Grażdanin N.N.

Bestseller 1993 roku, tłumaczony na całym świecie. Imperium to bodaj najwybitniejsze dokonanie indywidualnego, pełnego inwencji stylu reportażu Kapuścińskiego, niemożliwego do naśladowania, a będącego niedościgłym wzorem dla największych dziennikarzy dzisiejszych czasów. Uchwycony na gorąco, w pełnych znaczeń przybliżeniach i detalu proces rozpadu Związku Radzieckiego – ostatniego imperium kończącego się stulecia.

Józef Stalin był odpowiedzialny za śmierć milionów obywateli Związku Sowieckiego oraz innych państw. Ginęli oni w egzekucjach, umierali w wyniku pracy przymusowej, deportacji czy z głodu. Czy jednak jego zbrodnie popełnione na rzekomych „wrogach ludu” można zaklasyfikować jako ludobójstwa, rozumiane nie w sposób potoczny, ale jako celowe zabijanie określonych grup ze względu na takie cechy, jak rasa, narodowość czy wyznawana religia?
Autor, porównując stalinowskie zbrodnie z innymi ludobójstwami, stara się w swojej książce udzielić odpowiedzi na to wciąż wywołujące ogromne kontrowersje pytanie. Próbuje zarazem wytłumaczyć, w jaki sposób Stalin stał się bezlitosnym mordercą. Podkreśla przy tym osobistą odpowiedzialność, jaką ponosił dyktator za przestępstwa, które z jego woli popełniały sowieckie służby.

Precyzyjny język Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, uchwalonej przez ONZ w grudniu 1948 roku, często podaje się jako przyczynę, z powodu której zbrodni Stalina nie można uznać za ludobójstwo. Jeśli jednak przyjrzymy się historii samej konwencji, zauważymy, że bardziej elastyczne podejście do wymowy tego dokumentu jest w pełni uzasadnione.
Fragment książki

Norman M. Naimark – amerykański historyk, profesor na Uniwersytecie Stanforda. Autor książek poświęconych historii Europy Środkowej i Wschodniej, a także takim zagadnieniom jak czystki etniczne czy ludobójstwa, między innymi Genocide: A World History (2017), Stalin and the Fate of Europe: The Postwar Struggle for Sovereignty (2019). Ludobójstwa Stalina to pierwsza jego praca przełożona na język polski.

Książka wydana wspólnie z Niemieckim Instytutem Historycznym w Warszawie

Tajny referat Chruszczowa z 1956 roku zachwiał komunizmem w posadach. Późniejsze lata kojarzone są zwykle z powolnym upadkiem tej ideologii. Pavel Kolář przedstawia natomiast inną perspektywę: interpretuje destalinizację jako początek nowej epoki. Dowodzi, że utopijne wizje cechowały również komunizm doby poststalinizmu. Ich istotą nie było już jednak niepohamowane dążenie do idealnego ustroju społecznego, lecz stopniowa poprawa istniejącej sytuacji. Wychodząc poza historię komunizmu, książka opowiada o przekształceniach nowoczesnych ideologii i budowaniu nowego konsensusu władzy.

Pavel Kolář, profesor historii Europy Wschodniej na Uniwersytecie w Konstancji. Zajmuje się współczesną historią europejską (przede wszystkim dziejami Niemiec i Europy Środkowo-Wschodniej). Specjalizuje się w historii dyktatur komunistycznych, dziejach historiografii, historii nacjonalizmu i historii przemocy. Ostatnio opublikował: Co byla normalizace? Studie o pozdním socialismu (Co to była normalizacja? Eseje o późnym socjalizmie, 2016, wraz z Michalem Pullmannem) oraz Soudruzi a jejich svět. Sociálně myšlenková tvářnost komunismu (Świat towarzyszy. Społeczno-ideowe oblicze komunizmu, 2019).

Spotkane w labiryntach Kremla kobiety pachną tylko Czerwoną Moskwą, ale na gwarnych ulicach króluje aromat żytniego chleba. W upalny dzień trudno nie skusić się na łyk orzeźwiającego napoju. Po chwili w ustach pojawia się przyjemny słodko-kwaśny smak. Już tylko nieliczni przechodnie szepczą o miłosnym trójkącie Lenina. Ich uwagę przykuwają niepokorna Nadieżda i tajemnicza Olga Czechowa. Dla której z nich los nie będzie łaskawy?
Otwarcie Sowietskoje Szampanskoje zwiastuje nowy rozdział. Raisa Gorbaczow zostaje oskarżona o doprowadzenie do rozpadu Związku Radzieckiego. Ulicą pędzi ził, na placu Czerwonym ląduje „wroga” cessna, a z portu odpływa „statek filozofów”. Na kolejnych stronach Anna German czaruje głosem i zdradza tajemnicę, że w jej żyłach nie płynie ani kropla słowiańskiej krwi, a Jurij Gagarin opowiada o swoich 108 minutach na orbicie okołoziemskiej. Za rogiem witryna Bieriozki zaprasza po deficytowe wyroby radzieckiej produkcji: jesiotra, kawior, łososia, szynkę, wędliny, czekoladę, gruzińskie wina, zegarki…

Wśród tego zgiełku Kraj Rad ciemnieje, pokazuje mroczną stronę. Lecący z Irkucka Tu-154 zostaje porwany, Sawinkow planuje zabójstwa, Leningrad dusi się w śmiertelnym uścisku, a zbrodniarz Stalin nie oszczędza nawet swojego syna! Aby ukoić nerwy, Anatolij Kaszpirowski zaprasza na jeden ze swoich specjalnych seansów! Nie zwlekaj.

Na burzliwą historię wieku XX niebagatelny wpływ miało państwo obejmujące ogromne obszary Europy i Azji: od Bałtyku i Morza Czarnego po Pacyfik, przymusowa ojczyzna wielu narodów, imperium Lenina i Stalina, kraj, który narodził się w roku 1922 tuż za wschodnią granicą II Rzeczypospolitej i kilkanaście lat później przyczynił się do jej upadku – Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich. W książce "Sowiety. Historia ZSRS" profesor Wieczorkiewicz przedstawia sposób funkcjonowania tego państwa, metody zdobywania i dzierżenia władzy przez jego przywódców oraz wpływ ich polityki i ideologii bolszewickiej na życie zwykłych obywateli. A trzeba pamiętać, że niemal 70-letnie istnienie ZSRS obfitowało w najróżniejsze wydarzenia: od powstania GUŁagu po pierwszy lot człowieka w kosmos. Autor wskazuje Czytelnikowi kluczowe argumenty w dyskusji o tym, czy był to hegemon na skalę światową, czy też kolos na glinianych nogach, który w roku 1991 rozpadł się na kilkanaście kawałków.

Historia jednej z najsłynniejszych spraw epoki stalinowskiej.
Marszałek Michaił Tuchaczewski, nazywany „sowieckim Bonapartem”, był jednym z najsłynniejszych dowódców Związku Sowieckiego. Jego proces i egzekucja w 1937 roku rozpoczęły masową czystkę w szeregach Armii Czerwonej.
Sprawa Tuchaczewskiego, który zdaniem wielu stał na drodze Stalina do władzy absolutnej, odbiła się szerokim echem nie tylko w Związku Sowieckim, lecz również na arenie międzynarodowej. Paweł Wieczorkiewicz w swojej książce dokładnie analizuje przyczyny i skutki polityczne, jakie spowodowała, odtwarza przebieg samego procesu i mechanizm działań sowieckiego wywiadu oraz przedstawia dramatyczną historię walk o władzę wśród sowieckiego przywództwa.