Historia książki

Tom zawiera teksty poświęcone działalności Samuela Bogumiła Lindego jako pierwszego dyrektora Biblioteki Publicznej przy Królewsko-Warszawskim Uniwersytecie, jego dokonaniom pedagogicznym, działaniom na rzecz środowiska ewangelików polskich oraz jego największemu intelektualnemu dokonaniu – sześciotomowemu „Słownikowi Języka Polskiego”. Składa się z 17 artykułów poprzedzonych wstępem i uzupełnionych aneksami oraz indeksem, stanowi spójny zestaw materiałów ukazujących wieloaspektowo sylwetkę Samuela Bogumiła Lindego na szerszym tle ówczesnych wydarzeń politycznych, społecznych i kulturalnych. Pokazuje Lindego jako człowieka książki prezentując jego poglądy teoretyczne i dokonania praktyczne. Tom "Bibliotheca Lindiana" doskonale wpisuje się w dotychczasową literaturę, stanowiąc przypomnienie i podsumowanie pewnych wątków i tematów, ale też wskazuje kolejne obszary dalszych analiz i poszukiwań badawczych. Stanowi wartościowy zbiór materiałów nie tylko dla lepszego poznania biografii Samuela B. Lindego, ale i problemów kultury początków XIX wieku.

Wybór tekstów Rogera Chartier’a, historyka francuskiego, poświęconych historii książki i lektury. Rozprawy dotyczą przemian kultury piśmiennej i jej współczesnych adaptacji. Ponadto publikacja zawiera rozważania Chartier’a na temat procesów lekturowych w dobie tekstów elektronicznych, a także społecznych oddziaływań książki.

Koncepcja historii lektury, jaką proponuje Roger Chartier, jest daleka od historii ?lozo?i, historii literatury czy historii idei, które głównym przedmiotem swego zainteresowania czynią teksty, ich strukturę i znaczenie. Wykracza także zdecydowanie poza tradycyjne badania z zakresu historii książki czy historii czytelnictwa, skoncentrowane wokół statystycznie rozumianych kwestii dotyczących tego, co i przez kogo było w danym okresie wydawane oraz czytane. Produkcja i obiegi książki, grupy czytelnicze i ich lektury – to wszystko interesuje oczywiście Rogera Chartiera, ale kluczowym zagadnieniem czyni on w swoich pracach kwestię dotyczącą tego jak czytano, czym były różnorakie, zmieniające się w czasie sposoby lektury – z tej perspektywy postrzega tamte, bardziej tradycyjnie ujmowane zagadnienia.
Z posłowia Pawła Rodaka

Gdańskie korespondencje Adama Czartkowskiego do „Kuriera Warszawskiego” z lat 1931–1939 to fascynująca lektura, w najlepszych momentach porywająca kronika Wolnego Miasta Gdańska zmierzającego do katastrofy. Autor, pracujący od 1928 roku w Polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej, okazuje się skrupulatnym obserwatorem wydarzeń wewnątrzgdańskich i okołogdańskich. Przez osiem lat nie tylko pisze o czystej faktografii wydarzeń w Wolnym Mieście, lecz także stara się je przybliżać i wyjaśniać polskim czytelnikom. Świetnie znający język niemiecki Czartkowski wykazuje się doskonałą orientacją zarówno w sprawach polsko-niemieckich, jak i przede wszystkim gdańskich. Wie, kto jest kim w tym małym państwie, które nie do końca jest państwem, ale jest również więcej niż tylko miastem. Czyta wszystkie ważniejsze niemieckie gazety wychodzące w Wolnym Mieście. Zna zarówno gdańskich Niemców, jak i Polaków, przy czym cechuje go perspektywa przybysza i człowieka o szerokich horyzontach, dzięki czemu jego obserwacje często bywają odkrywcze – Czartkowski nierzadko dobrze przewiduje przyszły bieg zdarzeń w rządzonym coraz bardziej autorytarnie Wolnym Mieście.

Peter Oliver Loew

In der Zeit zunehmender Digitalisierung von Bibliotheksbeständen rückt das alte Buch als materielles Zeugnis einer Jahrhunderte überdauernden Lesekultur und als Zeuge wechselnder historischer Gegebenheiten neu in den Fokus der Betrachtung. Bücher können Geschichten erzählen, die weit über die in ihnen enthaltenen Texte hinausgehen. Sie tragen Spuren ihrer früheren Besitzer und der sich wechselnden Interessen an Texten und an Buchbesitz. In besonderer Weise gilt dies für Bücher, die im Kontext von konfessionellen, politischen und wirtschaftlichen Veränderungen, durch Säkularisierungswellen oder Kriege aus Sammlungen herausgerissen und in neue Sammlungen gestellt worden sind. Ein faszinierendes Beispiel einer solchen ‚neuen’ Sammlung sind die Germanica, d.h. die deutschsprachigen Frühdrucke des 16. Jahrhunderts in der Universitätsbibliothek Łódź. Der vorliegende Katalog bietet eine ausführliche Exemplarbeschreibung dieser Bestände mit dem Ziel, weitergehende interdisziplinäre Forschung anzuregen und zu ermöglichen.

L'Apparition du livre przedstawia pierwsze trzy wieki dziejów książki drukowanej, umiejętnie łącząc wykład bogaty w informacje z podejściem funkcjonalnym, traktującym fakty jako elementy życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego Europy XV-XVIII w. Czytelnik zyskuje więc wiedzę o różnych aspektach produkcji i dystrybucji dawnej książki: omówiono produkcję papieru, istotę wynalazku Gutenberga, odlewanie czcionek, technikę składu ręcznego i łamania książek, kompozycję druku, charakterystykę opraw, ilustracje w książce drukowanej, handel książką, środowisko producentów dawnych druków, a także geografię drukarstwa w. XV-XVIII. Jest to pozycja klasyczna, wydawana i w oryginale francuskim, i w tłumaczeniach na inne języki. Powinna więc wejść na listę lektur obowiązkowych bądź uzupełniających na licznych obecnie specjalnościach edytorskich na polonistyce, historii, kulturoznawstwie, prawie, filologiach obcych, bibliotekoznawstwie i in. Ponadto powinnna stanowić podstawę wiedzy o dawnej książce tam, gdzie naucza się projektowania druku, w szczególności w akademiach sztuk pięknych i w szkołach zawodowych związanych z typografią i projektowaniem składu.

The Book-Makers is a celebration of 550 years of the printed book, told through the lives of eighteen extraordinary men and women who took the book in radical new directions: printers and binders, publishers and artists, paper-makers and library founders. This is a story of skill, craft, mess, cunning, triumph, improvisation, and error.

Some of these names we know. We meet jobbing printer (and United States Founding Father) Benjamin Franklin. We watch Thomas Cobden-Sanderson conjure books that flicker between the early twentieth century and the fifteenth. Others have been forgotten. We don't remember Sarah Eaves, wife of John Baskerville, and her crucial contribution to the history of type. Nor Charles Edward Mudie, populariser of the circulating library – and the most influential figure in book publishing before Jeff Bezos. Nor William Wildgoose, who meticulously bound Shakespeare’s First Folio, and then disappeared from history.

The Book-Makers puts people back into the story of the book. It takes you inside the print-shop as the deadline looms and the adrenaline flows – from the Fleet Street of 1492 to present-day New York. It’s a story of contingencies and quirks, of successes and failures, of routes forward and paths not taken. The Book-Makers is a history of book-making that leaves ink on your fingers, and shows why the printed book will continue to flourish.