Dyplomacja w zagranicznej współpracy gospodarczej

„W poszukiwaniu strategii” to książka autorstwa eksperta do spraw międzynarodowych, byłego ministra spraw zagranicznych, profesora Adama Daniela Rotfelda, będąca zbiorem studiów, esejów, artykułów i rozmów opublikowanych na łamach czasopism oraz różnych prac zbiorowych w latach 2010–2017. Bogactwo merytoryczne zawartych w niej tekstów pozwala czytelnikowi lepiej i łatwiej zrozumieć zawiłości stosunków międzynarodowych wpływających na kształt globalnej polityki decydującej o sposobie funkcjonowania współczesnego świata. Publikację uzupełnia zestaw starannie wyselekcjonowanych, wyjątkowych ilustracji.

Czy przyczyny wojen i konfliktów zbrojnych zawsze są takie same?
Jaką rolę pełnią współcześnie siły zbrojne państw?
W jaki sposób instytucje międzynarodowe mogą wpływać na utrzymanie pokoju?
Czy porozumienia dotyczące kontroli zbrojeń oraz środki budowy zaufania i bezpieczeństwa skutecznie zapewniają bezpieczeństwo międzynarodowe?

Istnienie różnic interesów między państwami, grupami społecznymi, organizacjami i innymi podmiotami gry politycznej jest rzeczą naturalną i nieusuwalną. (...) Bez względu na to jaką z licznych teorii uznamy za właściwą, pozostaje faktem, iż spory i konflikty międzynarodowe towarzyszą ludzkości od początku jej dziejów i jako takie muszą być uznane za naturalne. Nie każda jednak różnica interesów musi wieść do sporu, a nie każdy spór do wojny. Wojna jest zatem zjawiskiem szczególnym – jak pisał Carl von Clausewitz – jest „jedynie kontynuacją polityki innymi środkami”. Na przestrzeni dziejów zmieniała oczywiście swe formy, zarówno z uwagi na postęp technologiczny, jak i cywilizacyjny, kształtujące metody i cele jej prowadzenia.
(fragment tekstu)

Klepsydra i tron jest zbiorem refleksji nad pojmowaniem czynnika czasu przez polityków i dyplomatów. Autor ilustruje je konkretnymi przykładami, także z własnych doświadczeń zawodowych – praktyka dyplomacji. Publikacja nie jest systematycznym wykładem, lecz eseistyczną peregrynacją po rozmaitych aspektach czasu i potęgi.

Dokonująca się obecnie rewolucja technologiczna przyspieszyła czas, spłaszczyła jego wymiar. Globalizacja synchronizuje kulturowe zegary świata, a skala wyzwań globalnych wymusza wydłużenie temporalnych perspektyw w myśleniu politycznym.
Polityka była zawsze naznaczona pokusą do zapanowania nad czasem, dążeniem do jego kontrolowania. Dziś, aby być skuteczna, musi zaakceptować prymat czasu i uznać całkowitą temporalność politycznej rzeczywistości.

Piotr Antoni Świtalski jest zawodowym dyplomatą w randze ambasadora tytularnego. Był m.in. wiceministrem spraw zagranicznych w rządzie Marka Belki. Sprawował funkcje ambasadora – stałego przedstawiciela RP przy Radzie Europy, ambasadora – szefa delegatury Unii Europejskiej w Armenii, dyrektora planowania politycznego w Sekretariacie Rady Europy, szefa departamentu w Sekretariacie OBWE, dyrektora departamentu strategii i planowania MSZ, dyrektora departamentu Azji i Pacyfiku MSZ. Jest doktorem nauk humanistycznych. Poglądy wyrażone w książce mają wyłącznie osobisty charakter.

"Między porządkiem a chaosem. Faza nierównowagi systemu międzynarodowego" to interesująca pozycja na rynku wydawniczym z trzech przynajmniej powodów. Po pierwsze, Autor rozwija i pogłębia obecny w otaczającej nas rzeczywistości i naukowym dyskursie problem ładu międzynarodowego, określanego enigmatycznie "in statu nascendi". Po drugie, koncentruje uwagę czytelnika na kwestiach zasadniczych dla tego niezwykle skomplikowanego procesu, o ogromnej liczbie niewiadomych i jeszcze większej liczbie zmiennych niezależnych wyzwań i zagrożeń. Po trzecie, dlatego. iż patrzy na problem "porządku" międzynarodowego przez pryzmat różnorodności uwarunkowań określających, z jednej strony, specyfikę fazy nierównowagi oraz parametrów o różnorodnych desygnatach (podmiotowych, przestrzennych, strukturalnych i funkcjonalnych) z drugiej zaś, rzutujących na dynamikę procesu przechodzenia z fazy, jak określa "nierównowagi" do nowego ładu międzynarodowego.
Z recenzji prof. dr hab. Teresy Łoś-Nowak

Kulisy nierównej dyplomatycznej gry...

Po wznowieniu oficjalnych stosunków między USA a ZSRR w 1933 roku i w czasie całej prezydentury Franklina D. Roosevelta, wyjątkowo ważną i trudną funkcję pełniło pięciu pierwszych ambasadorów Stanów Zjednoczonych w Związku Radzieckim. William Bullitt, Joseph Davies, Laurence A. Steinhardt, William H. Standley i William Harriman różnie wywiązywali się z tej trudnej dyplomatycznej misji. Sytuacja skomplikowała się w momencie wybuchu II wojny światowej, a zwłaszcza po 22 czerwca 1941, kiedy to Niemcy zaatakowały ZSRR, a kilka miesięcy później Józef Stalin stał się oficjalnym sojusznikiem aliantów w wojnie z hitlerowskimi Niemcami. Jednak wbrew rozsądnym i rzetelnym raportom swoich ambasadorów o prawdziwych intencjach i charakterze władz Kraju Rad, prezydent USA nie przestawał zabiegać o względy Stalina, ignorując przejawy coraz wyraźniejszej ekspansjonistycznej polityki ZSRR w Europie Środkowo-Wschodniej.

Bogdan Grzeloński, wykorzystując mało znane amerykańskie i rosyjskie materiały źródłowe omawia stosunki między USA a ZSRR w latach 1933–1945, na pierwszym planie stawiając działalność ambasadorów amerykańskich w ZSRR. Prezentuje ich relacje z ludźmi radzieckiej władzy, opinie o ZSRR i bieżących wydarzeniach politycznych. Treść wzbogaca ciekawymi angedotami z życia radzieckich i amerykańskich polityków. Z interesującej perspektywy ujawnia kulisy polityki międzynarodowej m.in. – rozmowy o sprawie polskiej, konferencje „wielkiej trójki” w Teheranie i Jałcie oraz realizację pomocy ZSRR w ramach lend-lease act.

Stając się formalnie od grudnia 1941 r. sojusznikiem Stalina, Roosevelt skrupulatnie wypełniał podejmowane wobec niego zobowiązania. Choć nie miał złudzeń co do istoty stalinowskiej dyktatury, nie zmienił zdania, uważając, że jest ona mniej groźna niż hitlerowska, bo nie zakładała podboju świata z użyciem militarnej siły. Roosevelta nie nurtował dylemat, jaką cenę płaci za sojusz z Kremlem.

Roosevelt nie reagował, kiedy Stalin obciążył Niemców zbrodnią katyńską albo dyskredytował polski rząd na emigracji, zrywając z nim stosunki dyplomatyczne i oskarżając o współpracę z faszystami, lub kiedy odmówił Waszyngtonowi wykorzystywania lotnisk na Ukrainie w czasie powstania warszawskiego.

Rok 2014 stanowi przełom dla świata postzimnowojennego. Zaznaczyła się faza nowej globalnej i regionalnej konfrontacji ideo-politycznej i gospodarczej z udziałem dwóch autokratycznych graczy: Rosji, Chin oraz Stanów Zjednoczonych.

Zimna wojna 2.0 to: redivivus znanych form, metod działania i nowe, wynikające z charakteru zagrożeń społeczno-politycznych, gospodarczych, militarnych, technologicznych, kulturalnych. Postęp technologiczny – prometejski dar innowacyjności, rodzi zachwyty, ale zarazem lęki i obawy, zwłaszcza kiedy zwiększa siłę przemocy i niszczenia. Historia dostarcza wielu przykładów, kiedy opętanie ideologiczne sięgało po wszechmoc techniki, ingerującej w większość dziedzin życia publicznego i aktywności człowieka. Zimną wojnę 2.0 wyróżniają niespotykane dotąd możliwości wykorzystywania nieklasycznych środków destrukcji w służbie totalnej polityczności, zwłaszcza „broni matematycznego rażenia” (cyberbroni) w programowej dezinformacji. (...)

Fragment wstępu