gdańsku

Akta sejmikowe są istotnym elementem w prowadzeniu badań historycznych. Chociaż wydawanie ich było postulowane już w XIX wieku, dotychczas opublikowano jedynie część akt koronnych, a w przypadku Wielkiego Księstwa Litewskiego pojawiły się dopiero pierwsze tego rodzaju edycje. Tym większe znaczenie ma niniejsza edycja akt sejmiku kowieńskiego. Zebrano i opublikowano w niej ponad dwieście dokumentów wydanych przez sejmik kowieński lub kierowanych do niego za panowania dwóch ostatnich królów. Należą do tych akt przede wszystkim kredensy dla urzędników, deputatów i posłów, instrukcje, manifesty oraz dokumenty innych rodzajów. Poruszane w nich kwestie są bardzo różnorodne i użyteczne w badaniach dotyczących historii politycznej, społecznej, gospodarczej czy kulturalnej.

Opracowali: Maksim Makarau, Dzianis Liseichykau, Andrei Latushkin
Redakcja: Tomasz Kempa

Wydaniem Księgi magistratu miasta Połocka z 1676 roku zapoczątkowujemy nową serię wydawnictw źródłowych pod tytułem „Monumenta Magni Ducatus Lithuaniae”. Pomysł jej powstania narodził się w gronie historyków Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ale stanowi on też pokłosie rozmów z polskimi i zagranicznymi historykami zajmującymi się badaniem dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce nowożytnej (XVI–XVIII wiek). Wielu badaczy wskazywało potrzebę stworzenia serii, w której ukazywałyby się cenne, ale i różnorodne, źródła przedstawiające rozmaite aspekty historii tego państwa, niemieszczące się w aktualnie realizowanych projektach wydawniczych.

Powstanie serii „Monumenta Magni Ducatus Lithuaniae” może ułatwić realizację konkretnych projektów naukowych, mających na celu publikację źródeł do dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego, być może również pozyskiwanie środków na ich wydanie. Dzięki wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (grant realizowany w latach 2014–2018 w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki) udało się zdobyć fundusze na opracowanie pierwszych czterech tomów źródeł, które ukażą się w tej serii. Obejmują one zarówno całe rękopisy, które będą publikowane jako odrębne woluminy, jak i edycje prezentujące dokumenty pochodzące z różnych archiwów i bibliotek, zebrane w całość pod określonym kątem tematycznym. Są to zatem: Księga magistratu miasta Połocka z 1676roku, Źródła do dziejów Żmudzi (1522–1648), Akta sejmikowe województwa wileńskiego (1566–1655) i Księga grodzka oszmiańska 1650–1719, zawierająca testamenty. Ostatni z tomów, z powodu dużej objętości (ponad 1900 stron), ukaże się w dwóch odrębnych częściach. Wszystkie wymienione tomy opracował dziewięcioosobowy zespół polskich, białoruskich i litewskich historyków.

Fragment Przedmowy

Niniejszy "Poczet królów i książąt Polskich" posiada nie tylko walory poznawcze i edukacyjne, ale dzięki swej formie graficznej jest niewątpliwie źródłem doznań estetycznych. Interesującą ikonografię tworzą portrety władców, ciekawe zdjęcia oraz mapki z zaznaczeniem ważnych miejsc związanych z ich panowaniem. W procesie przyswajania wiedzy, zwłaszcza przez młodzież, ma to istotne znaczenie. Zachęcając Czytelników do lektury tej publikacji, szczególnie akcentuję sposób i język narracji, który jest jej największą wartością. Tekst zasadniczy uzupełniają liczne ciekawostki z życia i czasów poszczególnych monarchów, co znacznie wzmacnia jego przesłanie.
Prof. dr hab. Lech Wyszczelski

Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego to jedno z najważniejszych źródeł do historii Polski średniowiecznej i jedno z najwybitniejszych dzieł średniowiecznej historiografii europejskiej. Ich autor, Jan Długosz, w 12 księgach opisał dzieje Polski począwszy od legendarnych początków naszego kraju, na 1480 roku skończywszy. W swej pracy czerpał z wielu niedostępnych dziś źródeł historycznych. Korzystał też z ustnych relacji osób uczestniczących w najważniejszych wydarzeniach wieku piętnastego np. przy opisywaniu bitwy pod Grunwaldem wykorzystał opowieści swojego ojca i stryja.

...Podjąłem się przekazać na piśmie roczniki dziejów Polski, a także innych ludów sąsiadujących z Polską, ogarnąwszy rzeczy dokonane zarówno w pokoju, jak i w wojnie, w tym celu, aby wskrzesić i uczcić w pamięci zakrzepłe i śpiące w ciemności popioły ludzkie i aby słuchaczom i czytelnikom przedstawić ich czyny; nie z zaufania w siły własnego umysłu (jest on bowiem ubogi i lichy, a do opracowania tego dzieła, w którym można rozsławić i upiększyć znakomite czyny i świetne zwycięstwa bohaterów, jest zbyt ociężały i niewystarczający) ani, aby przewyższyć sztuką pisarską proste stare opowieści, ale dlatego, ponieważ boleję, że wiele przesławnych, godnych poznania dzieł, tak czasów przeszłych, jak i naszych, idzie w wieczną niepamięć.

JAN DŁUGOSZ


Jan Długosz (1415–1480) nazywany jest „ojcem polskiej historiografii”. Był kanonikiem krakowskim, sekretarzem Zbigniewa Oleśnickiego, potem współpracownikiem króla Kazimierza Jagiellończyka i wychowawcą jego synów. Stworzył m.in. Kroniki czyli roczniki sławnego Królestwa Polskiego i Banderia prutenorum, w którym zamieścił wizerunki chorągwi zdobytych na Krzyżakach w czasie bitwy pod Grunwaldem.

Spis treści:
Część I Bunt ks. Michała Glińskiego
I Kariera ks. Michała Lwowicza Glińskiego
II Konflikt Glińskiego z członkami
rady wielkoksiążęcej
III U szczytu sławy – Kleck i upadek
IV Bunt Glińskich – wojna i jej skutki
V Łopuszna – Smoleńsk – więzienie – Orsza
VI Powrót do łask – ponowny upadek i śmierć
Epilog
Pokłosie. Potomstwo braci Lwowiczów w Rosji
Indeks nazwisk
Bibliografia
Wykaz skrótów
Spis tablic genealogicznych
Spis map i schematów


Notka o książce:

Historia rodu książąt Glińskich opowiada o ich rodowodzie i głównych przedstawicielach, którzy zaistnieli na scenie politycznej Wielkiego Księstwa Litewskiego. Bunt księcia Michała Lwowicza Glińskiego i jego braci wobec króla Zygmunta I i części jego rady hospodarskiej ukazuje złożone stosunki polityczno-społeczne i religijne na Litwie. Wystąpienie zbrojne Glińskich przeciw władcy spowodowało masowa emigracje większości członków rodu, a także ich klienteli do Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Praca opisuje powiązania rodowe nie tylko książąt i panów litewskich, ale również książąt ruskich i panującej dynastii Rurykowiczów w Wielkim Księstwie Moskiewskim na wielu tablicach genealogicznych. Ponadto znajdują sie tam liczne opisy bitew oręża polsko-litewskiego z wojskami moskiewskimi i tatarskimi, przedstawione również na schematach. Książka kończy sie historią losów potomków Lwowiczów Glińskich, którzy żyli w trudnych czasach okrutnych rządów cara Iwana IV Groźnego...


Notka o autorze:

Ryszard Przybyliński (ur. w 1955 w Odolanowie). W 1979 r. ukończył w Toruniu Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Rakietowych i Artylerii w specjalności rakiet operacyjno-taktycznych. Dalsze swoje życie związał z Choszcznem w województwie zachodniopomorskim. W latach następnych ukończył magisterskie studia historyczne w Wojskowym Instytucie Historycznym. Tamże w 2000 r. rozpoczął studia doktoranckie, których nie ukończył z powodu likwidacji WIH. W 2002 r. mjr Ryszard Przybyliński zakończył zawodową służbę wojskową. Jednocześnie rozpoczął pracę jako nauczyciel historii w gimnazjum w Pełczycach, później w Lubianie, a następnie w Zespole Szkół Nr 1 w Choszcznie, także jako nauczyciel historii, gdzie stworzył pierwszą klasę licealną o profilu mundurowym, której został wychowawcą. Obecnie oddaje sie pracy twórczej w dziedzinie historii. Zainteresowania badawcze Autora skupiają sie na końcu epoki średniowiecza i wieku XVI. Jego debiutem literackim była biografia „Hetman wielki koronny Mikołaj Mielecki (ok. 1540–1585)”, wydana dwukrotnie w latach 2002 i 2003.

Społeczeństwo staropolskie
Seria nowa Tom 5 Społeczeństwo a elity.