Drewno i architektura

„Ale jeszcze inaczej można patrzeć na fotografie Nahorskiego: jeśli tylko powiązać je z „retoryką wędrowania”, wówczas możemy skonstatować, że budynki, które oglądamy na pożółkłych slajdach albo już nie istnieją, albo uległy dewastacji w świadomym lub bezmyślnym wandalizmie. Dlatego pokazują się nam już tylko jako obrazy-widma, które w swej widmowości operują typowym schematem utopijnym: konwencją podróży i odwołaniem do pamięci - jako ślad, odcisk czasów nieodległych przecież, ale możliwych dzisiaj do percypowania jako przede wszystkim obraz fotograficzny.” fragment tekstu prof. PAN dr hab. Marta Leśniakowska Instytut Sztuki PAN, Warszawa Henryk Nahorski (1939-2012) urodził w Ozieryszczach koło Wilna. W listopadzie 1945 roku rodzina Nahorskich w ramach repatriacji osiedliła się w Małej Kloni w gminie Gostycyn. W latach 1960-1969 studiował na UMK w Toruniu, gdzie uzyskał tytuł magistra geografii w zakresie hydrografii. W tym czasie samodzielnie zdobywał wiedzę z zakresu fotografii. Po ukończeniu studiów współpracował z „Gazetą Toruńską” jako fotoreporter. Relacjonował m.in. etapy budowy kampusu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pomimo sukcesów w fotografice potwierdzonych przyjęciem do Bydgoskiego Towarzystwa Fotograficznego, nie poświęcił jej całego życia. W 1973 roku zamieszkał w Bydgoszczy i podjął pracę w Wydziale Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędu Wojewódzkiego. W kolejnych latach, aż do 2002 roku pracował, w instytucjach związanych z informacją turystyczną i promocją regionu kujawsko-pomorskiego, gdzie zaangażował się z oddaniem w wydawnictwa turystyczne. Był redaktorem, a często również inicjatorem licznych folderów turystycznych, dziesiątek map i planów miast. Stał się niekwestionowanym specjalistą i autorytetem w tym zakresie. Bydgoszcz zawdzięcza mu aż 11 wydań planów miasta. Odznaczony srebrną odznaką „Zasłużony Działacz Turystyki”.

Autorka przedstawia przemiany architektoniczne i przestrzenne kompleksów uniwersyteckich w Europie i Ameryce Północnej, począwszy od wieków średnich, kiedy kształtujące się wówczas uczelnie sięgały głównie po wzorce monastyczne, po połowę wieku XIX, gdy architektura uniwersytecka stała się ucieleśnieniem porządku politycznego wprowadzonego po wojnach napoleońskich i wyrazem ambicji nowych państw narodowych. Prezentuje najważniejsze obiekty i zespoły architektoniczne oraz opisuje złożone przemiany kulturowe stojące za zmieniającym się kształtem gmachów uniwersyteckich.

******

Architecture and Spatial Planning of Universities from the Middle Ages to the Mid-19th Century

The author presents architectural and spatial changes of university complexes in Europe and North America, from the Middle Ages, when colleges used mainly monastic designs, until the mid-19th century, when university architecture became an embodiment of the political order introduced after the Napoleonic wars and the ambition of new national states. She shows the most important buildings and architectural complexes and describes major cultural transformations leading to the changes in the form of college buildings.

Siódmy tom z serii „Architektura jest najważniejsza”, traktujący o złożonych relacjach ludzi i zwierząt w przestrzeni architektury i urbanistyki, to kolejna (po m.in. „Architektach”, „Pionierkach” i „Drzewach”) syntetyczna próba opisu zjawisk trapiących naszą współczesność w kontekście materialnej aktywności człowieka. Książka „Architektura i zwierzęta” podejmuje i referuje rozmowę o współzależności kreowania przestrzeni przez człowieka, w której architektura może być definiowana jako „coś, czego wcześniej nie było”, z „istniejącym od zawsze” światem przyrody. Joanna Gellner i Mateusz Boczar opowiadają w znakomity sposób o relacji zwierząt z architekturą i urbanistyką, tworząc pionierską pracę popularnonaukową. W przystępnej i różnorodnie ilustrowanej formie z jednej strony ukazują swoisty „dług”,
jaki ludzie zaciągnęli u zwierząt, budując przestrzeń materialną wokół siebie, czerpiąc doświadczenia na przykład z praktyki organizacji i budowy zwierzęcych siedzib, z drugiej – co dziś zdaje się znacznie bardziej istotne – opisują z wielu perspektyw, jak bardzo nadużyliśmy zaufania natury, i przedstawiają naglącą potrzebę tworzenia rozwiązań architektonicznych oraz urbanistycznych pozwalających zwierzętom funkcjonować w „betonowym świecie człowieka”.

„W tej książce przeplatają się rozmaite wątki łączące zwierzęta i architekturę. Obok fascynującej opowieści o zwierzętach-architektach znajdziemy tu historię budynków projektowanych specjalnie dla zwierząt – zarówno tych «dla chleba» (hodowlanych), jak i «dla igrzysk». Najważniejsza jest jednak opowieść o dzisiejszej sytuacji zwierząt w wielkich miastach i ich przystosowywaniu się do nowych warunków, a także o działaniach człowieka próbującego otworzyć przestrzeń miejską na ich potrzeby. I choć książka znakomicie wpisuje się w tok badań posthumanistycznych, to napisana została tak przystępnie, że wciągnie w lekturę również czytelników nieobeznanych z tajnikami współczesnych trendów i teorii badawczych” – Małgorzata Omilanowska

„Architektura jest najważniejsza” to seria poświęcona najróżniejszym zagadnieniom związanym z architekturą. W poprzednich tomach rozważano pytania dotyczące współczesnego krajobrazu, chaosu urbanistycznego, degeneracji krajobrazu, kondycji zawodu architekta, jego roli kulturotwórczej i społecznej, ekologii w projektowaniu, ciągłości i jakości uprawiania profesji architektonicznej oraz jej przyszłości. Zwracano też uwagę na rolę kobiet w tworzeniu polskiej kultury architektonicznej i urbanistycznej. Jeden z tomów w całości poświęcony jest drzewom i ich roli w kontekście działalności architektonicznej i urbanistycznej. Teraz nadeszła pora na zwierzęta. Seria jest dedykowana pamięci zmarłego w 2012 roku prof. Tomasza Mańkowskiego, architekta.

Ta interaktywna książka od Zupagrafika pozwoli Ci odkryć jedne z najbardziej kontrowersyjnych projektów wzniesionych w byłym Bloku Wschodnim i ex-Jugosławii, od monumentalnych blokowisk Moskwy, po brutalistyczne wieżowce Tbilisi. "Brutal East II" zawiera ilustrowane fotografiami rozdziały opisujące historię i ciekawe fakty związane z powstaniem poszczególnych budynków oraz dziewięć modeli, gotowych do wyjęcia z arkuszy i złożenia według prostych instrukcji; potrzebny Ci będzie tylko klej. W środku prolog autorstwa historyka architektury Alexandra Ostrogorsky'ego. Książka jest długo wyczekiwaną kontynuacją publikacji "Brutal East", wydanej przez Zupagrafika w 2017 roku.

Ta niezwykle ciekawa publikacja przedstawia rzuty i przekroje 50 budowli z całego świata projektowanych od roku 1950 po chwilę obecną. Pokazane są najważniejsze elementy i detale decydujące o znaczeniu tych budynków. Analizowane jest miejsce budowy każdego obiektu, jego otoczenie, naturalne światło, rozmiary, przeznaczenie, sposób użytkowania, rozmieszczenie okien i zdobienia oraz działanie budynku jako spójnej całości.
Książka stanowi niezbędne źródło odniesień i inspiracji dla następnych pokoleń. Przeznaczona jest dla architektów, studentów architektury i wszystkich, którzy interesują się nowoczesną architekturą i cenią wspaniałe budowle.

Opracowanie poświęcone jest analizie wpływu czynników subiektywnych na ocenę wartości artystycznych zabytków Krakowa w procesie ich ochrony na wybranych przykładach w pierwszym dwudziestopięcioleciu po zakończeniu II wojny światowej. Monografia przedstawia najbardziej burzliwy okres odbudowy polskiej państwowości po 1945 roku i losy procesu konserwacji zabytków architektury w tych realiach. Wtedy konserwacja była czymś więcej niż dziedziną nauki i sztuki. Stała się również tubą propagandy ideologii PRL i pewną formą narzędzia do rozliczenia się z traumatyczną przeszłością. Praca zawiera około 120 mało znanych, a czasem nawet niepublikowanych materiałów graficznych.