Edukacja i nierówności społeczne Studium porównawcze na przykładzie Anglii, Hiszpanii i Rosji

W trzecim tomie „Cieszyńskiego Almanachu Pedagogicznego”, noszącym tytuł "Konteksty językowe w edukacji, kulturze i sztuce", zostały poruszone niektóre zagadnienia rozumienia języka w kontekście wybranych podejść badawczych i rozważań teoretycznych. Prezentowane w tomie opracowania dotyczą aspektów poznawczych języka i jego recepcji kulturowej (K. Śleziński, A. Krzywka, Sz. Kutrowski). Język – gwarę jako istotny czynnik kształtowania tożsamości regionalnej analizuje D. Kocurek, a M. Jaworski dokonał analizy teoretycznej tekstu kultury popularnej, jakim jest komiks, i jego recepcji oraz oddziaływania na kształcenie gustów estetycznych odbiorców. Z kolei M. Bortliczek i I. Łuc prezentują wyniki badań nad językiem współczesnej reklamy. Żartem lingwistycznym jako komunikatem językowym zajmują się J. Krzyżewska i S. Krzyżewski . Aspekt rozwojowy i pragmatyczny sprawności językowej w sytuacji edukacyjnej dziecka omawia K. Kuszak, a M. Kołodziejski podkreśla ważność rozwoju językowego dziecka dla jego rozwoju muzycznego, z kolei M. Krzempek pisząc o nauczaniu języka obcokrajowców, zwraca uwagę na celowość znajomości przez nauczyciela struktury języka kraju, w którym naucza się języka obcego.

SPIS TREŚCI

ARTYKUŁY I ROZPRAWY
MAŁGORZATA STAWIAK-OSOSIŃSKA, Dla społeczeństwa i nauki… Życie i działalność społeczna sir Beniamina Thompsona hrabiego Rumford 11
MARIYA OLIJNYK, NATALIYA MACHYNSKA, Formation and Development of Preschool Education and Teacher Training in the Bukovyna (the 19th and the beginning of the 21st century) 23
DANUTA KRZEŚNIAK-FIRLEJ, STANISŁAW MAJEWSKI, Szkolnictwo wyższe w Polsce w pierwszej połowie XX stulecia – zarys dziejów, przemiany i 35
WALDEMAR FIRLEJ, STANISŁAW MAJEWSKI, Odbudowa szkolnictwa wyższego w Polsce w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej po II wojnie światowej 57
PAULINA FORMA, KATARZYNA PAŁKA, Educational activities undertaken in Poland for children and youth at risk of social exclusion 75
YULIYA DERKACH, Spiritual and Moral Culture as the Component of the Professional Culture of Teacher 91
JUSTYNA DOBROŁOWICZ, Paradygmat interpretatywny w jakościowych badaniach społecznych 99
SŁAWOMIR CHROST, Hermeneutyka w badaniach pedagogicznych – szanse
i zagrożenia 113
BARBARA KLASIŃSKA, The Renaissance of the Research on Interests and a Systemic Paradigm 129
JUSTYNA DOBROŁOWICZ, Discourse analysis as a method of discovering social
reality 141
PAULINA FORMA, Socjalizacja poprzez media społecznościowe. Szansa i zagrożenie 151
RYSZARD BŁASZKIEWICZ, Invisible web academic search engines 161
PAULINA BARAŃSKA, Digital natives – modern teenagers’ use of the new media 173

BADANIA I KOMUNIKATY
ANNA RÓG, PATRYCJA SKRZYPEK, Dobry człowiek w opiniach dzieci w wieku przedszkolnym 191
BOŻENA MATYJAS, The culture of spending free time in families with primary school students 205
TETIANA KOLTUNOVYCH, Peculiarities of professional burnout of preschool teachers-pensioners 215
BEATA ZIĘBA‑KOŁODZIEJ, Potrzeba, konieczność czy moralny obowiązek? Opieka nad niesamodzielnym seniorem w rodzinie 235
RECENZJE, SPRAWOZDANIA I OPINIE
Władysława Szulakiewicz, O uczących i uczonych – szkice z pedeutologii historycznej, Toruń 2014 – HANNA MARKIEWICZOWA 259
Historyczno‑społeczne aspekty starzenia się i starości, red. Małgorzata Stawiak-Ososińska i Agnieszka Szplit, Agencja Reklamowa TOP – Drukarnia Cyfrowa, Kielce 2014 – BOŻENA ZBOINA 265
Tomasz Łączek, Społeczne i edukacyjne uwarunkowania sukcesu życiowego młodzieży (Social and educational determinants of youth’s success stories), Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2014 – MARTA WILK 267
Beata Górnicka, Metodyka pracy opiekuńczo‑wychowawczej – wybrane zagadnienia. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2015 – MAŁGORZATA WOLSKA-DŁUGOSZ

„Książka jest odpowiedzią na wzrastające zainteresowanie i popularność outdoor education jako strategii edukacyjnej angażującej uczniów w proces autentycznego poznawania realnych problemów w realnym świecie, uczenia się przez eksperymentowanie, samodzielne dochodzenie do wiedzy, przeżywanie, pracę metodą projektu, planowanie strategiczne a przy tym rozwijanie soft skills – umiejętności miękkich. Zrealizowany projekt badań pokazuje, jak wiele jeszcze wyzwań pozostaje w zakresie zmiany myślenia nauczycieli o problemie i zrozumienia wartości, jaką niesie podejście outdoor education. Książka z pewnością będzie znaczącym wkładem w doskonalenie pracy nauczycieli i rozwijanie ich profesjonalnej samoświadomości.” Z recenzji Prof. dr hab. Ewy Filipiak

Arteterapia w wąskim znaczeniu obejmuje terapię z użyciem sztuk plastycznych, w szerokim znaczeniu obejmuje natomiast muzykoterapię, biblioterapię, a ponadto działania terapeutyczne z wykorzystaniem teatru, filmu oraz malarstwa, rzeźby, grafiki i innych sztuk plastycznych.

Autoprezentacja jest aktualnie jednym z bardziej zastanawiających zjawisk społecznych i psychologicznych, o czym świadczą liczne poradniki, mówiące o tym, w jaki sposób korzystnie prezentować swoją osobę. Autoprezentacja jest zachowaniem społecznym podlegającym samokontroli i samoobserwacji, dlatego wywołuje emocje i procesy poznawcze z nią związane (Stojanowska 1998).

Prezentujemy Państwu książkę pt.: "Autoprezentacja młodzieży szkolnej", w której Autorka podchodzi do tematu autoprezentacji bardzo wnikliwie i szczegółowo.

Czy osoby z wysokim lękiem społecznym prezentują się bardziej negatywnie niż te z niskim poziomem lęku ? Do takich wniosków doszedł Arkin ze swoimi współpracownikami, na podstawie badań jakie przeprowadzili w 1980 r. Autorka te wnioski konfrontuje z kolejnymi badaniami i nową interpretacją. Wyniki są nie tylko ciekawe, ale także wartościowe pod kątem wykorzystania w pracy z młodzieżą.

Książka Weroniki Juroszek podejmuje się zadania rozwinięcia tematu lęku społecznego i jego wpływu na stopień jakości uczestnictwa społecznego. Celem badań było określenie znaczenia deprecjonującej i faworyzującej autoprezentacji dla zmian w poziomie lęku sytuacyjnego oraz metapercepcji u osób o różnym dyspozycyjnym lęku społecznym.

Prezentowana praca składa się z pięciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym omówiono problem autoprezentacji w świetle teorii i badań, przeanalizowano podstawowe założenia dotyczące autoprezentacji, jej funkcje i style, rolę lęku społecznego w kierowaniu wrażeniem. Kolejne punkty poświęcono autoprezentacji faworyzującej (jako podstawowemu stylowi stosowanemu przez osoby z niskim lękiem społecznym) oraz autoprezentacji ochronnej (charakteryzującej osoby z wysokim lękiem społecznym). Rozdział ten kończy analiza znaczenia metapercepcji dla autoprezentacji.

Rozdział drugi zawiera omówienie badań własnych. W punkcie pierwszym sformułowano pytania i hipotezy dotyczące faworyzowania i deprecjonowania się w sytuacji powodzenia i niepowodzenia w sferze społecznej i intelektualnej przez młodzież szkolną z wysokim i niskim lękiem społecznym (badanie ankietowe). W punkcie drugim sformułowano hipotezy, opierając się na badaniach eksperymentalnych. Punkt trzeci traktuje o tym, jak dyspozycyjna koncentracja na różnych rodzajach „ja” wpływa na faworyzującą i deprecjonującą autoprezentację oraz jej emocjonalne oraz poznawcze konsekwencje – lęk sytuacyjny i metapercepcję.

W rozdziale trzecim przedstawiono metodologię badań własnych – omówiono metody, określając zmienne i ich operacjonalizację, przy czym zmienne niezależne oraz zależne zostały szczegółowo wyodrębnione. W pracy wykorzystano następujące metody: ankietę do pomiaru stylu autoprezentacji (skonstruowaną przez autorkę niniejszej publikacji), Skalę Koncentracji na Sobie, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku oraz arkusz „Jak widzą mnie inni?”.

Rozdział czwarty zawiera wyniki przeprowadzonych badań. Na początku scharakteryzowano omawiane zmienne osobowościowe, takie jak: lęk społeczny, ja-publiczne, ja-prywatne, zmienne określone w badaniach ankietowych oraz eksperymentalnych (podrozdziały pierwszy i drugi). W podrozdziale trzecim przedstawiono wyniki dotyczące autoprezentacji osób o wysokim i niskim lęku społecznym w sytuacji powodzenia oraz niepowodzenia. Podrozdział czwarty to weryfikacja hipotez zakładających wpływ faworyzującej i deprecjonującej autoprezentacji w sytuacji powodzenia, jak również niepowodzenia na lęk sytuacyjny i metapercepcję u osób o różnym poziomie lęku społecznego. W podrozdziale piątym przeanalizowano zależności między dyspozycyjną koncentracją na różnych rodzajach „ja” i lękiem społecznym a autoprezentacją oraz jej konsekwencjami.

Pracę zamykają rozdział dotyczący interpretacji wyników, zakończenie i streszczenie pracy.

Praca dotyczy bardzo istotnej i doniosłej społecznie problematyki, jaką stanowi prezentacja rozmaitych form wspomagania procesu komunikacji osób z autystycznym spektrum zaburzeń (ASD). Autorzy wykorzystali z jednej strony aktualne dane z literatury sięgając do prac wybitnych badaczy zamieszczonych w publikacjach książkowych oraz czasopismach o znaczeniu i zasięgu międzynarodowym. Obszerna monografia wychodzi na przeciw pilnym potrzebom związanym z udostępnianiem najnowszych informacji w zakresie rozwijania zdolności porozumiewania się, ze szczególnym uwzględnieniem procesu edukacyjnego dzieci i młodzieży z ASD.
Zawarte w przygotowywanej do druku książce rozdziały, odznaczają się wysokim poziomem profesjonalizmu i mogą stanowić niewątpliwie cenne źródło wiedzy oraz inspiracji dla czytelników.
Ukazanie się tej książki pozwoli czytelnikom zapoznać się z wieloma różnorodnymi i często wypróbowanymi podejściami i metodami związanymi z diagnozą trudności komunikacyjnych i oddziaływaniami pozwalającymi je zmniejszyć lub im zapobiegać u dzieci z ASD. Lekturę ocenianej publikacji można polecić zarówno profesjonalistom jaki praktykom, a także studentom takich kierunków jak pedagogika specjalna, psychologia, logopedia, audiofonologia.
Myślę, że także rodzice tej grupy dzieci będą zainteresowani tymi koncepcjami i propozycjami, jakie stanowią przedmiot rozważań omawianej publikacji.
z recenzji Profesora Tadeusza Gałkowskiego
Odczytanie i zrozumienie komunikatów dziecka daje szansę na wprowadzenie alternatywnych i wspomagających form terapii.
Książka Autyzm i AAC. Alternatywne i wspomagające sposoby porozumiewania się w edukacji osób z autyzmem jest dziełem wielu autorów – naukowców i praktyków. Jest ona cennym wkładem do badań nad budowaniem takich form postępowania terapeutycznego, które umożliwią dziecku autystycznemu komunikację społeczną. Prezentowane formy pracy z dzieckiem i jego otoczeniem budzą nadzieję na zbudowanie drogi, która umożliwi dziecku autystycznemu odnalezienie się w środowisku społecznym.
Książka winna być podstawowym źródłem wiedzy dla wszystkich terapeutów pracujących z dziećmi z deficytami rozwojowymi.
Prof. Hanna Jaklewicz