Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot – obraz - gest

Dobra kontynuacja opowiada o kilkudziesięcioletniej rozbudowie pierwszego rzeszowskiego osiedla, które pomimo nawarstwiania się wielu różnych typologii przestrzeni oraz przechodzenia przez różne etapy historii stanowi obecnie spójny i udany zespół urbanistyczny. W okresie powstania i rozbudowy tej przestrzeni miejskiej, czyli od lat trzydziestych do końca XX w., style i mody w architekturze zmieniały się wielokrotnie. W formie osiedli Dąbrowskiego, Piastów i Na Skarpie można jednak dostrzec dialog pomiędzy różnymi etapami historii ich budowy. Kolejni architekci cechowali się kulturą projektowania, która polegała na szacunku do twórczości swoich poprzedników. To zjawisko wydaje się wyjątkowe na tle wielu rozczłonkowanych i chaotycznych współczesnych miast. Zawarty w monografii opis kilku kwartałów Rzeszowa stanowi również skondensowaną historię polskiej architektury mieszkaniowej XX w., która miała kluczowy wpływ na formę polskich miast.

Tematem książki Kształt zieleni. O estetyce, ekologii i projektowaniu jest zrównoważona architektura i design w kontekście estetyki. Autor, amerykański architekt Lance Hosey (1964-2021), stawia czytelnikowi trudne pytania: czy wszechobecnie panująca brzydota jest nieunikniona, czy „zielone” projektowanie musi być nieatrakcyjne i czy piękno może uratować planetę. Autor argumentuje, że ludzka natura kieruje nasze zmysły i uwagę na kształt rzeczy. Piękno nas intryguje, zatrzymuje, działa na emocje. Dlatego ludzie przekonają się do ekologicznych produktów, budowli i rozwiązań tylko wtedy, jeśli będą miały atrakcyjną formę. Hosey, opierając się na badaniach i przytaczając własne obserwacje, udowadnia, że projektowanie można nazwać zrównoważonym dopiero wtedy, gdy uwzględnia ono piękno. Książka przedstawia jasny zestaw zasad, które mają wypełnić lukę między standardami „dobrego projektu” i „zielonego projektu”.

Czy miasto może zmienić kształt świata? Czy samochód, krzesło, filiżanka albo łyżka może powołać do istnienia nowe nawyki? Czy budynki mogą nas zachęcić do utożsamienia się z miejscem wokół nas? Autor argumentuje, że nie tylko mogą, ale i powinny. Dlatego oszczędny energetycznie budynek musi być także przyjemny dla oka, a ekologiczny samochód - uwodzić kształtem.

Ta książka otworzy oczy wszystkim tym, którzy rozczarowani są brzydotą farm fotowoltaicznych czy ekologicznych biurowców, pojazdów, ubrań czy urządzeń. Tematyka książki wpisuje się, w mocno obecne w debacie publicznej, rozważania dotyczące ekologii, zrównoważonego rozwoju i świadomego używania zasobów naturalnych. Pozwala z większą świadomością przyglądać się otaczającemu nas światu i zmusza do refleksji na temat projektowania, zarówno pod względem treści, jak i stylu.

We wstępie do książki Dominika Janicka pisze o odnowionej, białej elewacji w geometryczne wzory na wieżowcu przy ul. Lelewela 7-9 w Gdyni. Książka Hoseya pozwala nam zrozumieć, dlaczego podoba nam się akurat ten budynek, a na inne bloki, położone dwie ulice dalej, nikt z nas nie zwróci już uwagi.

Kształt zieleni. O estetyce, ekologii i projektowaniu jest dziesiątym tytułem w serii MIASTO SZCZĘŚLIWE.

Książka ukazuje złożony proces odbudowy gdańskiego Głównego Miasta po drugiej wojnie światowej, uwikłany w ówczesne realia polityczne, ideowe i kulturalne. Autor przekonuje, że odbudowane po wojnie zabytkowe centrum Gdańska to miasto równocześnie stare i nowe. Z jednej strony zachowano bowiem szereg monumentalnych zabytków, odtworzono główne ciągi uliczne i charakterystyczne widoki, z drugiej jednak – radykalnie przekształcono strukturę miejską, dostosowując ją do wymogów nowoczesnej urbanistyki i tworząc na obszarze historycznego śródmieścia socjalistyczne osiedle robotnicze. Główny nacisk został więc położony na zabudowę mieszkaniową, stanowiącą większość tkanki tego nowego-starego organizmu miejskiego. Książka oparta jest na różnorodnej bazie źródłowej, wykorzystującej archiwalia, publikacje prasowe, publikowane i niepublikowane fotografie, wspomnienia uczestników odbudowy. Niezastąpionym źródłem wiedzy o odbudowie Gdańska jest wreszcie dla autora sam odbudowany Gdańsk.

W prezentowanej monografii przedstawiono wybrane, zrealizowane i niezrealizowane na terenie Syrii, projekty architektoniczne i urbanistyczne opracowane przez polskich specjalistów. Kraj ten od roku 2011 jest nieustannie niszczony działaniami wojennymi, które prowadzone są we wszystkich jego rejonach. W wielu przypadkach trudno jest dziś jednoznacznie stwierdzić, czy obiekty realizowane przez polskich urbanistów i architektów przetrwały działania wojenne.
Przedstawione w opracowaniu materiały projektowe są zbiorem dokumentów udostępnionych przez autorów wybranych dzieł. Projekty te stanowią tylko część wszystkich, które powstały w Syrii. Są to materiały, które udało się przywieźć naszym specjalistom do kraju. Dzięki licznym spotkaniom i rozmowom autorki książki z autorami projektów powstała możliwość przybliżenia działalności naszych rodaków w Syrii. Przedstawione w książce materiały niejednokrotnie są jedynymi, jakie pozostały autorom po opracowanych projektach. Część z wybranych przez autorkę projektów, stanowiących własność autorów, jest jedynym zachowanym egzemplarzem. Materiały źródłowe były bazą do stworzenia katalogu i digitalizacji prac udostępnionych na potrzeby naukowe. Większość zdjęć obrazujących zrealizowane projekty została zrobiona przez autorkę podczas licznych podróży do Syrii, w latach 2002–2007, jeszcze przed rozpoczęciem działań wojennych.
Wyniki rozmów przeszły najśmielsze oczekiwania, ponieważ wynikło z nich, że w prawie każdym zakątku Syrii Polacy realizowali swoje projekty i na stałe wpisali się w krajobraz tamtejszych miast. Niestety, nie wszystkie dokumenty udało się odnaleźć, nie do wszystkich osób udało się dotrzeć z racji nieubłaganego upływu czasu. Nie wszystkie materiały projektowe udało się autorom przewieźć do Polski. Dlatego przybliżenie tego tematu wydaje się być istotne z punktu widzenia historii architektury i polskich osiągnięć poza granicami kraju.

Poza własnością to książka o polityce mieszkaniowej w Polsce. Badania Habitat for Humanity z 2015 roku pokazują, że kwestia mieszkaniowa to dla Polek i Polaków jeden z trzech najważniejszych problemów społecznych i bodaj największy mankament polskiej transformacji. Przez wiele lat temat mieszkalnictwa nie był traktowany przez rządzących jako istotny problem społeczny wymagający interwencji. Brakujących mieszkań miał dostarczyć wolny rynek. A mówiąc wprost – rozwiązaniem miało być kupno mieszkania na własność, w większości przypadków na wieloletni kredyt hipoteczny. Czy na pewno jest to jedyne rozwiązanie? Otóż nie. Joanna Erbel – socjolożka, działaczka miejska i ekspertka od spraw mieszkaniowych – na podstawie wielu dobrych i sprawdzonych przykładów z całego świata podsuwa nam na tacy gotową receptę. Alternatywą dla własności mieszkaniowej jest stabilny najem. Budowanie na wynajem każe stawiać sobie pytania, jak będzie wyglądać nasza przyszłość: jak projektować, żeby odpowiadać na zmiany klimatyczne? Jak budować dla starzejącego się społeczeństwa? Oraz ile powinno kosztować mieszkanie, żeby comiesięczne opłaty były do uniesienia przez ludzi zarabiających przeciętnie? Poza własnością to książka o wizji lepszej przyszłości dla mieszkalnictwa. Projektów łamiących schematy nie brakuje: Nowe Żerniki we Wrocławiu i mieszkania senioralne w Stargardzie Szczecińskim pokazują, że zarówno metropolie, jak i mniejsze miasta mogą być źródłem nowatorskich rozwiązań. W istocie bowiem rzecz nie dotyczy mieszkań, tylko tego, jak będziemy mieszkać w naszych miastach. I o tym właśnie jest książka Joanny Erbel – o konkretnym wymiarze przyszłości, nad którą możemy odzyskać wpływ – napisał o książce Edwin Bendyk z „POLITYKI”.

Książka prezentuje doświadczenia znanego gdańskiego architekta Andrzeja Macura, związane z konserwacją zabytków na Pomorzu oraz Warmii i Mazurach, a także z ochroną dóbr światowego dziedzictwa kultury w Estonii, Macedonii, Egipcie i Algierii. Autor ukazuje, jak kształtował się jego profil zawodowy, oraz przestawia wybrane projekty, omawiając historię obiektów, wyniki badań architektonicznych, przyjęte zasady i metody konserwatorskie, a także polemiki towarzyszące procesowi konserwacji. Prezentacja wybranych projektów nie ma charakteru rozprawki naukowej na temat doktryn konserwatorskich, ale ukazuje zdarzenia i koncepcje związane z możliwością uratowania niektórych obiektów zabytkowych przed całkowitą degradacją. Dokumentuje także proces poszukiwania najodpowiedniejszych współczesnych funkcji dla zachowanych obiektów zabytkowych.