Filozofia i głos

Czy można mówić o ludziach i wytwarzanej przez nich kulturze, nie mówiąc jednocześnie o ludzkim ciele? Zebrane w tomie „(Nad)użycia ciała w kulturze" artykuły udowadniają, że dyskusja nad współczesną sztuką, literaturą czy kulturą popularną nie może pominąć kategorii cielesności i że to ciało właśnie stwarza miejsce na pisanie o władzy i wiedzy, przyjemności i bólu, autoekspresji i samookaleczeniu, represji i transgresji, kwestionowaniu i umacnianiu kanonów piękna i brzydoty, o „obcych", których cielesna inność umieszcza poza marginesem społeczeństwa.

Pierwsza w Polsce monografia prezentująca filozofię średniego platonizmu w II wieku po Chr. Powstała na podstawie pism filozoficznych najważniejszych reprezentantów tego nurtu. Uwzględnia zarówno dawne, jak i najnowsze badania historyków filozofii i filologów zajmujących się tą problematyką. Od publikacji dostępnych na Zachodzie różni się przede wszystkim tym, że traktuje filozofię średniego platonizmu nie jako płytką, eklektyczną i pozbawioną własnego charakteru interpretację filozofii Platona, ale jako spójną i oryginalną. Książka jest adresowana do miłośników filozofii starożytnej, zwłaszcza platonizmu w wersji uduchowionej.

Książka zwiera z pewnością istotne treści naukowe, gdyż podnosi problem istnienia człowieka w stosunku do różnych mediów, w tym historycznych, aż do czasów mediów elektronicznych. Tekst jest również dobrym historycznym przeglądem poglądów myślicieli, którzy nawiązywali do medium, nawet jeśli nie używali tego pojęcia. Analiza, jaką podejmuje Wacław Branicki, pokazuje, jak uniwersalne i ważne w antropologii filozoficznej jest medium. Autor analizuje m.in. ciekawą myśl o wielowarstwowości świadomości, co wynika z procesualności obecności. Jest to jeden z najważniejszych tematów książki, gdyż na tle transcendentalizmu łączy się w nim zagadnienie medium z problematyką istnienia.

Z recenzji dr. hab. Michała Ostrowickiego [Sidey Myoo]

Autor podejmuje problemy fundamentalne, ale także bardzo aktualne: wskazuje, bada i analizuje różnorakie związki, zależ noś ci i relacje na styku mediów, komunikacji, podmiotowości, toż samości, autentyczności, informacji i wiedzy, podkreślając przy tym rolę aktywności epistemicznej i epistemologicznej w rozbijaniu i scalaniu, a w efekcie ewolucji autentyczności osobowej. Jednocześnie interesująco i kompetentnie określa rolę medialności i mediów w jej konstytuowaniu. Autor rozpatruje tę problematykę w aspekcie ontologicznym, epistemologicznym i aksjologicznym; ostatecznie wymiar etyczny okazuje się najważniejszy: odpowiedzialność – za Drugiego i samoodpowiedzialność – za siebie to kolejne kluczowe pojęcia monografii. Opublikowanie książki Wacława Branickiego może stać się istotnym, zauważonym i szeroko komentowanym wydarzeniem, przynajmniej dla dość już znacznego i stale poszerzającego się kręgu osób profesjonalnie zainteresowanych problematyką medialności. Piszę o „wydarzeniu istotnym”, bowiem praca doktora Branickiego pozytywnie wyróżnia się głębią , szerokością i oryginalnością ujęcia tych niełatwych, a przecież naprawdę ważnych i – jak sądzę – wciąż zyskujących na randze problemów.

Z recenzji dr. hab. Jana Pleszczyńskiego

Bioetyka stała się częścią życia. Wymknęła się z laboratoriów, spod mikroskopów, z probówek, przechowujących tkanki w temperaturze ciekłego azotu, przeniknęła mury laboratoriów, klinik i szpitali, by dotrzeć do ludzi, borykających się z trudnymi problemami, stawiających fundamentalne pytania, stojące blisko życia:
Czy embrion to już człowiek?
Czy można sklonować czowieka?
Czy można pogodzić ewolucję z nauką Kościoła?

Jest to najważniejsza książka, uznanego etyka o międzynarodowym autorytecie, o. Tadeusza Ślipko SJ, zakorzeniona w badaniach naukowych, podejmująca takie zagadnienia, jak:
ewolucja
sztuczne zapłodnienie
diagnostyka prenatalna
klonowanie
transplantacje narządów i krwiodawstwo
eutanazja
świat zwierząt w świetle etyki
manipulacje genetyczne
sterylizacja i kastracja
stosowanie środków znieczulających (anestezja)
kara śmierci i samobójstwo
AIDS i wiele innych problemów

Twórczość filozoficzna Aleksandra Ochockiego nie oszałamia, jeśli oceniać ją li tylko po ilości monografii i artykułów, ale pod względem oryginalności i rozmachu myślowego niewiele osiągnięć polskiej filozofii przełomu XX i XXI stulecia – tak sądzimy – może się z nią równać. Wizję filozofii uprawianej przez Ochockiego można naszkicować, poczynając od ukazanego przezeń rozszczepienia filozoficznej tradycji u samego zarania na dwie zasadnicze linie rozwojowe, sygnowane imionami Platona i Arystotelesa. Formy, jakie każda z tych linii przybierała w historii idei, ich rozchodzenie się i dialektyczne interferencje są przedmiotem szczególnego namysłu naszego autora przy okazji takich kryzysów dziejowych jak pierwotna akumulacja kapitału, rewolucje francuska, amerykańska i bolszewicka oraz w analizach dzieł Machiavellego, Hegla, Marksa czy Lenina. Linia Platona to – wbrew podręcznikowej wizji filozofa idealisty zanurzonego głową w niebie idei – linia „filozofa-króla”, który aktywnie przekształca otaczającą go rzeczywistość na modłę swoich wyobrażeń, ale degeneruje się w procesie dziejowym do postaci populistycznego krwawego dyktatora. Linia Arystotelesa to linia filozofii „naukowej”, której rozwój prowadzi filozofa do statusu „eksperta”, „konsultanta”, degenerującego się jednak w roli przebywającego w eterze abstrakcji „profesora na posadzie”.

Jacek Migasiński, Jakub Nikodem



Wszystkie teksty tego tomu są na odpowiednim poziomie akademickim, w znakomitej większości dobre lub bardzo dobre zarówno od strony merytorycznej, jak i warsztatowej. Wydaje się, że ta książka, pomyślana jako swego rodzaju trybut wobec Profesora Aleksandra Ochockiego, składany przez grono ludzi zawdzięczających mu jakiś rodzaj inspiracji w działalności profesjonalnej, sprawiłaby mu radość, a na pewno sprawi przyjemność wszystkim, którzy go znali i cenili.

Z recenzji prof. dr. hab. Kazimierza Ślęczki

We wrześniu 2007 w waszyngtońskim mieszkaniu Christophera Hitchensa odbyła się dwugodzinna rozmowa, w której udział obok gospodarza wzięli Richard Dawkins, Sam Harris i Daniel Dennett. Ta dyskusja Czterech Jeźdźców Apokalipsy, jak już wówczas nazywali ich dziennikarze, zo-stała nagrana i sfilmowana. Było to pierwsze i jedyne w tym gronie spotkanie czterech autorów, których przetłumaczone na dziesiątki języków i wydawane w milionowych nakładach książki stały się zarzewiem NOWEGO ATEIZMU