Dzienniki. Część I: lata 1944–1960

Książka Bolesława Farona to zapis (z) podróży autora do Wiednia, Brukseli, Słowackich Tatr, na Kresy Wschodnie, do Sztokholmu i na kontynent australijski. Ta szczególna opowieść jest nie tylko świadectwem wrażeń i doświadczeń z pobytu…, w kontakcie…, z okazji…, w drodze…, ale również formą autobiografii.
(…) Z pewnością te historie nie byłyby tak ciekawe, gdyby nie osobowość autora, który albo tworzy sytuacje sprzyjające kolekcjonowaniu różnych międzynarodowych doświadczeń, albo znajduje się w miejscach, gdzie rozgrywa się coś ważnego, albo – niczym rasowy reportażysta – sam dociera do takich niezwykłych miejsc.
Ze Wstępu Agnieszki Ogonowskiej

Pisać o pobycie malarza Sulimowa w Bretanii nie wspominając Sandomierza, byłoby błędem. To bowiem tutaj, w mieście, które przed laty oczarowało go swym niepowtarzalnym urokiem, zrodził się jego pierwszy kontakt i nadzieja na wyjazd w poszukiwaniu artystycznych wrażeń w zachodniej Europie.
Związek z bretońskim wybrzeżem był, jak ten z Sandomierzem, owocem przypadku.
„Pamiętam, opowiadał artysta, przyjechaliśmy z Kijowa do Sandomierza na wycieczkę. Pieniędzy nie mieliśmy wiele więc pierwszą noc spędziliśmy w autobusie na placu u stop wzgórza. Był to raczej skromny „hotel”, ale nieważne...”

"Fragment wstępu".

Seria wydawnicza „Pro Ecclesia, Unione et Polonia” ma za zadanie przybliżyć mało znane dokumenty i wydarzenia z dziejów Kościoła unickiego wkomponowane w ciąg i logikę polskiej historii, tradycji polskich Kresów, polskiego patriotyzmu, a także w całość trwania cywilizacji zachodniej na jej styku z cywilizacją prawosławną. Feliks Koneczny pisał, że „stwierdzić należy, że chociaż obrządku greckokatolickiego, był to jednak lud polski".

Ten sam autor przybliżając czytelnikom dzieje trwania unitów przy wierze i polskości odwołał się do świadectwa niezwykłego uczestnika tych wydarzeń, kapłana Grzegorza Micewicza, duchownego obrządku unickiego, który pozostawił po sobie interesujące i mało obecnie znane wspomnienia, opisujące jego posługę duszpasterską w czasie likwidacji Cerkwi greckokatolickiej. Wyjaśniając przynależność cywilizacyjną ludności unickiej, genialny twórca teorii cywilizacji w swej argumentacji odwoływał się do powiązania polskości i Cerkwi unickiej z pierwotnie lechickim podłożem etnicznym mieszkańców Ziemi Chełmskiej i Rusi Czerwonej.

Pozostawiając na marginesie spory wokół trudnych do zweryfikowania zagadnień ginących w mrokach dziejów i będących w znacznej mierze w gestii archeologów i historyków mediewistów, z pewnością można stwierdzić, iż innej świadomości i tożsamości niż polska oświecone elity unickie na Ziemiach Zabranych nie posiadały. Jako przykład takiego świadectwa wykorzystuje prof. Koneczny zapiski z czasów prześladowania Unii autorstwa właśnie ks. Grzegorza Micewicza. Ważne one są nie tylko z powodu osoby kapłana pozostającego wiernym Cerkwi greckokatolickiej i tradycji unickiej, ale także dlatego, że obrazowały one, „jak te sprawy wyglądały na prowincji, na parafiach wiejskich i małomiasteczkowych”, które szczegółowo zostały opisane przez jednego z prześladowanych unitów. (fragment Wstępu)

Michał Eustachy Brensztejn urodził się 1874 r. w Telszach na Żmudzi. Do szkoły realnej uczęszczał w Wilnie. Następnie brał udział m.in. w wykładach uniwersyteckich w Krakowie w zakresie archiwistyki i studiów bibliotecznych, gdzie nawiązał liczne kontakty ze środowiskiem literackim i naukowym. Brał udział w pracach Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, zasilał jego zbiory przygotowywał do druku kolejne publikacje. W 1910 roku przeniósł się wraz z żoną do Wilna. Michał trudnił się wykonywaniem prac w zakresie zarządzania gospodarstwami domowymi, pewne dochody przynosiła mu także aktywność literacko-dziennikarska i naukowa. Po wskrzeszeniu Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie Brensztejn został w nim bibliotekarzem, kierując od 1925 r. aż do śmierci jej Działem Rękopisów. Brensztejn był znanym kolekcjonerem, zgromadził m.in. liczne okazy archeologiczne, numizmatyczne, etnograficzne, rękopisy. Część zbiorów jeszcze za życia przekazywał instytucjom naukowym i kulturalnym. Jego obszar zainteresowań naukowych obejmował archeologię, numizmatykę, historię. Lista publikacji liczy około 300 rozpraw, artykułów i sprawozdań. Niniejszy „Dziennik” Michała Brensztejna dotyczy okresu Wielkiej Wojny. Autor rozpoczął notatki 18 maja 1915 roku, a zakończył 31 grudnia 1918 r. Zawierają one wiadomości o najważniejszych wydarzeniach rozgrywających się wówczas w Wilnie, czasem na Wileńszczyźnie. Tematyka dotyczy przede wszystkim codzienności wojennej – sytuacji aprowizacyjnej, możliwości zarobkowania, zdrowotności, stanu bezpieczeństwa, zachowania Rosjan w ostatnich miesiącach sprawowania przez nich władzy w mieście, polityki Niemców w okupowanym Wilnie oraz aktywności społecznej i politycznej mieszkańców w rzeczywistości wojennej. Warto podkreślić, że w swoim „Dzienniku” Brensztejn nieraz wklejał oryginalne dokumenty związane z opisem. Wartość poznawcza tych materiałów jest na tyle duża, że zdecydowano się na zamieszczenie tych treści na końcu publikacji, w aneksach. Do każdego dokumentu dołączona jest informacja, z jaką datą w ”Dzienniku” materiał koresponduje. „Dziennik” jest dla historyka pozycją niezwykle wartościową. Bogactwo szczegółów, precyzja w przekazywaniu informacji, duże możliwości w pozyskiwaniu wiedzy na temat rozgrywających się wydarzeń oraz ich odpowiednia selekcja, przenikliwość w czynionych obserwacjach – wszystko to powoduje, że publikowany „Dziennik” jest doskonałym źródłem do dziejów Wilna i Wileńszczyzny.

Piszę więc i dla urodzonych, i dla stworzonych (zgodnie z wierzeniami kreacjonistów) pod koniec lat sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych, a także dla tego przeciętnego, chudego i trochę zakompleksionego dzieciaka, który nadal we mnie tkwi. Piszę także dla Was, drodzy młodzi przyjaciele, licząc, że gdy poczytacie sobie o tych zamierzchłych czasach, będziecie w stanie pełniej docenić wszystkie atuty życia w demokracji. Nawet takiej, jak „wesoła” i populistyczna IV Rzeczypospolita, budząca liczne skojarzenia z lasem Sherwood z opowieści o Robin Hoodzie. To także nasze wspólne europejskie dziedzictwo, z którego jak widać czerpiemy bez umiaru. Z tym że u nas Robin Hooda dość trudno zidentyfikować, a chciwych szeryfów mamy jakby w nadmiarze, ale jak to się mówi – od przybytku głowa nie boli. Na szczęście paszporty leżą w szufladach, więc kiedy się chce można polecieć odreagować zagranicą. Tam też, co prawda, nie wszędzie jest kolorowo, za to jakby więcej luzu. Psychicznego.

Katarzyna Anna Weiss - nadal żywa matka dwójki dzieci, coach, trenerka rozwoju potencjału osobistego, mindfulness oraz komunikacji i świadomości międzykulturowej, pracująca z klientami z różnych kultur i ze szczególnym entuzjazmem wspierająca kobiety rozpoczynające działalność gospodarczą. Japonistka z wykształcenia, tłumaczka języka angielskiego, wykładowca akademicki, ostatnio na Uniwersytecie Central Lancashire w Anglii. Ma kota, który się przybłąkał, urodził kocięta i został. Na co dzień entuzjastka zauważania powodów do radości i zmieniania świata zaczynając od siebie.

Książka powstała na bazie artykułów zamieszczanych przez Autora w miesięczniku "Jachting" (stąd i tytuł) w okresie, gdy kierował tym pismem przez pięć lat. Ma to swoje konsekwencje w rozdziałach krótkich, zwartych i - niestety - powracających do tych samych wątków.

Wraz z opisami, co znajduje się na pokładzie przeciętnego jachtu, książka dostarcza praktyczne kompendium wiedzy o żeglarstwie z punktu widzenia nowicjusza. Równocześnie w tematach specjalistycznych (pływy, radar, waypointy) Baranowski ujawnia wielki talent popularyzacyjny pisząc przystępnie o zagadnieniach złożonych i trudnych.

Książka niezbędna w każdej żeglarskiej biblioteczce, a w Bibliotece Szkoły pod Żaglami jest to pierwsza oryginalna pozycja, a nie wznowienie wcześniejszych publikacji.