Bibliotheca Lindiana

Autoportret Wydawnictwa to książka obrazująca działalność wydawnictwa na przestrzeni ostatnich dwudziestu pięciu lat. Bogato ilustrowana dotychczas zrealizowanymi projektami publikacja symbolicznie wieńczy pewien etap dorobku wydawniczego.

Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie to pierwsze podręczne kompendium redaktora i wydawcy współczesnej literatury pięknej.
Autor zestawiając różne modele wydań utworów polskich autorów tworzących w XX wieku (m.in. Gombrowicza, Miłosza, Herberta) prezentuje narzędzia pracy redaktora (przypisy, indeksy, bibliografie i inne). Szczegółowo omawia problemy związane z edycją poezji, prozy, publicystyki, a także korespondencji i takich publikacji jak wywiady, wspomnienia czy dzienniki. Nie oferuje szablonowych odpowiedzi – pokazując różne drogi postępowania edytora, stara się skłonić czytelnika do refleksji i sprowokować także dyskusję nad utartymi metodami postępowania.
Kompendium zbudowane jest na zasadzie autonomicznych rozdziałów, które można czytać niezależnie od siebie – rozbudowany indeks pojęć oraz nazwisk umożliwia szybkie odnalezienie potrzebnych informacji.

In der Zeit zunehmender Digitalisierung von Bibliotheksbeständen rückt das alte Buch als materielles Zeugnis einer Jahrhunderte überdauernden Lesekultur und als Zeuge wechselnder historischer Gegebenheiten neu in den Fokus der Betrachtung. Bücher können Geschichten erzählen, die weit über die in ihnen enthaltenen Texte hinausgehen. Sie tragen Spuren ihrer früheren Besitzer und der sich wechselnden Interessen an Texten und an Buchbesitz. In besonderer Weise gilt dies für Bücher, die im Kontext von konfessionellen, politischen und wirtschaftlichen Veränderungen, durch Säkularisierungswellen oder Kriege aus Sammlungen herausgerissen und in neue Sammlungen gestellt worden sind. Ein faszinierendes Beispiel einer solchen ‚neuen’ Sammlung sind die Germanica, d.h. die deutschsprachigen Frühdrucke des 16. Jahrhunderts in der Universitätsbibliothek Łódź. Der vorliegende Katalog bietet eine ausführliche Exemplarbeschreibung dieser Bestände mit dem Ziel, weitergehende interdisziplinäre Forschung anzuregen und zu ermöglichen.

Tereny dzisiejszego Dolnego Śląska zawsze były obszarem, gdzie ścierały się wpływy kultur polskiej, czeskiej i niemieckiej, i to głównie w tych językach ukazywały się na tym obszarze książki. Bliskość kurii biskupiej oraz ośrodków akademickich już od XV wieku zachęcała drukarzy do osiedlania się we Wrocławiu, Legnicy, Oleśnicy i innych większych miastach regionu, otwierania drukarni i wydawania kolejnych dzieł. Katalog obejmuje opisy blisko dwóch tysięcy publikacji z lat 1475–1800, które znajdują się w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich: inkunabułów, druków religijnych, literatury podróżniczej i pięknej, ukazujących się na Śląsku, ale także licznych druków ulotnych oraz okolicznościowych, wydawanych przede wszystkim z okazji ślubów i pogrzebów miejscowych osobistości. Najwcześniejszymi zabytkami drukarstwa przechowywanymi w ZNiO są inkunabuły opublikowane nakładem wrocławskiej oficyny Kaspara Elyana około 1475 roku: Donatus moralisatus Jeana Gersona i Tractatus sacerdotalis de sacramentis Mikołaja z Błonia. Część katalogową publikacji uzupełnia wstęp, prezentujący najważniejsze zachowane silesiaca oraz historię drukarstwa na Dolnym Śląsku. Zamieszczono tu również kolorowe ilustracje wybranych cymeliów, indeksy drukarzy, nakładców i księgarzy oraz indeks tematyczny, który ułatwi korzystanie z katalogu.

L'Apparition du livre przedstawia pierwsze trzy wieki dziejów książki drukowanej, umiejętnie łącząc wykład bogaty w informacje z podejściem funkcjonalnym, traktującym fakty jako elementy życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego Europy XV-XVIII w. Czytelnik zyskuje więc wiedzę o różnych aspektach produkcji i dystrybucji dawnej książki: omówiono produkcję papieru, istotę wynalazku Gutenberga, odlewanie czcionek, technikę składu ręcznego i łamania książek, kompozycję druku, charakterystykę opraw, ilustracje w książce drukowanej, handel książką, środowisko producentów dawnych druków, a także geografię drukarstwa w. XV-XVIII. Jest to pozycja klasyczna, wydawana i w oryginale francuskim, i w tłumaczeniach na inne języki. Powinna więc wejść na listę lektur obowiązkowych bądź uzupełniających na licznych obecnie specjalnościach edytorskich na polonistyce, historii, kulturoznawstwie, prawie, filologiach obcych, bibliotekoznawstwie i in. Ponadto powinnna stanowić podstawę wiedzy o dawnej książce tam, gdzie naucza się projektowania druku, w szczególności w akademiach sztuk pięknych i w szkołach zawodowych związanych z typografią i projektowaniem składu.

Książka jest bardzo ciekawie napisana i wciągająca. Autorce udało się wypracować specyficzny rodzaj dyskursu: z jednej strony trzyma się konsekwentnie naukowości, z drugiej ciąży ku swobodzie eseistycznej. Nie ma cienia wątpliwości, że mamy do czynienia z dyskursem naukowym, ale jego surowość zostaje złagodzona silnym wyeksponowaniem podmiotu piszącego, delikatną skłonnością do metaforyzacji wypowiedzi, jednoznaczną sugestią, że lektury nie da się zredukować do samych tylko struktur, ponieważ doświadczenie somatyczne odgrywa w nim wielką rolę. Pani Folta-Rusin czyni z paratekstów coś więcej, gdyż to właśnie one składają się na zbiór „materialnych realizacji”, które w szczególny sposób reprezentują dzieło sztuki literackiej. Jak sama stwierdza, interesuje ją przede wszystkim „oglądanie książek i czytanie towarzyszących tekstowi obrazów”. Sprawia to, że prawdziwym przedmiotem jej rozprawy staje się ściśle powiązana z wizualnością semiosfera, tylko pozornie przynależna do pola marginesów, w rzeczywistości znacząco kształtująca sposoby lektury. To jeden z najważniejszych elementów decydujących o wartości tej rozprawy. Z recenzji prof. Adama Dziadka Anna Kazimiera Folta-Rusin – literaturoznawczyni, absolwentka polonistyki, asystentka w Katedrze Lingwistyki Komputerowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się związkami literatury i obrazu, kulturą wizualną, a także badaniem literatury współczesnej. Publikowała między innymi w „Śląskich Studiach Polonistycznych”, w półroczniku „Społeczeństwo, Edukacja, Język” oraz w „Zeszytach Artystycznych”. Autorka bloga literackietwarze.wordpress.com, na którym zamieszcza recenzje i eseje krytyczne.