Kardynał w sercu kościoła

Jak żyć, gdy wszyscy patrzą?

Jerzy Stuhr – jeden z najbardziej uznanych polskich aktorów – szczerze o osobistych dylematach, życiu w Polsce i polityce. O Wałęsie i Stalinie. O Witkacym i Gombrowiczu. O tym, że osoby publiczne są pod nieustanną presją. Aktor nie tylko snuje opowieści o fascynacjach filmem, Włochami, urodą śródziemnomorskiego życia oraz napotkanymi ludźmi, lecz także widzi konieczność spojrzenia sobie w twarz i odpowiedzenia na pytanie, co dalej.

Pierwotnie cotygodniowy cykl prowadzony przez Marię Malatyńską zmienił się w mapę podróży Jerzego Stuhra, jego doświadczeń i poglądów na coraz bardziej komplikującą się rzeczywistość. Mimo trudnych tematów wciąż są to dyskusje dające nadzieję i odwagę, w wyjątkowy sposób i z przymrużeniem oka komentujące ostatnie lata kariery aktora.

Życie moje kompletnie się zmieniło: filmowe, teatralne, szkolne, wszystko odeszło. I jest to nie tylko przejście od roli uczestnika do obserwatora. Ja po prostu jestem… zresetowany. I dzięki temu mam, jak mi się wydaje, bardzo świeże spojrzenie na świat.

Jerzy Stuhr – aktor i reżyser teatralny i filmowy, długoletni rektor PWST (obecnie Akademia Sztuk Teatralnych) w Krakowie, skończył także polonistykę na UJ. Blisko współpracował m.in. z Krzysztofem Kieślowskim, Andrzejem Wajdą, Konradem Swinarskim. Związany z Krakowem i Włochami (m.in. grał w filmach Nanniego Morettiego). Autor kilku książek, m.in. dziennika Tak sobie myślę…czy rozmów Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości (z ks. Andrzejem Lutrem).

Maria Malatyńska – filmoznawczyni i publicystka, wykładowczyni PWST w Krakowie. Opublikowała m.in. tom wywiadów Ucieczka do przodu! Jerzy Stuhr od A do Z. Laureatka Nagrody Krytyki Filmowej, Nagrody ZAiKS-u i Nagrody Fundacji Kultury Polskiej, uhonorowana medalem Gloria Artis. Należy do Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz FIPRESCI (Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej), członkini Polskiej Akademii Filmowej.

Władysław Baranowski nie był człowiekiem z najbliższego otoczenia Marszałka. Piłsudski nie informował go o szczegółach swoich planów politycznych, a ich rozmowy dotyczyły na ogół wąskich zagadnień dyplomacji polskiej, do których Baranowski był wyznaczany. Mimo to, ich konwersacje miały bardzo ciekawy przebieg, a relacje pozostawione przez Władysława Baranowskiego stanowią wspaniałe źródło dla wszystkich osób zainteresowanych polityką Józefa Piłsudskiego. Autor notował nie tylko słowa wypowiadane przez Marszałka, ale także opisywał klimat rozmów oraz nastrój i zmiany w wyglądzie swojego rozmówcy. Niebywałą zaletą poniższej publikacji jest fakt, że rozmowy prowadzone były na przestrzeni 14 lat, dzięki czemu możemy poznać zarówno Piłsudskiego jako stronnika Niemiec, Naczelnika świeżo odrodzonego państwa, i wreszcie łagodnego dyktatora, próbującego zabezpieczyć swój kraj przed wrogami zewnętrznymi.

Młodzi artyści decydują się opowiedzieć o swoich zmaganiach w świecie polskiego show-businessu.

Nie znamy Józefa Piłsudskiego. Ten z rocznicowych plakatów (sumiasty wąs, krzaczaste brwi, dziarska postawa) to nie cała prawda. Ziuk już jako trzydziestolatek był wrakiem człowieka, a sumiasty wąs zapuścił nie po to, by się podobać. Chciał ukryć brak zębów. Nie wiemy kim jest, bo zbudowaliśmy jego wizerunek z naszych marzeń. Wizjoner, profeta, wódz. Niezwyciężony. Takiego go sobie wymarzyliśmy. A Piłsudski taki nie był, choć taki - być może - bywał.
Naprawdę był kłębowiskiem nerwów, bywał zawzięty, małostkowy i agresywny i wściekłości. Uparty i nieskory do kompromisu. Mimo, że lubił upominać się o narodową zgodę, robił wszystko, aby do niej nie dopuścić. Bo Polska - jego projekt życia - miała być taka, jaką sobie wymyślił. Żadna inna. A kto się z nim nie zgadzał, to w mordę! Albo z mauzera. Tak, tak, nasz ukochany Ziuk miał krew na rękach. I nie chodzi o krew wrażego zaborcy. Przewrót majowy, trzystu zabitych rodaków! Piłsudski nie wahał się wyprowadzić wojsko na ulice, nie cofał się przed skrytobójstwem.
No, ale czego chcieć od terrorysty? Przecież był terrorystą, jego byli towarzysze to wiedzieli, ale przez lata woleli milczeć. Przecież wysadzał pociągi, podkładał bomby, wysyłał ludzi z misją samobójczą. Robił to, był w tym niezły.
Na jego usprawiedliwienie można powiedzieć jedno: gdyby nie ten jego trudny i wybuchowy charakter - Polski by nie było. Żadnej. Ani jego, ani innej. Wywalczył taką, jaka ostatecznie powstała. II Rzeczpospolita była projektem niedoskonałym, ale innego być wtedy nie mogło.
Niech zatem o niej opowie. Niech przemówi i niech się tłumaczy. Niech wreszcie opowie o sobie własnymi słowami. Swoim ciętym i złośliwym językiem.
Przedstawiamy wywiad z marszałkiem. Jego słowa, jego fraza, jego styl. Drodzy czytelnicy: oto Józef Piłsudski prawdziwy.

Maria Simma (1915-2004) to prosta wieśniaczka z Austrii, która miała łaskę kontaktu z duszami czyśćcowymi. Trzykrotnie usiłowała wstąpić do klasztoru, ale ze względu na stan zdrowia za każdym razem spotykała się z odmową. Od 1940 r. zaczęła mieć widzenia dusz czyśćcowych. Widzeniom tym towarzyszyły dotkliwe cierpienia fizyczne.
Teolodzy i psychiatrzy wielokrotnie badali Marię Simmę i nie dopatrzyli się śladów oszustwa czy choroby psychicznej.

W rozmowie z dziennikarzem Nickiem Eltzem opisuje ona swoje życie, doświadczenia i przekazuje przesłanie, które usłyszała od dusz w Czyśćcu ciepiących.

Film „Jack Strong” Władysława Pasikowskiego, którego premiera odbędzie się 7 lutego 2014 r. znów rozpali historyczne spory do dzieło pułkownika Ryszarda Kuklińskiego, dlatego przypominam jego historię, tę którą sam mi powiadał, jak i starań o anulowanie jego wyroku.
Wydanie książki w formie e-booka umożliwia także posłuchanie głosu pułkownika Kuklińskiego, który mówi o swojej sytuacji prawnej w 1992-93 roku oraz wspomina dziewięć lat walki, jaka prowadził przeciwko sowieckim planom unicestwienia Polski w przyszłej wojnie z państwami NATO.
Z pułkownikiem Kuklińskim spędziłem kilkadziesiąt godzin na „rozmowach o rozmowie”, którą chcieliśmy nagrać dla Telewizji Polskiej, gdy byłem jej korespondentem w Waszyngtonie na początku lat 90. Nasze kontakty urwały się po tym, gdy w pierwszej połowie 1994 r., w tajemniczych okolicznościach, w odstępie sześciu miesięcy, zginęli obaj synowie pułkownika.
Jesienią 1997 r. miesięcznik „Reader's Digest”, którego polską wersję redagowałem zdecydował się na publikację obszernego artykułu o „najbardziej nieznanym bohaterze zimnej wojny”. Przez trzy dni pułkownik Kukliński udzielał obszernego wywiadu w waszyngtońskim biurze miesięcznika. Autor artykułu, Rudolf Chelminski nie mógł jednak wykorzystać w pełni bogactwa szczegółów, postaci, a także refleksji, które nam przedstawił pułkownik Kukliński w Waszyngtonie. Dlatego w 1999 r. zdecydowałem się na opublikowanie zapisu tamtego wywiadu uzupełnionego o historię starań o anulowanie jego wyroku. U progu 2014 r. postanowiłem wydać tę książkę raz jeszcze, po uwzględnieniu poprawek pułkownika i z przypisami.
Andrzej Krajewski
Styczeń 2014 r.


Andrzej Krajewski, dziennikarz, korespondent TVP i Polskiego Radia w Waszyngtonie (1990-1994), redaktor naczelny Przeglądu Reader’s Digest (1994-2001), dyrektor Centrum Monitoringu Wolności Prasy SDP (2003-2005), prezes Fundacji FOR (2010-2011), ekspert ds. wolności słowa KRRiT.

Autor książek: Cicerone, (1987), Region USA (1988), Kiedy Polska (1989), Karabinowa pułapka (1993, tłumaczenie), Zasługa dla Polski (1999), Ukraina 2004 (wydawca, redakcja), Kraj w stanie (2009), Mówili w Wolnej (2012,redakcja).