Idą Święta Polskie Tradycje Kolędy Dekoracje

Wielka i pompatyczna na placu Rockefellera w Nowym Jorku, skromniejsza z aniołkami i gwiazdami na polskich świerkach czy egzotyczna i zaskakująca w formie cisów czy drzewek pomarańczowych w Ameryce Południowej. Choinka jest uniwersalnym znakiem Świąt Bożego Narodzenia, znanym, ogromnie lubianym i stosowanym na całym świecie. Jak to się jednak stało, że zwykłe zielone drzewko stało się symbolem Narodzin Jezusa?
Na to pytanie w tej jakże frapującej książce odpowiada ks. prof. Józef Naumowicz, światowej klasy ekspert od historii, tradycji i teologii Bożego Narodzenia. Wędrujemy razem z nim po kartach Pisma Świętego poznając rodowód Jezusa oraz świadectwo Jego narodzin w Betlejem. Idziemy też dalej, z bohaterami pierwszych stuleci chrześcijaństwa, aż do średniowiecza, kiedy ozdoby roślinne, wieńce i wreszcie drzewka stają się symbolem tego, co ludzkości przyniósł Chrystus – życia wiecznego. Wreszcie choinka dociera także do Polski i szybko zostaje uznana u nas za zwyczaj odwiecznie polski, choć były przecież wcześniej u nas także tzw. sady u sufitu czy podłaźniki na Podhalu.
Autor tej niezwykle ciekawej i przepięknie ilustrowanej – m.in. fotografiami Adama Bujaka – książki tłumaczy, dlaczego kiedyś na choinkach wisiały głównie jabłka i opłatki, a dzisiaj dominują bombki czy światełka. Wspólnie z ks. Naumowiczem odwiedzamy świąteczne domy w Londynie, Pradze, Rzymie, Krakowie czy Paryżu i dowiadujemy się, że to dzięki pewnej Polce pierwsza choinka zawitała do stolicy Francji. Autor weryfikuje i obnaża wiele mitów, odnośnie do jakoby pogańskich źródeł niektórych bożonarodzeniowych zwyczajów, a także i ten, że to rzekomo Luter jest wynalazcą choinki. Te opinie bywają do dzisiaj powtarzane, warto więc odkryć z autorem książki prawdę i dotrzeć do głębokiej symboliki bożonarodzeniowego drzewka. W książce tej poznajemy poprzedników choinki oraz piękne opisy ozdabianego na wiele sposobów „drzewa życia”, dokonane piórami pisarzy i poetów, a także papieży – św. Jana Pawła II i Benedykta XVI.

Wystarczy jeden drobny gest, czyli zupełnie nowa historia narodzin świętego Mikołaja Opowieść o chłopcu, który wraz z trzema wujami pracuje w „Emporium zabawek”, gdzie powstają przepiękne zabawki. Marzeniem Miko jest, by choć przez jeden dzień w roku każde dziecko było szczęśliwe. Pewnego dnia chłopiec dostrzega dziewczynkę z twarzą przyciśniętą do sklepowej szyby. Gdy próbuje nawiązać z nią kontakt – ta ucieka. Miko odnajduje ją mieszkającą na ulicy wraz z innymi dziećmi. Tej nocy chłopiec przysięga sobie, że zrobi wszystko, by każde dziecko w święta otrzymało prezent. Prawdziwa świąteczna uczta dla młodych czytelników od bestsellerowego autora i ilustratora Daivda Litchfielda. Poruszająca opowieść skoncentrowana na życzliwości, hojności i wzajemnej opiece. Dla wszystkich, którzy chcą w świątecznym czasie poczuć choć odrobinę magii.

W środku: zwyczaje świąteczne, dawniej i dziś, ciekawostki z kraju i ze świata, kolędy, pomysły na ozdoby, przepisy na świąteczne przysmaki. Dzięki książkom dzieci dowiedzą się, na czym polega magia tych wyjątkowych, zwłaszcza w Polsce, Świąt. Znajdą w niej kolędy, opisy bożonarodzeniowych zwyczajów i polskiej tradycji, ciekawostki i świąteczne opowieści o pierwszym Bożym Narodzeniu, Trzech Królach. Zwyczaje świąteczne międzynarodowe i ciekawostki o obchodach w innych krajach. Polskie zwyczaje, opowieści, kolędy: Zwyczaje w Polsce, tradycyjne obchody, ciekawostki regionalne, kolędy polskie.

W tym roku przygotowując Święta, nie zapomnijcie o naszej planecie – jej także możecie zrobić wspaniały świąteczny prezent! Przygotujcie się na Boże Narodzenie z kalendarzem adwentowym z ekowskazówkami. Składa się on z 24 projektów na każdy dzień grudnia. Oprócz nich książka zawiera podpowiedzi, jak zadbać o naszą planetę i środowisko. Oszczędzanie energii, rezygnacja z plastiku, ponowne wykorzystywanie tych samych materiałów, ograniczenie odpadów – wszystko to jest możliwe w czasie przygotowań świątecznych! Wśród proponowanych projektów znajdziecie więc crackery z rolek po papierze toaletowym, papierowe ozdoby na choinkę, łańcuch z masy solnej, piernikową choinkę, a nawet przyjazny środowisku karmnik dla ptaków! W ten adwent połączcie tradycyjne przygotowania świąteczne z oryginalnymi pomysłami na to, jak zorganizować je z troską o środowisko.

Zaintrygowana pytaniami przyjaciół, zastanawiałam się jak określić tę publikację, bo mimo wspomnień i dygresji, wcale nie jest biografią, receptury kulinarne nie zrobiły z niej poradnika kucharskiego, nie jest też kolejnym przewodnikiem po świętach żydowskich, choć opowiadam pokrótce o tych, które zainspirowały mnie do namalowania reprodukowanych, w tym również nie albumie, obrazów. Zdecydowałam więc, że jest to po prostu moja książka autorska.

Życie grobowe otwiera czytelnika na zdumienie. Pozwala zachwycić się opowieścią o świecie ukrytą w strefie pośredniej pomiędzy żywymi a umarłymi, pomiędzy przestrzenią codzienności (miasta, wsi, pustkowia) a przestrzenią cmentarza. Jaki jest ten świat, jakie jest życie (i towarzysząca mu śmierć)? Pełne przejmujących, ale też ironicznych, groteskowych i absurdalnych przejawów, różnorodne i złożone.

Autorka zastrzega, że w jej projekcie nie należy doszukiwać się „filozoficznej nadbudowy”, lecz raczej zapisu sytuacji bizarnych, które zawsze ją pociągały. A życie grobów – inna strona życia ludzi – jest ich pełne. Wystarczy tylko spojrzeć na groby uważniej. Okaże się, że pod każdą szerokością geograficzną snują one swą bizarną opowieść – po trosze smutną, straszną, wzruszającą, zabawną i bardzo, bardzo przewrotną. Bo nic nie jest takie, jakie się na pierwszy rzut oka wydaje. Wszystko ma drugie dno, mniej lub bardziej ukryte, a jeśli nawet nie ma, to niecodzienny detal czy dziwaczny kontekst każe nam się go doszukiwać.

Snuta przez autorkę opowieść układa się wokół czytelnego, choć niekoniecznie wprost werbalizowanego scenariusza, tworzącego reportaż o przenikaniu się wielu przestrzeni, o życiu codziennym, samotności, pamięci i zapomnieniu, o ludzkich i nieludzkich historiach, o nietrafionych interpretacjach znaków, o pomyłkach, które są odkryciami.

Nie jest to jednak ani reportaż sensu stricto, ani reportaż literacki, lecz próba wypracowania nowej jego formuły – łączącej obraz (fotografie), słowo (miniatury narracyjne) i dźwięk (nagrania terenowe). To koncepcja artystyczna, zasadzająca się na nieoczywistościach, kontrapunktach, żarcie, prowokacji.

Małgorzata Żerwe – artystka wizualna, publicystka i dziennikarka radiowa, autorka tekstów o sztuce, kuratorka wystaw.