Głowy Piwniczne

Wydarzenia kryzysu ukraińskiego stanowiły dla wielu zaskoczenie. Inni natomiast, wieszcząc upadek „jednobiegunowej chwili”, interpretowali je jako konieczność wynikającą z odwiecznej rywalizacji mocarstw. Bez wątpienia jednak kryzys ukraiński przyczynił się do przeobrażenia status quo bezpieczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej, a zmianami tymi w znacznym stopniu została objęta również Polska. Autor poprzez chłodną analizę zakotwiczoną w teorii realizmu strukturalnego i opierającą się o założenia geopolityczne ukazuje, w jaki sposób wydarzenia zza naszej wschodniej granicy wpłynęły na bezpieczeństwo Polski. Publikacja ta jest wnikliwą interpretacją polityki zagranicznej Polski kreowanej w obliczu kryzysu ukraińskiego, a także regionalnej gry interesów mocarstw. Od rewolucji Euromajdanu, poprzez aneksję Krymu i destabilizację wschodniej Ukrainy, aż do zamrożenia konfliktu autor przybliża czytelnikowi skomplikowany przebieg kryzysu, osadzając go w kontekście bezpieczeństwa Polski, wraz z rywalizacją zachodnio-rosyjską w tle.

Autor pisze o swoim pierwszym zafascynowaniu radiem, gdy w czasie studiów trafił do Studenckiego Studia Radiowego Bielany Radio w Toruniu, opisuje swoją pracę w radiowej Jedynce, Trójce i Czwórce oraz szok jakiego doznał, gdy zobaczył od środka małe amerykańskie radio Waltera Kotaby – WSSY 1330 AM – i poznał kształt amerykańskiego rynku radiowego, na którym działało mnóstwo takich małych lokalnych stacji. Istotną część książki stanowi też wątek telewizyjny – Wojciech Reszczyński był w tym czasie prowadzącym najpierw „Teleexpress”, a później „Wiadomości” w telewizyjnej Jedynce – a także wyborczy… Przy okazji przedstawiania swojej drogi autor ujawnia kulisy działania ówczesnych mediów. Wspomina m.in. jak po przyznaniu pokojowej Nagrody Nobla Lechowi Wałęsie z anten Polskiego Radia zniknęła muzyka z krajów popierających tę kandydaturę – nie można było usłyszeć utworów urodzonego w Bonn Beethovena, ale kompozycje jego kolegów po fachu, którzy urodzili się na terenach należących po II Wojnie Światowej do NRD, były już prezentowane. Pisze też o niespełnionych nadziejach, gdy już po Okrągłym Stole miał być podwładnym tych samych osób, które szefowały mu w stanie wojennym. Książka ukazała się w roku 1991.

Książka ta jest próbą określenia zawodowej i społecznej roli dziennikarzy w warunkach przemian demokratycznych w Polsce. Punktem wyjścia jest zdefiniowanie, kim jest dziennikarz we współczesnym świecie mediów oraz historyczne ujęcie tego problemu. Autor, posługując się perspektywą socjologiczną i politologiczną, wyodrębnia pewną grupę dziennikarzy jako elitę mediów, a następnie przez pryzmat elity stara się opisać ogół dziennikarzy jako warstwę społeczno-zawodową.
Jest to książka o dziennikarzach i dla dziennikarzy. Ale nie tylko – także, a może przede wszystkim, dla ludzi należących do świata mediów i ludzi uprawiających refleksję nad mediami: politologów, medioznawców, socjologów, specjalistów w zakresie kulturoznawstwa i komunikacji społecznej.

Książka Stanisława Mocka jest wnikliwym studium „czwartej władzy”. Autor nie unika najbardziej podstawowych problemów owego opiniotwórczego środowiska: jego niezależności od polityki, stosunku do inteligenckiego etosu czy radzenia sobie z dziedzictwem PRL-u. To książka interesująca nie tylko dla samych dziennikarzy, lecz także dla czytelników gazet, telewidzów i radiosłuchaczy. Polecam! (Edmund Wnuk-Lipiński)

W czasach, w których język debaty publicznej w Polsce został sprowadzony do poziomu wojny czarnego z białym, słusznego z niesłusznym, swojskiego z obcym, cokolwiek to zresztą znaczy, praca Stanisława Mocka, głęboka i subtelna, ożywia we mnie nadzieję, że świat jest mimo wszystko poznawalny. (Michał Komar)

Od 1990 roku jest realizowana w Polsce modernizacja gospodarki oparta na zewnętrznym transferze technologii, europocentrycznym sposobie kreowania i uzasadniania wiedzy, rządzenia i zarządzania.
W XXI wieku nie powinno być krajów biednych, rządzonych bez odpowiedniej wiedzy i rozsądku.
Modernizacja Polski i jej regionów będzie ostatecznie zależeć od tego, czy społeczeństwo obywatelskie potrafi zmobilizować elity polityczne do reform na rzecz racjonalnego państwa.

Grzegorz Schetyna opowiada historię jednego pokolenia – generacji, do której sam należy. Ludzi urodzonych w latach sześćdziesiątych XX wieku, dla których dzisiaj przychodzi czas pierwszych biograficznych rozliczeń.
KILKA HISTORYCZNYCH EPOK
Dane im było przeżyć kilka zupełnie niepodobnych do siebie historycznych epok, parę wybuchów ogromnej nadziei, po których przychodziły równie wielkie rozczarowania. Dorastali w epoce Edwarda Gierka, gdzie pod powierzchnią oficjalnej propagandy i świeżo odkrytej „luksusowej” konsumpcji (pierwsze dżinsy z Pewexu, trabanty i małe fiaty), ukrywała się inna Polska, mająca inną historię i pamięć.
Szczególnie jeśli tak jak Grzegorz Schetyna miało się rodziców przesiedleńców, którzy po roku 1945 przyjechali do Opola ze Lwowa i oprócz nielicznych ocalonych rodzinnych pamiątek przywieźli ze sobą pamięć lwowskiego AK i rzezi wołyńskiej. Kresowe traumy, którymi bardzo ostrożnie dzielili się z własnymi dziećmi.
PIERWSZE POKOLENIE II RP
To pokolenie ogląda schyłek PRL-u, pełen politycznych paroksyzmów i nagłych zwrotów akcji. Ich pierwszym politycznym przeżyciem jest karnawał pierwszej „Solidarności” zakończony szokiem stanu wojennego i niekończącą się depresją lat osiemdziesiątych. Później przychodzi koniec zimnej wojny, rozpad ZSRR i całego komunistycznego bloku, który także przed Polską otwiera szanse na historyczną zmianę.
Pokolenie urodzone w latach sześćdziesiątych wchodzi w nową Polskę już prawie dojrzałe. „Prawie”, gdyż ich głowy wciąż są pełne nadziei i traum z lat osiemdziesiątych, których zderzenie z codziennością zaowocuje czymś, co Juliusz Kaden-Bandrowski, portretując pierwsze pokolenie II RP, nazwał nie bez goryczy „radością z odzyskanego śmietnika”.
Znajdziemy w tej książce opowieść o dojrzewaniu radykałów z lat osiemdziesiątych do realizmu. Uczenie się polityki, budowanie państwa. Ale jest też druga, bardziej osobista historia, przekraczająca granice pokoleniowego doświadczenia. To historia przyjaźni Grzegorza Schetyny z Donaldem Tuskiem – zniszczonej, a w każdym razie mocno poturbowanej przez politykę.
ROCZNIK 1963
Rozmówcą Grzegorza Schetyny (rocznik 1963) jest Cezary Michalski (rocznik 1963). Pisarz i publicysta, który w swoich książkach, wywiadach i tekstach od dawna kreśli portret pokolenia, do którego oprócz Schetyny należą postacie tak różne, często ze sobą śmiertelnie pokłócone, podzielone przez idee i politykę, jak Radosław Sikorski, Janusz Palikot, Wiesław Walendziak, Piotr Semka, Bartłomiej Sienkiewicz, Robert Tekieli, Maciej Maleńczuk, Andrzej Halicki, Mariusz Kamiński... A także dziewczyny z tamtego pokolenia – Manuela Gretkowska, Agata Bielik-Robson, Kazimiera Szczuka i wiele innych postaci, często „kontrowersyjnych”, zawsze wyrazistych.
Jednak czytelnik tej książki nie musi się obawiać kombatanckiej atmosfery. Obaj rozmówcy używają własnych pokoleniowych doświadczeń do tego, żeby zrozumieć Polskę – polską historię, teraźniejszość, marzenia o przyszłości. A to już jest temat, który wykracza daleko poza „historię pewnego pokolenia”.

"Teresa Torańska nie miała żadnego lęku przez postaciami, które na ogół budzą respekt. Już po autoryzacji słynnego wywiadu z generałem Wojciechem Jaruzelskim jej rozmówca wciąż miał jakieś wątpliwości. Targi o każde zdanie trwały jeszcze przez telefon w redakcji. Staraliśmy się być w dziale cicho. I nagle słyszymy, jak Teresa mówi do Jaruzelskiego: - Co? Dygocik!? Dygocik się pojawił? Myślę, że ta rozmowa dlatego stała się tak ważna, a nawet historyczna, że Teresa była w niej sobą i traktowała generała tak, jak może go nikt od dziesięcioleci nie traktował: wyrozumiale i zwyczajnie.
Mam nadzieję, że rozmowa Małgorzaty Purzyńskiej wyjaśni czytelnikom fenomen Teresy Torańskiej. Fenomen człowieka i dziennikarki.
Jest w tej rozmowie mnóstwo zaskoczeń. Mnie najbardziej zaskoczyła pointa. Teresa po raz pierwszy wyznaje, kto był w jej zawodzie idolem absolutnym. A ponieważ to też mój idol absolutny, zatelefonowałem, by spytać, co idol mówi o Teresie.
A mówi tak: „Reporterzy potrafią poświęcić bohatera dla trafnego słowa, dla udanego tekstu. Jeśli rezygnują, to z bólem serca. Teresa rezygnowała bez żalu. Ponieważ była równie dobrym człowiekiem jak reporterką”.
Polecam Państwu ten jeden z ostatnich wywiadów Teresy Torańskiej.
Nie ma znaczenia, że to nie ona go przeprowadzała."
Ze wstępu Mariusza Szczygła