Dziennik Z Podróży Do Rosji Wyd. 2023

Hanna Krall, jako korepsondentka "Polityki", napisała na przełomie lat 60. i 70. serię reportaży ze Związku Radzieckiego. W czasach peerelowskiej cenzury, reportaże te zostały uznane przez recenzentów za wydarzenie. Od kolegów z tygodnika reporterka usłyszała: "Na zebraniach redakcyjnych pani teksty, koleżanko, są wysoko oceniane”. Te reportaże są przeciwieństwem ówczesnych propagadnowych tekstów o ZSRR. Książka była hitem, czytelnicy wyrywali ją sobie książkę z rąk: między wierszami tropili urkyte przez Krall znaczenia.
Mariusz Szczygieł: "Na wschód od Arbatu" nie należy dziś czytać jako książki o Związku Radzieckim, ale jako książkę o sposobie pisania o Związku Radzieckim.

Literacka wersja słynnego Archipelagu Gułag. To, co widziałem, tego człowiek nie powinien widzieć, nie powinien o tym wiedzieć. "Rzeczywistości łagrów, przeżywanej przez miliony ludzi, nie można pojąć, a jeśli nie pojąć, to choć trochę zrozumieć, nie przeczytawszy "Opowiadań kołymskich" w całości. Słynny "Archipelag Gułag" wniósł wiele w poznanie świata łagrów, zwłaszcza w zakresie materiału faktograficznego. Natomiast w sferze przeżyć, emocji, uczuć, myśli i refleksji nad ludzką nędzą to Szałamow jest tym, który beznamiętnie prowadzi nas przez piekło zgotowane przez człowieka drugiemu człowiekowi w naszych czasach" - ze wstępu Juliusza Baczyńskiego.

Książka wydana wspólnie z Niemieckim Instytutem Historycznym w Warszawie

Tajny referat Chruszczowa z 1956 roku zachwiał komunizmem w posadach. Późniejsze lata kojarzone są zwykle z powolnym upadkiem tej ideologii. Pavel Kolář przedstawia natomiast inną perspektywę: interpretuje destalinizację jako początek nowej epoki. Dowodzi, że utopijne wizje cechowały również komunizm doby poststalinizmu. Ich istotą nie było już jednak niepohamowane dążenie do idealnego ustroju społecznego, lecz stopniowa poprawa istniejącej sytuacji. Wychodząc poza historię komunizmu, książka opowiada o przekształceniach nowoczesnych ideologii i budowaniu nowego konsensusu władzy.

Pavel Kolář, profesor historii Europy Wschodniej na Uniwersytecie w Konstancji. Zajmuje się współczesną historią europejską (przede wszystkim dziejami Niemiec i Europy Środkowo-Wschodniej). Specjalizuje się w historii dyktatur komunistycznych, dziejach historiografii, historii nacjonalizmu i historii przemocy. Ostatnio opublikował: Co byla normalizace? Studie o pozdním socialismu (Co to była normalizacja? Eseje o późnym socjalizmie, 2016, wraz z Michalem Pullmannem) oraz Soudruzi a jejich svět. Sociálně myšlenková tvářnost komunismu (Świat towarzyszy. Społeczno-ideowe oblicze komunizmu, 2019).

Wiosną 1921 roku w sowieckiej Rosji wybuchła przerażająca klęska głodu. Państwo bolszewickie działało tak źle, że milionom ludzi groziła zagłada. Aby uratować komunistyczny reżim, Włodzimierz Lenin musi zwrócić się o pomoc do śmiertelnego wroga – kapitalistycznego Zachodu. Na apel odpowiedziały Stany Zjednoczone, a do Rosji przybyła grupa amerykańskich zapaleńców, którzy w krótkim czasie zorganizowali jedną z największych akcji pomocowych w dziejach świata.

O tych wydarzeniach nigdy nie pisano w sowieckich podręcznikach historii, a ten wstydliwy dla ZSRR epizod szybko wymazano też z ludzkiej pamięci. Douglas Smith, wykładowca uniwersytecki i dyplomata, autor nagradzanych książek o historii Rosji (m.in. Rasputin oraz Skazani. Ostatnie dni rosyjskiej arystokracji) w błyskotliwej i wartkiej opowieści przedstawia zapomniane zdarzenia, które zaważyły na historii XX wieku. Oczyma młodych Amerykanów zobaczymy obrazki z dziwnego i strasznego kraju, jakim była Rosja, a liczne fotografie archiwalne uzmysłowią nam klęskę głodu, której rozmiary szokowały nawet uczestników I wojny światowej.

Zaskakująca historia amerykańskiego altruizmu, który pozwolił ocalić nie tylko miliony Rosjan, Ukraińców, Żydów, Tatarów i Baszkirów, lecz prawdopodobnie również i bolszewickie rządy.

„Czyta się jak thriller, gdy autor opisuje zaangażowanie antykomunistycznych kapitalistów pomagających narodowi rosyjskiemu przetrwać jedną z najbardziej katastrofalnych klęsk głodu w historii”.

Nick Licata, „Daily Kos”

„Książka oparta na bogatych materiałach archiwalnych, skupia się na grupie młodych Amerykanów, którzy wyruszyli do Rosji zwabieni egzotyką i nieznanym, a znaleźli się pośrodku przerażającej tragedii. Rzadkie zdjęcia dołączone do tekstu nadają relacji Smitha upiornej wyrazistości”.

Maria Lipman, „Foreign Affairs”

„Próbowanie zabijania ludzi może się wydawać bardziej ekscytujące niż próbowanie utrzymywania ich przy życiu, ale nie wierzcie nigdy, że tak jest w istocie”.

George McClintock, Amerykańska Administracja Pomocy, Samara, Rosja 1922

Sowieci to najbardziej antykomunistyczna książka w Polsce.
Druga po bestsellerowych Żydach książka z obrazoburczego cyklu autora Obłędu ’44 i Paktu Ribbentrop–Beck. Stawia on w niej szokującą tezę: bolszewizm był gorszy od nazizmu, a Stalin gorszy od Hitlera. I na potwierdzenie tej tezy ma mocne argumenty.
Piotr Zychowicz opisuje zapomniane bestialskie zbrodnie popełnione przez Sowietów oraz wojnę wywiadowczą między II RP a ZSRS. W Sowietach znalazły się też opowieści o wielkich prowokacjach KGB i krwawych wewnętrznych czystkach. O gwałcicielach z Armii Czerwonej i kanibalach z łagrów GUŁagu. Autor rozprawia się również z mitami „wielkiej wojny ojczyźnianej”, które stanowią fundament polityki historycznej współczesnej Rosji.

Dymitr Fiłosofow (1872-1940), wybitny rosyjski krytyk i eseista, od 1920 roku był emigrantem w Polsce. Piotr Mitzner na podstawie rozproszonych wspomnień, listów i notatek przedstawia krąg jego warszawskich znajomości i przyjaźni. Fiłosofow był mistrzem Józefa Czapskiego, doradcą politycznym Józefa Piłsudskiego i uważnym lektorem utworów Marii Dąbrowskiej, Juliana Tuwima. Zostawił wyraźne ślady w kulturze polskiej.