Jak Żyć? Wykłady Z Etyki

W „Etyce ponowoczesnej” Zygmunt Bauman wypowiedział to, co najistotniejsze dla charakteru naszych czasów: opisał naturę współczesnych zjawisk moralnych. Możliwe, że „nowoczesność” nigdy nie istniała i jest tylko konstrukcją, zwykle negatywnym antywzorem ponowoczesnego wyzwolenia. Bauman (ur. 1925), znany w świecie teoretyk i komentator ponowoczesności lub „płynnej nowoczesności”, nie głosi jednak łatwych diagnoz. Przyjmuje za fakt kres etyki kodeksowej, ale sferę moralną postrzega jako z istoty przedracjonalną i zindywidualizowaną. Nie ma to wszakże oznaczać relatywizmu, często imputowanego ponowoczesności. Ze swoim wyborem moralnym muszę się zmagać sam, pozbawiony oparcia w instytucjach i normach, które stały się „płynne”. Jednocześnie żyjemy w czasach, gdy uważana dawniej za margines autonomiczna, niepoddana regulacji jednostkowa wola stanowi dziś główną instancję wyborów moralnych. W taki świat trudnych wyborów opartych na jednostkowej odpowiedzialności wprowadza ta fascynująca i chyba najważniejsza z książek Baumana – socjologa ponowoczesności, który zabiera tu głos w fundamentalnej kwestii filozoficznej.

Coraz nowocześniejsze technologie, poszerzające się granice i definicje demokracji, współczesne ruchy społeczne, mobilność społeczna czy globalizująca się gospodarka sprawiają, że przedstawiciele zachodnich społeczeństw – w tym także Polacy – coraz bardziej przywiązani są do swej indywidualnie rozumianej samorealizacji. Z drugiej jednak strony ten nowoczesny, coraz bardziej różnorodny i w jakimś sensie coraz bardziej „samotny” tłum, ciągle skazany jest na współpracę, kooperację, debatę i wspólne podejmowanie trudnych politycznych decyzji. Przeciętny Smith, Blanc czy Kowalski, inaczej niż ich poprzednicy, na swej codziennej drodze spotykają setki nieznanych sobie ludzi, często odmiennych kultur, religii czy tożsamości. I to właśnie z nimi budować musi elementarny społeczny kompromis i elementarne społeczne zaufanie.

Oddając do rąk czytelników pracę pt. Etyka w życiu publicznym, można żywić nadzieję, że przyczyni się ona nie tylko do debaty na temat roli i miejsca norm moralnych we współczesnym demokratycznym społeczeństwie, ale posłuży także refleksji na temat kondycji obywatelskiej sfery publicznej, bez której żadna demokracja obejść się nie może.

Publikacja powstała we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim i Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Książka ta to podręcznik do historii etyki, ale podręcznik niezwykły: pisany przez filozofa i erudytę zainteresowanego problemami moralnymi naszych czasów.
Etyka jest tu nie tylko dyscypliną teoretyczną, zamkniętą w świecie własnych pojęć, lecz także dziedziną praktyczną, związaną z życiem określonych społeczeństw.
Autor kładzie nacisk na rozumienie zagadnień etycznych, nie zaś na ich opis. Dlatego właśnie książka stanowić będzie wsparcie interpretacyjne dla tych, którzy uczą się historii etyki, i dla tych, którzy jej nauczają.

Dajcie się zainspirować. Nic tak nie poprawia humoru jak satysfakcja i radość, że zrobiło się coś dobrego. Że się komuś pomogło. Że dzięki nam wzrosła suma szczęścia. Nie trzeba wiele, żeby świat stał się bardziej przyjazny dla ludzi i zwierząt. I nie znaczy wcale, że należy rewolucjonizować swojego życie. Wystarczy odrobinę więcej współczucia.
Ta książka daje siłę i pomoże stworzyć lepszy świat dla przyszłych pokoleń. A pierwszy krok bywa banalnie prosty.
Marc Bekoff, światowej sławy etolog, mówi, że lepsze traktowanie zwierząt nie tylko dobrze wpływa na naszą planetę, ale i na nas samych. Pokazuje, że zwierzęta kochają, tęsknią i się złoszczą, że są zdolne do reakcji motywowanych współczuciem, okazują sobie życzliwość i empatię, że – zupełnie jak my – wyraźnie odróżniają dobro od zła.
Manifest zwierząt powstał dla wszystkich – zwierząt i ludzi. Przedstawia sześć zasad, na których skorzysta każdy, bo humanitarne traktowanie zwierząt może przynieść obopólne korzyści.
Siła tej książki polega na zachęcaniu do życzliwości zarówno człowieka wobec zwierząt, jak i wobec tych ludzi, którzy patrzą na świat nieco inaczej. Jedno jest pewne: im lepiej nauczymy się rozumieć zwierzęta, tym lepiej zrozumiemy samych siebie. A to sytuacja, w której nie ma przegranych.

We współczesnej filozofii dominuje przekonanie, że argumentacja transcendentalna, której źródłową intencją było odkrywanie koniecznych warunków doświadczenia, nie jest zdolna do urzeczywistnienia swojego podstawowego celu. U podstaw zainteresowania tą dość specyficzną operacją teoretyczną leżała nadzieja związana z chęcią uporania się z różnorako rozumianym sceptycyzmem. Niejasności związane z jej statusem – jej strukturą, formalną i materialną poprawnością oraz właściwą interpretacją jej konkluzji – doprowadziły do rozpowszechnienia się poglądu, zgodnie z którym rozumowania transcendentalne nie mogą gwarantować prawdziwości tezom o świecie. Prezentowana praca jest z jednej strony krytyczną analizą kluczowych momentów współczesnej debaty o prawomocności argumentacji transcendentalnej, z drugiej zaś szczegółową interpretacją tych fragmentów filozofii Kanta i Fichtego, które są relewantne dla problematyki związanej z funkcją i potencjałem teoretycznym takich rozumowań. Zdaniem autora charakterystyczny dla współczesnej interpretacji rozumowania transcendentalnego zabieg detranscendentalizacji, czyli próba zachowania ich prawomocności bez jednoczesnej akceptacji idealizmu transcendentalnego, jest skazany na niepowodzenie. Broni on tezy, że argumentacja transcendentalna jest w istotowy sposób związana z idealizmem transcendentalnym. Taki wniosek nie może się spotkać z aprobatą współczesnych filozofów, interesujących się tą problematyką, ponieważ zakładają oni, że warunkiem poprawności argumentacji transcendentalnej jest brak implikacji o charakterze idealistycznym. Zdaniem autora formułowanie takiego warunku jest czysto arbitralnym zabiegiem, u którego podstaw leży w dużej mierze wadliwa interpretacja idealizmu transcendentalnego.

Jak działa ludzki umysł? Wstęp do psychoanalizy należy do najbardziej znanych i najważniejszych dzieł Zygmunta Freuda. Ta rewolucyjna książka zawiera cykl dwudziestu ośmiu wykładów wygłoszonych przez autora w latach 1915–1917 na Uniwersytecie Wiedeńskim przed audytorium składającym się zarówno z lekarzy, jak i osób niezwiązanych z medycyną, którym wyjaśniał podstawowe założenia koncepcji psychoanalizy. Wiedział o zastrzeżeniach, jakie wobec niej wysuwano, więc wykłady te potraktował niezwykle poważnie i przygotował je także w postaci pisemnej. Freud opisuje w nich główne metody psychoanalizy, będące podsumowaniem i wynikiem jego trzydziestoletnich badań. Teorie Freuda od momentu ich pierwszej publikacji do czasów współczesnych nie przestają budzić zainteresowania naukowców różnych dziedzin, znajdując duże grono zwolenników, ale także przeciwników. Niemniej Wstęp do psychoanalizy pozostaje najczęściej tłumaczonym dziełem autora. Psychoanalizy uczy się człowiek przede wszystkim na samym sobie przez studiowanie własnej osobowości.