Filozofia Jakoba Böhmego

Treść książki stanowią wykłady z historii filozofii, jakie prof. Stefan Swieżawski prowadził w ciągu swojej powojennej 30-letniej działalności dydaktycznej. Choć zajmował się on również filozofią nowożytną i współczesną, to jednak głównym tematem jego zainteresowań stała się europejska myśl filozoficzna od jej zarania aż do wieku XV włącznie.

Tę właśnie filozofię - mówi autor - określam jako klasyczną, gdyż w tym okresie trwa przekonanie, że filozofia - jako umiłowanie mądrości - w centralnym miejscu swej problematyki umieszcza metafizykę. Już w wieku XIV zaczyna się powolny, wielowiekowy proces, w którym filozofia klasyczna "zdradza" samą siebie degraduje stopniowo kluczową rolę metafizyki, której miejsce zajmują inne dyscypliny filozoficzne, jak np.: etyka, teoria poznania. Powolny renesans refleksji metafizycznej nad całą rzeczywistością i nad człowiekiem daje się zauważyć dopiero w wieku XX. Oto wyrażony w wielkim skrócie powód nadania tej książce tytułu: Dzieje europejskiej filozofii klasycznej.

Książka jest pierwszą powstałą w języku polskim monografią twórczości Friedricha Schlegla. Autor zaczyna od scharakteryzowania sformułowanej przez Schlegla we wczesnym okresie twórczości koncepcji ironii romantycznej, następnie przedstawia kontekst, w jakim koncepcja powstała, szczególną uwagę poświęcając dramatom Ludwiga Tiecka oraz polemikom Hegla; w ostatniej części pracy omawia koncepcję ironii Sokratesa oraz jej związki z teoriami Schlegla.
Analiza koncepcji historycznych jest dla autora punktem wyjścia do przedstawienia własnej idei interpretacyjnej dotyczącej ogólnego sensu pojęcia ironii, której jedynie częściową egzemplifikacją były omawiane teorie.

Filozofia pyta o naturę rzeczywistości i o to, jak powinniśmy żyć. To właśnie intrygowało Sokratesa, który na ateńskim rynku stawiał przechodniom niewygodne pytania i wprawiał ich w zakłopotanie, udowadniając, jak niewiele rozumieją z otaczającego ich świata.

W czterdziestu krótkich rozdziałach tej książki poznamy wielkich myślicieli europejskich i najciekawsze idee dotyczące świata oraz tego, jak w nim żyć. Dowiemy się o niezwykłych faktach z życia największych filozofów, począwszy od tych, którzy działali w antycznej Grecji i debatowali na temat wolności i duszy, aż po Petera Singera rozważającego najbardziej niepokojące problemy etyczne naszych czasów. Prześledzimy historię ludzkich przemyśleń na temat rzeczywistości i kondycji człowieka.

Ta książka sprawia, że filozofia staje się zrozumiała i przystępna, a nawet pełna humoru. Inspiruje do myślenia, dyskusji, argumentowania i stawiania pytań.

Nigel Warburton, filozof. Autor książek popularyzujących filozofię. Prowadzi też m.in. blogi philosophybites i virtualphilosopher oraz audycje w BBC.

To już ostatni, trzeci tom Podróży po historii filozofii, w którym autorzy omawiają najważniejsze nurty filozofii XIX i XX wieku. A że czynią to w sposób niekonwencjonalny i przystępny także dla młodszego Czytelnika, dopiero zaczynającego ową wędrówkę, niech świadczą chociażby tytuły rozdziałów: Ja, Johann Gottlieb Fichte; G.W.F. Hegel - dziejopis Pana Boga; Schelling ? romantyczny Prometeusz; Schopenhauer demaskuje rzecz samą w sobie (dramat w czterech odsłonach z udziałem autora); Religia nauki Augusta Comte?a; ”Święty racjonalizmu„ ? J.S. Mill; Oczyszczający strumień ognia: Ludwik Feuerbach, niewierny uczeń Hegla; Krytycy złudzeń filozoficznych: Marks (?Murzyn? z Trewiru), Kierkegaard (Kangur z Kopenhagi), Nietzsche (Uczeń Dionizosa); Trwanie Bergsona; Pionierzy czynu; Dwa języki Wittgensteina; Edmund Husserl bierze w nawias; Jak Martin Heidegger zatroszczył się o wszystko; Dwie twarze egzystencjalizmu; Nowe wraca (dwie wersje osoby); Twarz Levinasa; Gadamer i krytyka rozumu humanistycznego; Mroki oświecenia (krytycy z Frankfurtu); Pismo Derridy.

Filozofia stała się dziedziną efemerycznych idei. Utożsamiamy ją z wielkimi słowami, ze zgrabnymi sentencjami, z paradoksami i zagadkami, skłaniającymi do krótkiego zastanowienia się i refleksji. Traktujemy ją jako niepraktyczną ciekawostkę. Tymczasem jedynym powodem studiowania filozofii powinno być dążenie do tego, aby stać się lepszym, pełniejszym człowiekiem. Seneka powiedział, że na nic zda się czytanie i studiowanie, jeśli nie prowadzi to do szczęśliwego życia. I taki właśnie jest stoicyzm, pełen wiary w przewagę mocy czynów nad słowami i nakazujący rozwijanie w sobie odwagi, umiaru, sprawiedliwości i mądrości.

Ta książka jest inspirującym zbiorem minibiografii stoików, zarówno tych dobrze znanych, jak i mniej popularnych. Wszyscy oni praktykowali stoickie wartości i żyli zgodnie z ideami, które pozostają zaskakująco aktualne po dziś dzień, takimi jak samokontrola, cnota i niewzruszoność wobec tego, czego nie można kontrolować. Każda z opisanych osób miała swoją rolę do odegrania w historii stoicyzmu, choć ich ścieżki bardzo się od siebie różniły. Zenon Prorok, Chryzyp Wojownik, Diogenes Dyplomata, Cyceron, Porcja, Seneka, Epiktet, Marek Aureliusz - dzięki tej książce przekonasz się, że to, czego poszukiwali stoicy, interesuje również nas, ludzi współczesnych. Od tysiącleci szukamy spokoju, celu, opanowania i szczęścia. Możemy je zdobyć, jeśli wprowadzimy stoickie idee we własne życie.

W książce między innymi:

fascynujące historie ludzi żyjących według stoickich wartości
praktyczne inspiracje do stosowania stoicyzmu na co dzień
przemyślenia, z których skorzysta każdy, kto poszukuje dobrego życia

Stoicyzm: praktykuj ponadczasowe wartości!

O miłości nieuleczalnej i o małostkowym, okrutnym odrzuceniu.
O obcości i bezdomności, w której trzeba się zadomowić, gdy cię z domu wypędzają, a tam, gdzie przyjmują, nie czujesz się u siebie.
O antykomunizmie w Polsce po 1989 roku, który pozbawił nas wrażliwości na inne doświadczenie i utrudnił nam dostęp do samowiedzy.
O decyzjach, które po latach wydają się błędne, lecz w chwili ich podejmowania wcale takie nie były.
O pisaniu opowieści o czyimś życiu.

O kimś, kto przez całe życie uciekał przed plagą nacjonalizmu, a ta ścigała go do końca.
O kimś, kto nie przynależał, nie pasował do żadnej sitwy, koterii, szkoły ani klanu – tak bardzo, że budził podejrzenia o pychę.
O krytyku niesprawiedliwego ładu, który mimo pesymizmu na krótką metę wierzył, że na dłuższą mamy szanse.