Jedenastka Miniatury Z Socjologii Transportu Publicznego

“A Goth Reflection: Self-Fashioning and Popular Culture” to wnikliwe studium narracyjnych przedstawień subkultury gotyckiej. Agata Zarzycka bada w nim wpływ projektów tożsamościowych na teksty kultury popularnej i identyfikuje aspekty filozofii autokreacyjnych, które — za pośrednictwem wizerunków medialnych, a zwłaszcza tekstowych autoprezentacji subkultury — zakorzeniły się w dyskursach dotyczących gotów. Następnie analizuje reifikację i rozprzestrzenianie się takich strategii autokreacji w tropach fikcyjnych. Książka wykorzystuje rozległy zakres perspektyw teoretycznych, wśród których kluczowe znaczenie mają myśli Michela Foucaulta, Stephena Greenblatta, Richarda Shustermana, Gilles’a Deleuze’a i Félixa Guattariego. Przedstawione studium przypadku subkultury gotyckiej pozwala dostrzec i zrozumieć szerszy wpływ strukturalny oraz funkcjonalny postulatów autokreacyjnych na relację tekstów popkulturowych z aktywnymi odbiorcami kultury. Przejawy i dalsze konsekwencje tego wpływu zostaną poddane analizie w kolejnych publikacjach autorki.

W monografii został poruszony istotny problem z punktu widzenia socjologicznego, psychologicznego, kulturoznawczego, jak również pedagogicznego. O oryginalności przedłożonych badań świadczy właśnie próba podjęcia aspektu pedagogicznego poruszanego tematu. […] Problem zmian w systemach wartości i stylach życia Polaków na obczyźnie rzadko poddawano analizie pedagogicznej. Nie znajdujemy też w literaturze przedmiotu rekomendacji odnośnie do promowania aktywności na rzecz pozytywnego i zdrowego stylu życia oraz zapobiegania zjawisku anomii wśród polskich emigrantów. […] Opracowanie jest interesujące, a treści ważne, wnoszące nowe obszary poznawcze, co stanowić będzie istotną zachętę dla badaczy, studentów z dziedziny nauk społecznych (pedagogów, psychologów politologów itd.) do dalszych eksploracji tego problemu.

Z recenzji prof. dr hab. Barbary Kromolickiej

W książce zaakcentowano kwestie obecności i codziennej aktywności człowieka w środowisku. Pedagodzy społeczni w toku własnych eksploracji wskazują na potrzebę promowania działań mobilizujących i uruchamiających różnorodne inicjatywy społeczne w życiu codziennym, wyrażające się przez zachowania twórcze, innowacyjne, podmiotowe, a przede wszystkim dobrowolne. By taka aktywność mogła zaistnieć, muszą być stworzone odpowiednie warunki społeczno-kulturowe, polityczne, w których żyje człowiek, powinny być respektowane wartości ludzkie oraz powinna być podejmowana szeroko pojęta edukacja społeczna, od której zależeć będzie możliwość bycia obecnym, twórczym, uspołecznionym w środowisku życia; gdzie przeplata się tradycja i współczesność, gdzie nie mogą tracić na znaczeniu: wspólnota, tożsamość miejsca, współpraca, zaangażowanie, spotkanie z drugim człowiekiem. Na ten istotny aspekt – ważności aktywnego funkcjonowania jednostki w środowisku lokalnym dla teoretycznych poszukiwań, badawczych inspiracji czy też (bardzo pożądanych) praktycznych działań pedagogiki społecznej – zwrócono szczególną uwagę w prezentowanej monografii.

Co czeka ludzkość, jeśli nie zapanujemy nad kryzysem klimatycznym? Czy katastrofie, którą przewidują naukowcy, da się zapobiec?Jak pogodzić rosnące zapotrzebowanie energetyczne, pozwalające nam na względnie bezpieczne i komfortowe życie, z ochroną środowiska i łagodzeniem zmian klimatu? Rauli Partanen i Janne M. Korhonen przekonują, że mamy jeszcze szansę zdążyć. Aby jednak tak się stało, potrzebne są natychmiastowe spójne i kompleksowe działania, obniżające emisję CO2. Według autorów należy w tym celu wykorzystać wszelkie dostępne siły i środki, w tym również energetykę jądrową. Energia jądrowabudzi strach. Od lat przedstawiana jest w mediach i politycznych kontekstach w skrajnie niekorzystnym świetle, w katastroficznych wizjach i sensacyjnych nagłówkach. Czy taka retoryka ma uzasadnienie? Ile z tego, co słyszymy o atomie jest prawdą, a ile w tym uprzedzeń i manipulacji? Czy promieniowanie jonizujące naprawdę jest tak niebezpieczne, jak się to przedstawia? Co dokładnie stało się w Czarnobylu i Fukushimie i jaki wpływ miały te wydarzenia na środowisko naturalne? Ta książka rozprawia się z mitami i krzywdzącymi opiniami na temat energetyki jądrowej i jej bezpieczeństwa. Rauli Partanen to wielokrotnie nagradzany autor, analityk i doradca w dziedzinie zmian klimatu i środowiska, systemów energetycznych i społeczeństwa oraz ich wzajemnych powiązań. Jest współautorem wielu książek poświęconych tej tematyce, zarówno w języku fińskim, jak i angielskim. Książka „Climate Gamble” (wydana w 2015 roku, napisana wspólnie z Janne M. Korhonenem) została przetłumaczona na siedem języków, a „The Dark Horse. Nuclear Power and Climate Change” – na cztery. Jego ostatnia książka – „The Age of Energy. Understanding Prosperity, Growth and Environmental Destruction” (wydana w 2022 roku, napisana wspólnie z Aki Suokko) – zdobyła w Finlandii nagrodę w konkursie na książkę naukową roku – Science Book of the Year. Jest współzałożycielem i kierownikiem think tanku non-profit Think Atom. Janne M. Korhonen wspólnie z Raulim napisał dwie książki poświęcone wzajemnym związkom energii i klimatu. Obronił doktorat na temat historii rozwoju innowacji technologicznych w kontekście potrzeby ich wdrażania. Obecnie kieruje projektem badawczym o nazwie Plan B na uniwersytecie Lappeenranta-Lahti, w ramach którego bada, w jaki sposób zmobilizować globalną bazę przemysłową do ustandaryzowanej i masowej produkcji czystych technologii po niskiej cenie.

Erving Goffman (1922–1982) zalicza się do niekonwencjonalnych klasyków amerykańskiej socjologii. Mniej zainteresowany teoriami systemów i badaniami ilościowymi, preferował obserwację uczestniczącą. Najbardziej znane jego dzieło "Człowiek w teatrze życia codziennego" (1956/1959) należy do światowego kanonu badań socjologicznych. Na podstawie przeróżnych źródeł – od anonsów reklamowych po podręczniki dobrego wychowania – autor rozważa „teatralny” charakter ludzkich zachowań społecznych. Uświadamia nam ich mechanizmy, z których na ogół nie zdajemy sobie sprawy: pokazujemy się innym za pośrednictwem „fasady”, w pewnych „dekoracjach”, wycofujemy się za „kulisy”. „Fasad” mamy wiele, gramy różne role w zależności od sytuacji. Wszyscy jesteśmy aktorami, wszyscy też widzami, ale „gra”, interakcja symboliczna są wprost niezbędne do właściwego funkcjonowania społeczeństwa. Trzeba pamiętać, że tej gry nie prowadzi się dla niej samej, lecz służy ona prezentacji siebie przez człowieka w sytuacji społecznej. Inni są tu katalizatorem i warunkiem jego „występów”. Tropienie form, taktyk i chwytów tej autoprezentacji nadaje w ten sposób socjologii wymiar po trosze egzystencjalny – chodzi przecież o ludzką „jaźń”, „self”, o „siebie” – a z drugiej przesuwa badanie socjologa w stronę etnologii. Bo też znajdziemy w tej książce tyleż metodycznych analiz co frapujących szczegółów obyczajowych, niemal anegdot, zaskakujących i niezwykłych.

"Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy" zawiera czternaście rozpraw analizujących różne formy debaty publicznej inicjowane i prowadzone przez przedstawicieli elit symbolicznych, tj. ekspertów, publicystów, dziennikarzy, redaktorów, pisarzy, autorów podręczników szkolnych, duchownych, naukowców, ludzie biznesu, intelektualistów oraz występujących w środkach masowego przekazu polityków. Autorów interesuje sposób ustalania porządku i hierarchii w obszarze znaczeń, symboli i wartości - badają tę kwestię posługując się instrumentarium interdyscyplinarnej analizy dyskursu. Analizując współczesny dyskurs publiczny, autorzy jednocześnie pytają o przeobrażenia i obecną rolę inteligencji jako warstwy społecznej tradycyjnie pełniącej ważną funkcję w procesie komunikacji społecznej. W przekonaniu autorów tej książki to instrumentarium jest szczególnie przydatne, gdy przedmiotem badawczego zainteresowania ma być kondycja współczesnego życia publicznego, ściśle związana ze swoistymi cechami komunikowania medialnego. Szczególną uwagę autorzy zwracają na ustalenia dotyczące reguł debat publicznych, zawartości przekazów medialnych, mechanizmów kształtowania dyskursu publicznego, społecznej konstrukcji rzeczywistości, sposobów przedstawiania w mediach wydarzeń i problemów społecznych czy wpływu dyskursu medialnego na opinię publiczną.

Badania kondycji dyskursu elit symbolicznych przedstawione w tej publikacji stanowią ważny wkład w analizę i ocenę znacznie szerszych i powszechnie uznawanych za kluczowe pól problemowych, takich jak przestrzeń publiczna, demokracja, kultura, władza, prawda i wolność.
Badając powyższe zjawiska autorzy unikają zarówno ich demonizacji, jak i afirmatywnego oklaskiwania. Choć kondycja dyskursu elit symbolicznych wyłaniająca się z tego zbioru nie napawa optymizmem, warto się o nią spierać i szukać środków naprawczych w samym obszarze komunikowania publicznego. "Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy" stanowi krok w tym kierunku.

Autorzy artykułów:
Kamilla Biskupska, Tomasz Bogołębski, Paweł Ciołkiewicz, Marek Czyżewski, Anna Duszak, Karol Franczak, Tomasz Krakowiak, Cyprian Mielczarski, Lech M. Nijakowski, Magdalena Nowicka, Jacek Paczesny, Tomasz Piekot, Jerzy Stachowiak, Paweł Tomanek

Odbiorcy:

Książka przeznaczona jest dla osób studiujących i badających komunikowanie społeczne i kondycję współczesnego społeczeństwa polskiego - zwłaszcza dla socjologów, lingwistów, politologów, antropologów.